Hình tượng mẹ Quan âm bằng đá nguyên khối
Một nghệ sĩ nổi tiếng từng viết về anh bằng thơ:
Vũ Tú - người khắc đá vàng
Quê nơi đất học huy hoàng Bắc Ninh,
Tay đục đá, mắt lung linh,
Hồn thơ chan chứa nghĩa tình nước non.
Từ khoa danh đến đá mòn,
Dẫu gian khó vẫn vuông tròn chí trai.
Mỗi pho tượng, mỗi hình hài,
Là tâm, là huyết, là Tài và Tâm.
Đà Nẵng giữ bước chân thầm,
Ngũ Hành Sơn gọi, bao năm chẳng rời.
Khắc đá như khắc cuộc đời,
Thành danh nghệ sĩ giữa trời Việt Nam.
Hành trình từ thủ khoa Vật lý đến người nghệ sĩ của đá
Sinh năm 1987, Vũ Tú trưởng thành bên bờ Nam dòng sông Đuống thơ mộng, nơi thấm đẫm những làn điệu quan họ quê hương. Anh là hậu duệ đời thứ 11 của danh nhân Vũ Miên - vị quan đầu triều, nhà sử học nổi tiếng thời Lê - Trịnh. Mang trong mình truyền thống học hành nghiêm cẩn cùng tâm hồn nghệ sĩ, Vũ Tú là học sinh xuất sắc, đặc biệt yêu thích các môn khoa học tự nhiên. Anh đỗ vào Đại học với thành tích thủ khoa ngành Vật lý, liên tục giành giải Nhất các kỳ thi Olympic Sinh viên toàn quốc, nhận nhiều học bổng danh giá và được kỳ vọng sẽ trở thành một nhà nghiên cứu vật lý chuyên sâu.
Nhưng như một định mệnh đầy thi vị, chàng trai ấy đã rẽ hướng. Vượt khỏi những công thức và định lý, Vũ Tú chọn đi theo tiếng gọi của cái đẹp - của nghệ thuật thuần khiết. Anh quyết định rời bỏ giảng đường, bắt đầu lại từ hai bàn tay trắng, tự học điêu khắc đá từ con số không.
Không thầy, không trường lớp, hành trang của anh là lòng đam mê cháy bỏng và sự bền bỉ phi thường. Vũ Tú rong ruổi khắp nơi - từ Đại học Nghệ thuật Huế đến Đại học Mỹ thuật TP.HCM, rồi dừng chân tại làng đá mỹ nghệ Ngũ Hành Sơn (Đà Nẵng), nơi anh lặng lẽ quan sát, học hỏi từng nhát đục, từng chi tiết, từng câu chuyện của đá.
Đà Nẵng không chỉ là nơi anh sống và làm việc, mà còn là mảnh đất nuôi dưỡng tâm hồn nghệ sĩ. Giữa những dãy núi đá cẩm thạch sừng sững và làng nghề đục đá rộn ràng, Vũ Tú như tìm thấy bản ngã của mình. Anh nói: “Tôi nợ mảnh đất này một ân tình… Mỗi tác phẩm đẹp tôi làm ra chính là cách tri ân.”
Tác phẩm “Thiếu nữ và đại dương” là một trong những sáng tạo tiêu biểu - mềm mại, thanh thoát mà vẫn mạnh mẽ, uyển chuyển như hiện thân của sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên và con người, giữa cái tĩnh của đá và cái động của hồn nghệ sĩ. Nét duyên dáng Á Đông, đường cong tinh tế và biểu cảm sống động trên khuôn mặt tượng đá là kết quả của hàng ngàn giờ lao động âm thầm.
Từ những phiến đá vô tri, Vũ Tú thổi hồn vào hình khối. Anh không đẽo đá, mà trò chuyện cùng đá. Từng nhát đục là một nhịp thở, là tâm tư, là sự dâng hiến với nghề và với đời.
Thật đặc biệt, Vũ Tú không hoàn toàn từ bỏ khoa học. Trong từng tác phẩm của anh, người ta thấy rõ bóng dáng của Vật lý, Toán học và kỹ thuật tạo hình hiện đại. Những đường nét cân đối theo nguyên tắc hình học, độ nghiêng của ánh sáng chiếu vào tạo chiều sâu không gian, sự chính xác đến từng milimet – tất cả như chứng minh rằng khoa học và nghệ thuật không hề tách biệt, mà hòa quyện tạo nên phong cách riêng biệt.
Sự kết hợp giữa lý trí và cảm xúc, giữa nền tảng học thuật và trực giác thẩm mỹ khiến tác phẩm của Vũ Tú mang tính biểu tượng cao. Anh không đi theo lối mòn của điêu khắc truyền thống, mà luôn tìm tòi để đổi mới trong cách biểu đạt, dù là những chậu bonsai đá nhỏ bé hay các pho tượng Phật đồ sộ.
Biểu tượng của một thế hệ dấn thân
Hơn cả một nghệ sĩ, Vũ Tú là biểu tượng sống động cho tinh thần dám dấn thân, dám từ bỏ con đường an toàn để theo đuổi ánh sáng riêng biệt. Từ vùng quê Bắc Ninh, anh băng qua bao nẻo đường – từ giảng đường đến xưởng điêu khắc, từ lý thuyết đến thực hành, từ danh hiệu thủ khoa đến danh xưng nghệ sĩ.
Tên tuổi của anh giờ đây đã gắn với nhiều công trình văn hóa - tâm linh trên khắp mọi miền đất nước: từ những ngôi chùa thiêng nơi rẻo cao Tây Bắc, những nhà thờ cổ ở miền Trung, đến các khu công viên hiện đại, khu du lịch văn hóa. Anh được báo chí mệnh danh là “Hoa Trạng Nguyên của giới điêu khắc”, còn bạn bè trìu mến gọi là “người khắc đá bằng trái tim”.
Nhưng với Vũ Tú, danh hiệu lớn nhất không nằm ở truyền thông hay danh vọng. Anh từng nói: “Tôi chỉ mong người xem đứng trước tác phẩm của mình, cảm nhận được một điều gì đó có thể là sự bình yên, có thể là hoài niệm, cũng có thể là xúc động. Vậy là đủ.”
Cuộc đời nghệ sĩ Vũ Tú không chỉ là hành trình sáng tạo, mà còn là câu chuyện cảm hứng cho biết bao người trẻ đang loay hoay giữa chọn lựa và đam mê. Anh chứng minh rằng: có một thứ ánh sáng mạnh mẽ hơn mọi danh vị - đó là ánh sáng từ đức tin nội tại, từ lòng trung thành với giấc mơ của chính mình.
Giờ đây, nhìn lại con đường đã đi, Vũ Tú không chỉ khắc nên những tượng hình trong đá mà còn khắc vào lòng người sự ngưỡng mộ, lòng biết ơn và cảm hứng sống đẹp. Anh là người thợ, là nghệ sĩ, là trí thức, là người con đất Việt – một hình mẫu dung dị mà cao quý.
Từ ngôi làng nhỏ Bắc Ninh đến thành phố bên sông Hàn, từ thủ khoa đại học đến nghệ sĩ điêu khắc đương đại - Vũ Tú đã chứng minh rằng: đam mê, nghị lực và tình yêu quê hương có thể tạo nên kỳ tích, không chỉ với đá - mà cả với cuộc đời.
Hoàng Hoa