Vui buồn nghề muối Bạc Liêu - Bài 3: Hiến kế phát triển nghề

6 giờ trướcBài gốc

Thay đổi tư duy sản xuất

Hiểu hơn ai hết về nỗi nhọc nhằn, vất vả của nghề muối, bà con diêm dân vùng chuyên canh muối ở các huyện Hòa Bình, Đông Hải (Bạc Liêu) đã đưa ra nhiều kiến nghị để ngành chức năng chọn lựa, vạch ra lộ trình phù hợp, đầu tư hạ tầng nhằm phát triển nghề muối theo hướng bền vững và không còn tình trạng “giá muối do thương lái quyết định” như lâu nay.

Ông Hồ Thanh Tuấn, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Đông Hải (áo trắng) cùng diêm dân khảo sát công tác chuẩn bị cho vụ muối mới - Ảnh: Trần Khải

Anh Huỳnh Văn Toàn, diêm dân đồng muối xã Long Điền Đông, huyện Đông Hải trăn trở, hạt muối làm ra đã khó, đến vụ thu hoạch chưa kịp vui mừng thì bị thương lái ép giá. Dù ấm ức nhưng anh Toàn cũng như bao diêm dân khác đành phải ngậm ngùi bán tháo cho thương lái. Họ cùng chung tâm trạng là bán được đồng nào hay đồng ấy, chứ trữ lại theo cách tạm thời che đậy sẽ càng làm cho lượng muối bị hao hụt.

Anh Toàn cho rằng, do cuộc sống khó khăn, không đủ điều kiện đầu tư kho bãi trữ nên bà con đành chấp nhận. Theo anh Toàn, với những hộ khá giả, vào vụ thu hoạch đâu ai bán liền, họ đưa vào kho trữ rồi chờ khi hút hàng, giá cao sẽ xuất bán. Nhờ đó, họ giàu lại càng giàu thêm.

“Hạ tầng giao thông, kho bãi là vấn đề rất cần được nhà nước quan tâm để nghề muối phát triển. Đường sá thông thương, xe cộ ra tận ruộng thì diêm dân tiết kiệm được nhiều chi phí lắm. Ở đây ai cũng biết, những ruộng muối thuận đường vận chuyển thì bán được cao giá hơn những ruộng ở sâu bên trong, điều kiện vận chuyển khó khăn.

Mong ước của người dân chúng tôi là chính quyền đẩy mạnh xúc tiến, mời gọi đầu tư để xây dựng kho bãi chứa muối tại địa phương. Đồng thời, cần hướng người dân sản xuất muối theo loại hình HTX có liên kết từ đầu vào đến đầu ra, có cam kết giá của thương lái với diêm dân. Có như vậy thì tình trạng thương lái ép giá sẽ không còn xảy ra”, anh Toàn nói.

Đồng muối ở huyện Đông Hải - Ảnh: Phan Thanh Cường

Anh Lâm Văn Đen ngụ xã Long Điền Đông chia sẻ: “Diêm dân tụi tôi chẳng biết gì ngoài làm muối, nghề muối đã bám rễ, ăn sâu vào tâm trí của chúng tôi từ bao giờ. Có một nghịch lý rằng, xưa nay món hàng nào, sản phẩm nào cũng tăng giá theo thời gian, như mì tôm, lúa gạo..., chỉ có giá muối là "dậm chân tại chỗ", vẫn hơn 1.000 đồng/kg suốt thời gian dài. Như vậy làm sao diêm dân làm giàu được”.

Theo anh Đen, nghề sản xuất muối ở Bạc Liêu là nghề di sản, được bảo tồn nên diêm dân rất cần nhà nước quan tâm nhiều hơn. "Phải có chính sách rạch ròi về giá muối. Đây là mặt hàng thiết yếu nên rất cần ngành chức năng họp bàn, đưa muối vào danh mục có giá nhất định, có sự kiểm soát của ngành chức năng hoặc tạo ra chuỗi liên kết. Có như vậy thì mới mong giá trị hạt muối được nâng cao, đời sống diêm dân bớt khổ cực”, anh Đen mong mỏi.

Gia đình anh Nguyễn Thanh Tuấn, cùng ngụ xã Long Điền Đông, có 5ha đất chuyên canh nghề muối. Anh Tuấn nói rằng người làm nghề muối đời sống bấp bênh, năm nào giá cao thì ổn định, còn năm mất giá thì cơ cực hơn. Kết thúc vụ mùa, anh Tuấn vẫn phải đi làm thêm, chứ tiền thu được từ nghề muối không đủ trang trải trong một năm.

“Tôi mong muốn nghề muối phát triển bền vững, nhà nước có chính sách hỗ trợ vốn vay ưu đãi để diêm dân có điều kiện đầu tư sản xuất theo hướng công nghệ cao, chứ giờ bỏ ra một số tiền lớn để làm thì chúng tôi không có. Nếu được hỗ trợ vốn vay, chúng tôi có nhiều kế hoạch phát triển nghề muối và nâng cao giá trị của hạt muối”, anh Tuấn khẳng định.

Do đặc thù nên hạt muối Bạc Liêu rất ngon, có hậu ngọt chứ không mặn đắng - Ảnh: Phan Thanh Cường

Được mệnh danh là “vua muối” ở Bạc Liêu, từ nghề muối, mỗi năm ông Phan Văn Phúc (71 tuổi) ngụ ấp Vĩnh Tiến, xã Vĩnh Thịnh, huyện Hòa Bình thu hàng tỉ đồng từ bán muối. Chia sẻ bí quyết làm giàu của mình, ông Phúc bảo: “Nhiều người thua lỗ hoặc lợi nhuận thấp, còn riêng tôi nhiều năm nay tôi làm muối chỉ có thắng chứ không thua. Mỗi năm tôi đều lãi từ 1 - 2 tỉ đồng. Thông thường từ 3 - 4 vụ muối, giá sẽ tăng một lần. Nếu bà con diêm dân sau khi thu hoạch bán liền thì giá sẽ không cao, nhất là những năm trúng mùa, sản lượng lớn. Vì vậy, tôi đã chủ động xây nhiều kho để trữ muối, khi giá cả phù hợp mới xuất bán”.

Ông Cổ Tân Xuyên, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Hòa Bình cho biết toàn huyện hiện có 130ha đất sản xuất muối, theo Nghị quyết của Huyện ủy Hòa Bình, phấn đấu đến năm 2030 địa phương sẽ mở rộng thêm khoảng 50ha, lên tổng diện tích 180ha. “Đời sống của diêm dân hiện nay làm chỉ đủ sống chứ không giàu, chỉ những người có diện tích đất sản xuất lớn, có điều kiện trữ muối chờ tăng giá thì họ có cuộc sống dư dả. Chính sách hỗ trợ diêm dân phát triển nghề muối từ trước đến nay là chưa có", ông Xuyên thông tin.

Diêm dân chưa thể làm giàu từ nghề muối truyền thống - Ảnh: Phan Thanh Cường

Theo ông Xuyên, để giữ lại nghề muối truyền thống có hàng trăm năm nay ở huyện Hòa Bình nói riêng và tỉnh Bạc Liêu nói chung, nhà nước cần có chính sách hỗ trợ diêm dân tiếp cận nguồn vốn ưu đãi. Điều đó giúp cho bà con có điều kiện vay vốn xây dựng kho bãi trữ muối, khi nào thị trường muối biến động, diêm dân cảm thấy có lãi thì họ bán. "Nếu không xây dựng được kho bãi chứa, mà chỉ che đậy bằng phủ cao su theo hình thức dã chiến thì sản phẩm muối sẽ bị hao hụt rất nhiều, thiệt hại cho diêm dân”, ông Xuyên cho hay.

Đa dạng hình thức sản xuất

Trong quá trình sản xuất muối, nhiều diêm dân ở huyện Đông Hải đã tìm ra hướng đi mới cho riêng mình, góp phần nâng cao thu nhập. Trên cùng diện tích canh tác, bà con diêm dân có thể vừa sản xuất muối vừa kết hợp bán nước OT (nước trong ruộng khi sắp kết tinh thành muối) để phục vụ sản xuất giống nuôi trồng thủy sản hoặc nuôi sinh khối actimia lấy trứng (loại ấu trùng đẻ trứng phục vụ cho nghề sản xuất giống nuôi trồng thủy sản).

Với cách làm này, nhiều diêm dân có thu nhập ổn định. Tuy nhiên, nhu cầu sử dụng nước OT, actimia hiện nay trên thị trường là không nhiều nên loại hình sản xuất này chưa phổ biến rộng rãi.

Ông Hồ Thanh Tuấn, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Đông Hải cho biết: “Trong giai đoạn khó khăn, bà con diêm dân đã nghiên cứu, ngoài sản xuất muối thì họ còn làm nhiều việc khác để có thu nhập như bán nước OT hoặc nuôi sinh khối actimia lấy trứng để phục vụ cho nghề sản xuất giống nuôi trồng thủy sản”.

Ông Tuấn lý giải, trong bối cảnh sản xuất muối mà sản lượng đạt cao quá sẽ bị thương lái ép giá. Vậy nên, trên cùng diện tích đó, diêm dân đa dạng các loại hình sản xuất bằng cách điều chỉnh lại quy luật sản xuất. “Thay vì sản xuất toàn bộ 100% diện tích như trước thì bà con dành ra 10 - 20% diện tích để làm chuyện khác. Khi đó, sản lượng muối ở mức vừa phải, giá muối sẽ tự động được cân bằng, không mất giá. Nguồn cung ít là nguyên nhân để muối tăng giá, nhưng cái chính vẫn là phụ thuộc vào thương lái”, ông Tuấn cho hay.

Đồng thời, lãnh đạo Phòng NN-PTNT huyện Đông Hải còn cho biết thêm, với việc bán nước OT và nuôi sinh khối actimia trên diện tích canh tác, nếu người dân kiểm soát được thì giá trị thu lợi sẽ cao hơn muối. Tuy nhiên, nhu cầu tiêu thụ nước OT, actimia là phải cao nhưng hiện nay loại hình này chưa phát triển rộng, với những hộ nào có đầu mối thu mua thì họ bán giá sẽ cao gấp đôi gấp ba giá muối, nhưng trường hợp này không nhiều.

“Nếu ai cũng sản xuất nước OT thì đầu ra sẽ không có, nên cần xác định nhu cầu tiêu dùng, khi đó diêm dân đa dạng sản xuất thì lợi nhuận sẽ cao hơn”, ông Tuấn nhận xét.

Theo ngành nông nghiệp huyện Đông Hải, ngoài sản xuất muối, sau vụ mùa bà con tận dụng diện tích trên để nuôi trồng thủy sản kiếm thêm thu nhập trong những tháng còn lại của năm. Như vậy, nếu chỉ tính riêng nguồn thu của vụ muối thì chưa cao nhưng tính tổng thể cả năm (muối chỉ sản xuất được 6 tháng nắng) thì nguồn thu của diêm dân trong 1 năm đó không phải là thấp. Chính vì vậy nghề muối vẫn phát triển cho tới ngày nay.

Lãnh đạo Phòng NN-PTNT huyện Đông Hải trò chuyện với bà con diêm dân để tìm kế sách phát triển nghề muối bền vững - Ảnh: Trần Khải

Về chất lượng muối, ông Tuấn cho rằng muối Bạc Liêu có đặc trưng riêng, ngon hơn muối ở các địa phương khác là do nguồn nước biển ở Bạc Liêu có hương vị phù sa nên vị muối có hậu ngọt dịu, chính nguồn nước đã làm nên chất lượng muối tốt, ngon.

“Nghề làm muối ở Bạc Liêu có tiềm năng để phát triển du lịch. Tuy nhiên, muốn làm du lịch, trước tiên phải có kinh phí để đầu tư mô hình, hạ tầng. Phải có nhà đầu tư vào xây dựng mô hình điểm thì mới thu hút khách du lịch. Đến thời điểm này, địa phương đã tiếp một số nhà đầu tư, tuy nhiên họ chưa mạnh dạn đầu tư vốn vào lĩnh vực này. Nguyên do muối không phải là lĩnh vực đầu tư hấp dẫn, lợi nhuận không như những ngành nghề khác nên nhà đầu tư còn e dè.

Để nghề muối phát triển bền vững, người dân sống được với nghề muối thì yếu tố cần nhất là có doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực muối, xây dựng kho muối để nâng cao giá trị hạt muối. Khi có doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực muối thì tự nhiên giá muối sẽ đươc nâng lên.

Vừa qua, có số doanh nghiệp đặt vấn đề với địa phương để thuê từ 5 - 7ha để xây dựng kho muối làm nơi lưu trữ, sau đó xuất bán. Về hạ tầng đồng muối nhất là hạ tầng giao thông hiện nay, Bộ NN-PTNT hỗ trợ cho địa phương 5 tuyến đường để phát triển nghề muối với tổng vốn đầu tư khoảng 130 tỉ đồng. Về cơ bản, khi đưa vào sử dụng, các tuyến đường sẽ đáp ứng nhu cầu của địa phương trong việc phát triển nghề làm muối. Khi đó, diêm dân vận chuyển thuận lợi thì giá muối sẽ được cải thiện”, ông Tuấn thông tin thêm.

Trần Khải

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/vui-buon-nghe-muoi-bac-lieu-bai-3-hien-ke-phat-trien-nghe-226375.html