Vựa rau Hòa An hồi sinh sau lũ dữ

2 giờ trướcBài gốc

Gần 20 ha rau màu xã Hòa An giờ đây đã phát triển trở lại

Cuộc hồi sinh từ đôi bàn tay

Chúng tôi về xã Hòa An vào một ngày đầu đông, khi cái rét ngọt bắt đầu len lỏi qua từng khe núi - nơi đây vốn được mệnh danh là thủ phủ rau màu của tỉnh với diện tích canh tác tập trung lên đến 65 ha. Những cái tên như Nà Tẻng, Thái Cường, Mã Quan… từ lâu đã trở thành thương hiệu cung cấp rau xanh cho các phường trung tâm đô thị và các vùng lân cận, thế nhưng, trận lũ lịch sử vừa qua, 37 ha rau màu bị nhấn chìm, dập nát.

Dẫn chúng tôi ra cánh đồng xóm Nà Tẻng, ông Lô Thế Giang bần thần nhớ lại: Gia đình tôi có 5.000 m2, dồn hết vốn liếng, công sức vào đấy. Đậu cô ve, cà chua, đậu Hà Lan, bắp cải… đang độ xanh tốt, hứa hẹn một vụ thắng lớn. Vậy mà chỉ sau một đêm, tất cả mất trắng. Tính sơ sơ, thiệt hại cũng phải đến 300 triệu đồng. Theo bà Chu Phương Thanh, Phó Chủ tịch UBND xã Hòa An có đến 10 ha đất canh tác bị rửa trôi lớp mặt, để lại hiện trạng trơ trọi đá, cát sỏi.

“Còn người là còn của”. Câu nói cửa miệng của người xưa dường như là động lực duy nhất để những người nông dân bắt tay vào công cuộc “vá” lại đồng ruộng.Hình ảnh vợ chồng ông Lô Thế Giang còng lưng khuân vác những bó cây que giữa cánh đồng ngổn ngang khiến chúng tôi không khỏi xúc động. Hai mái đầu đã điểm bạc, nhưng đôi tay vẫn thoăn thoắt, rắn rỏi. Họ đang dựng lại giàn cho cây đậu Hà Lan, đậu cô ve leo. Vừa quệt mồ hôi trên trán, ông Giang chia sẻ: Hơn một tháng nay, hai vợ chồng tôi làm việc cật lực, không có ngày nghỉ. Sau lũ, ai cũng bận rộn khắc phục hậu quả nên không thuê được lao động phổ thông. Từ dọn dẹp rác rưởi, thân cây khô mục, đến nhặt từng viên đá, làm đất, gieo hạt… tất cả đều qua tay hai ông bà già này hết.

Nhờ sự cần cù bù đắp cho những mất mát, đến nay trên mảnh vườn 5.000 m2 từng tan hoang ấy, giờ đã bắt đầu xanh trở lại, với các loại rau mùi, bắp cải, cà chua, đậu đỗ ngắn ngày vươn lên mạnh mẽ bên cạnh những tàn tích của cơn lũ.

Cũng tại xóm Nà Tẻng, bà Mã Thị Mai đang miệt mài “đãi đất tìm màu”. Bà Mai kể: Để có được những luống đất tơi xốp như hôm nay, bà đã phải bỏ ra hàng trăm ngày công để nhặt đá gánh ra đổ tận bờ sông. Nhờ sự kiên trì ấy, cộng với số tiền hỗ trợ giống của chính quyền, gần 1.000 m2 rau màu giờ đây đã có thể thu hoạch, được xuất bán nay mai.

Chiến thuật “lấy ngắn nuôi dài” được bà con áp dụng triệt để. Bà Long Thị Sén cho biết: Thay vì trồng những loại cây dài ngày, tôi ưu tiên trồng các loại rau gia vị, rau ăn lá ngắn ngày như cải ngọt. Bà Sén tính toán, trồng cây hành, rau mùi để nhanh được thu hoạch, chỉ khoảng hơn tháng là có tiền, kịp bán dịp cuối năm để trang trải cuộc sống và có vốn tái đầu tư cho vụ sau.

Đi dọc cánh đồng Nà Tẻng, Thái Cường hôm nay, xen lẫn màu nâu của đất mới là màu xanh non của những mầm cây. Đó là màu xanh của cải bắp, của su hào, của những giàn đậu đang vươn ngọn. Đó là niềm hy vọng đang trỗi dậy mạnh mẽ từ trong gian khó.

“Đòn bẩy” từ chính sách và khoa học kỹ thuật

Sự nỗ lực của người dân là yếu tố quyết định, nhưng để công cuộc khôi phục sản xuất diễn ra nhanh chóng và hiệu quả, không thể thiếu vai trò “bà đỡ” của chính quyền và ngành chuyên môn.

Bà Chu Phương Thanh, Phó Chủ tịch UBND xã Hòa An, khẳng định: Ngay sau bão, dưới sự chỉ đạo của UBND tỉnh và Sở Nông nghiệp và Môi trường, xã xác định nhiệm vụ cấp bách là phải khôi phục ngay vùng rau màu vụ đông. Chúng tôi tập trung mọi nguồn lực vào 2 xóm trọng điểm là Thái Cường và Nà Tẻng. Một mặt, chính quyền xã động viên bà con ra đồng cải tạo đất. Mặt khác, xã cử cán bộ chuyên môn xuống tận ruộng, “cầm tay chỉ việc”, hướng dẫn bà con quy trình kỹ thuật mới. Theo phân tích của bà Thanh, đất sau lũ bị rửa trôi dinh dưỡng, lại nhiều mầm bệnh nên kỹ thuật canh tác phải khác ngày thường. Chúng tôi định hướng bà con trồng các loại cây có giá trị kinh tế cao, phù hợp với khí hậu lạnh của vụ đông như bắp cải, su hào, rau gia vị. Đặc biệt, xã đã kết nối, tiếp nhận sự hỗ trợ từ Trung tâm Giống cây trồng (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) cấp phát giống rau cải miễn phí cho bà con gieo trồng kịp thời.

Không chỉ hỗ trợ về kỹ thuật và giống, xã Hòa An còn làm rất tốt công tác xã hội hóa. Theo bà Thanh, xã đã vận động các tổ chức, cá nhân hỗ trợ nông dân bị thiệt hại với kinh phí lên đến 2 tỷ đồng. Số tiền này như một “chiếc phao cứu sinh” giúp bà con có vốn mua phân bón, vật tư để tái thiết sản xuất khi trong tay gần như trắng tay. Nhờ những giải pháp đồng bộ đó, đến nay toàn xã Hòa An đã khôi phục được hơn 20 ha rau màu.

Nhìn rộng ra toàn tỉnh, công cuộc khôi phục sản xuất cũng đang diễn ra khẩn trương. Theo thống kê, toàn tỉnh có tới 7.356 ha cây trồng bị thiệt hại do mưa lũ, trong đó rau màu chiếm một diện tích không nhỏ. Kế hoạch vụ đông xuân năm 2025 đặt mục tiêu gieo trồng 3.180 ha rau đậu các loại để bù đắp thiếu hụt.

Để đạt được mục tiêu này, bà Đoàn Thị Thuấn, Quyền Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt đưa ra những khuyến cáo cho sản xuất vụ đông. Bà Thuấn nhận định: Vụ đông thời tiết lạnh, ẩm, ngày ngắn, là điều kiện lý tưởng cho sâu bệnh phát sinh, nhưng cũng là thách thức cho sự sinh trưởng của cây. Vì vậy, chúng tôi hướng dẫn bà con phải tuân thủ nghiêm ngặt quy trình: làm đất kỹ, bón lót bằng phân chuồng hoai mục có chế phẩm vi sinh để cải tạo đất nghèo dinh dưỡng sau lũ. Tuyệt đối không gieo trồng khi nhiệt độ xuống quá thấp.

Tính toán về giải pháp “giữ ấm” cho rau, bà Thuấn cũng nhấn mạnh: Bà con cần tận dụng rơm rạ phủ kín gốc và mặt luống. Với diện tích ngoài trời nên dùng vòm che nilon trắng để tránh mưa rét, sương muối. Ưu tiên sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học theo nguyên tắc ‘4 đúng’ để đảm bảo an toàn thực phẩm.

Những lời khuyên, những sự hỗ trợ ấy đã và đang được chuyển hóa thành hành động cụ thể trên từng luống rau, giúp người nông dân yên tâm bám đất, bám nghề.

Cán bộ Chi cục Trồng trọt và xã Hòa An hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc rau màu cho người dân xóm Nà Tẻng, xã Hòa An.

Trong cái rủi có cái may, trận lũ lịch sử đã cuốn đi nhiều thứ, nhưng cũng là cơ hội để Hòa An nói riêng và Cao Bằng nói chung nhìn nhận lại và tái cơ cấu ngành rau màu theo hướng bền vững, hiện đại hơn. Không thể mãi canh tác theo lối cũ, phụ thuộc hoàn toàn vào thiên nhiên.

Theo Phó Chủ tịch UBND xã Hòa An Chu Phương Thanh, thực hiện chương trình ứng dụng công nghệ cao giai đoạn 2025 - 2030, sắp tới, xã sẽ triển khai các mô hình nhà lưới, nhà màng để sản xuất rau an toàn, rau hữu cơ, giảm thiểu rủi ro do thiên tai.

Mô hình liên kết sản xuất ớt hữu cơ với Công ty DACE thời gian qua là một tiền đề quan trọng. Từ thành công này, xã Hòa An đang định hướng xây dựng vùng chuyên canh rau hữu cơ, có thương hiệu, có truy xuất nguồn gốc để phục vụ nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng. Bà Thanh cho biết thêm: Chúng tôi đang rà soát lại quy hoạch, khuyến cáo bà con không trồng quá tập trung một loại rau để tránh tình trạng ‘được mùa mất giá’. Đồng thời, vận động nông dân tăng cường sử dụng phân bón hữu cơ để cải tạo đất bền vững, giảm phụ thuộc vào phân thuốc hóa học.

Với sự đồng hành của chính quyền, những "vựa rau" như Hòa An không chỉ xanh lại, mà còn vươn mình trở thành những vùng nông nghiệp thông minh, trù phú.

Hoàng Ngơi

Nguồn Cao Bằng : https://baocaobang.vn/vua-rau-hoa-an-hoi-sinh-sau-lu-du-3182921.html