Hậu quả của “tai biến địa chất”
 Các chuyên gia địa chất, địa hình đánh giá sơ bộ nguyên nhân gây sạt lở khu vực này là do hiện tượng trượt dòng-một dạng "tai biến địa chất" đã diễn ra từ lâu. Ảnh: Minh Phương 
Sau nhiều ngày kiểm tra, đánh giá hiện trường, Tập đoàn Điện lực Việt Nam cùng các chuyên gia địa chất đã xác định nguyên nhân chính gây sạt lở tuyến đường vận hành Trạm 500 kV là do hiện tượng trượt dòng-một dạng "tai biến địa chất" đã diễn ra từ lâu, làm biến dạng địa hình và phá vỡ cấu trúc nền đất trong khu vực.
Ông Đoàn Tiến Cường-Giám đốc Công ty Thủy điện Ia Ly-cho hay: Hiện tượng sạt lở bắt đầu từ ngày 16-10-2025 và kéo dài đến nay gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng.
Toàn bộ nền và mặt đường bị phá hủy; khối sạt lở có chiều rộng khoảng 50 m, sâu 30 m và dài gần 500 m. Trong đó, đoạn sụt lún hoàn toàn dài khoảng 120 m. Đáng lo ngại, hiện tượng sạt lở vẫn đang tiếp diễn, có thể mở rộng hơn 1 km, đe dọa công trình và khu dân cư lân cận.
Trước tình hình đó, từ ngày 23 đến 25-10, Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã cử đoàn công tác cùng các chuyên gia địa chất, địa hình vào hiện trường phối hợp với chính quyền xã Ia Ly kiểm tra, đánh giá hiện trạng.
 Theo các chuyên gia, khối sạt lở còn khả năng tiếp diễn và mở rộng hơn 1 km, đe dọa an toàn công trình và khu dân cư lân cận. Ảnh: Minh Phương 
Kết quả khảo sát, đánh giá sơ bộ cho thấy, khu vực này đang diễn ra hiện tượng trượt dòng, kéo theo trượt lở địa hình. Nguyên nhân chủ yếu là do cấu tạo địa chất yếu hay còn gọi là “tai biến địa chất”.
Cùng với ảnh hưởng của mưa lớn kéo dài, khối đất bị mất ổn định, dẫn đến hiện tượng trượt dòng, hình thành nhiều điểm sụt lở thứ cấp, gây hư hỏng toàn bộ tuyến đường.
Mặt khác, việc khắc phục sạt lở trong giai đoạn này sẽ vô cùng tốn kém và khó đạt được hiệu quả nếu chưa có đánh giá chi tiết về địa chất, địa hình kể cả đo đạc rung chấn trong khu vực.
Theo các chuyên gia, khối sạt lở còn khả năng tiếp diễn và mở rộng, chưa có dấu hiệu dừng lại nên chưa đủ cơ sở về kỹ thuật để xử lý chống sạt lở, hoàn trả lại tuyến đường cũ.
Từ kết quả khảo sát, đánh giá, Công ty Thủy điện Ia Ly đã báo cáo UBND tỉnh Gia Lai và Tập đoàn Điện lực Việt Nam để xin chỉ đạo hướng xử lý; đồng thời, phối hợp với chính quyền xã Ia Ly khoanh vùng nguy hiểm, cắm biển cảnh báo và theo dõi diễn biến địa chất nhằm bảo đảm an toàn tuyệt đối cho người và phương tiện qua lại.
Kiến nghị đầu tư tuyến đường mới, hỗ trợ thiệt hại 
Thực hiện chỉ đạo UBND tỉnh Gia Lai về việc khắc phục sạt lở tuyến đường vận hành Trạm 500 kV, chính quyền xã Ia Ly đã tổ chức kiểm tra, rà soát thiệt hại và đề xuất phương án xử lý.
 Chính quyền xã Ia Ly đã vận động di dời toàn bộ tài sản của 6 hộ dân khỏi vùng nguy hiểm. Ảnh: Minh Phương 
Theo ông Rơ Châm Tâm-Phó Chủ tịch UBND xã Ia Ly, có 3 hộ dân bị thiệt hại nặng. Trong đó, hộ ông Lê Văn Yên bị sập hoàn toàn nhà ở, chuồng trại, mất hơn 2 ha đất trồng cao su, tổng thiệt hại ước trên 3,5 tỷ đồng.
Hộ ông Trần Đệ bị sụt lún 3.600 m² đất, hư hỏng chuồng trại, sân bê tông và cây trồng, ước thiệt hại khoảng 600 triệu đồng.
Hộ ông Rơ Châm MLe thiệt hại trên 700 triệu đồng với hơn 2.000 m² đất, 300 cây cà phê và 3.000 m² ruộng lúa bị ảnh hưởng.
Trước đó, chính quyền xã đã vận động 6 hộ dân di dời khỏi vùng nguy hiểm; bố trí lực lượng Công an, dân quân và cán bộ chuyên môn túc trực theo dõi, cảnh báo người dân không tiếp cận khu vực sạt lở nhằm bảo đảm an toàn.
 Chính quyền xã Ia Ly kiến nghị UBND tỉnh cho phép sử dụng quỹ đất công của xã để bố trí khu tái định cư, giúp người dân ổn định cuộc sống. Ảnh: Minh Phương 
Qua khảo sát, UBND xã Ia Ly nhận định: Tuyến đường bị sạt lở không thể khôi phục hoặc sửa chữa, do khối trượt vẫn còn khả năng mở rộng. Để đảm bảo giao thông và phục vụ công tác quản lý vận hành, xã đề xuất đầu tư xây dựng tuyến đường mới cách vị trí sạt lở khoảng 1,7 km, dài 2 km, rộng trung bình 5 m, đi dọc kênh dẫn dòng Thủy điện Ry Ninh I và nối với tuyến đường chuyên dùng vào Thủy điện Sê San 3. Đây là phương án hợp lý, khả thi và tiết kiệm chi phí.
Ông Rơ Châm Tâm cho biết thêm: “UBND xã đã kiến nghị UBND tỉnh xem xét hỗ trợ kinh phí cho các hộ dân bị thiệt hại; đồng thời, cho phép sử dụng quỹ đất công của xã để bố trí khu tái định cư, giúp người dân ổn định cuộc sống. Mặt khác, địa phương cũng đề xuất Tập đoàn Điện lực Việt Nam tiếp tục phối hợp khảo sát, đầu tư tuyến đường thay thế nhằm đảm bảo an toàn vận hành công trình và phục vụ phát triển hạ tầng khu vực trong thời gian tới”.
Ủy ban nhân dân tỉnh Gia Lai đang chỉ đạo các sở, ngành liên quan phối hợp với Tập đoàn Điện lực Việt Nam đánh giá, tìm giải pháp khắc phục bền vững, vừa đảm bảo an toàn công trình, vừa ổn định đời sống người dân.
MINH PHƯƠNG