Vun đắp niềm vui 'cây cao bóng cả'

10 giờ trướcBài gốc

Câu lạc bộ Dưỡng sinh Tổ dân phố Hưng Thành 2, phường An Tường duy trì hoạt động thường xuyên, là nơi để người cao tuổi giao lưu, kết nối.

Lắng nghe nhịp lòng tuổi xế chiều

Với bà Nguyễn Thị Tuyến, tổ dân phố Tân Hà 3, phường Minh Xuân, niềm vui mỗi ngày đôi khi chỉ giản dị là tiếng “reng reng” từ chiếc điện thoại, báo hiệu cuộc gọi từ con cháu phương xa. Phần lớn thời gian còn lại, bà loanh quanh trong căn nhà và mảnh vườn nhỏ, cuộc sống cứ thế lặng lẽ trôi qua. Nhìn vào câu chuyện của bà Tuyến, có lẽ không ít người trong chúng ta sẽ thấy hình ảnh của chính ông bà, cha mẹ mình trong đó.

Trong bối cảnh tuổi thọ trung bình ngày càng tăng, việc chăm sóc sức khỏe không chỉ dừng lại ở việc giúp người già sống lâu hơn mà phải là giúp họ sống vui hơn, chất lượng hơn. Giảng viên Triệu Thị Phương, Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn TP Hồ Chí Minh chia sẻ, có một thực tế, đời sống tinh thần của nhiều người cao tuổi tại Việt Nam chưa cao. Các vấn đề cụ thể mà người già đang phải trải qua trong thời đại mới. Đó là, hội chứng “trống trải” sau về hưu, khoảng cách số hóa và sự cô lập công nghệ, nỗi sợ “gánh nặng” và sự phụ thuộc. Nhiều người thiếu thốn sự quan tâm, cảm thấy cô đơn, sức khỏe tinh thần giảm sút dễ phát sinh trầm cảm.

Gánh nặng tâm lý đầu tiên mà nhiều người gặp phải chính là hội chứng “trống trải” sau khi về hưu. Cả một đời cống hiến, vị thế xã hội và vòng quay công việc bỗng chốc dừng lại, để lại một khoảng hẫng cho nhiều người. Ông Ma Văn Hà, tổ dân phố Hưng Thành 4, xã An Tường chia sẻ, “Trước đây mình quản lý cả trăm công nhân. Giờ thì quanh quẩn trong nhà. Cả ngày chỉ biết trò chuyện được vài ba câu với người nhà”. Sự mất đi vai trò xã hội khiến nhiều người rơi vào nỗi buồn mà không thể chia sẻ cùng ai.

Trái ngược với sự trống trải của một bộ phận người già thành thị, một số ông bà ở nông thôn lại đối mặt với một thực tế khác. Khi con cái lên thành phố, vào các khu công nghiệp làm việc, họ trở thành những “ông bà bỉm sữa” bất đắc dĩ. Niềm vui được ở bên cháu nhỏ thường đi kèm với nỗi lo. Bà Tạ Thị Loan, tổ dân phố Vĩnh Bảo, xã Chiêm Hóa thở dài: “Cả ngày của tôi là vòng quay với bữa bột, giấc ngủ của cháu, sức khỏe chẳng còn được như xưa. Tôi vừa lo cho sức khỏe của cháu, vừa canh cánh nỗi lo cho con cái đi làm xa”.

Tuổi xế chiều, một nỗi sợ vô hình mang tên “gánh nặng”, ngại phụ thuộc vào con cháu là điều khó tránh khỏi. Bà Hoàng Thị Mai, một tiểu thương đã nghỉ bán hàng, tại xã Bắc Quang bộc bạch: “Nhiều đêm đau lưng không ngủ được cũng không dám gọi cho con gái, sợ nó lại lo, mai còn phải đi làm. Mình già rồi, không muốn làm phiền chúng nó. Chỉ mong sao mình khỏe mạnh ngày nào hay ngày đó”.

Niềm vui tuổi già.

“Khoảng trống” chăm sóc sức khỏe tinh thần

Trên địa bàn tỉnh hiện có gần 1.000 câu lạc bộ (CLB) văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao đã được thành lập. Các CLB trở thành “mái nhà chung” cho nhiều hội viên người cao tuổi sinh hoạt, nâng cao sức khỏe tinh thần. Ông Triệu Minh Tư, 73 tuổi, một trong những thành viên gắn bó lâu năm với CLB Khiêu vũ Trần Phú, phường Hà Giang 2, phấn khởi cho biết: “Khiêu vũ giúp vợ chồng tôi gắn bó hơn, tinh thần thoải mái, sức khỏe cũng tốt hơn hẳn”.

Tuy nhiên, nhiều người cao tuổi, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, vẫn chưa thể tiếp cận đầy đủ các dịch vụ chăm sóc cần thiết. Sự lan tỏa của các hoạt động cộng đồng chưa thực sự đồng đều. Ông Phạm Văn Chinh, Chủ tịch Hội Người cao tuổi xã Yên Phú khẳng định: “Khoảng cách giữa các thôn bản là một điều kiện thực tế. Để tổ chức một buổi giao lưu chung, bà con phải di chuyển khá xa. Vì vậy, chúng tôi luôn cố gắng duy trì sinh hoạt theo từng cụm nhỏ, đồng thời tìm thêm những cách thức mới để các cụ có thể kết nối với nhau nhiều hơn”.

Trên bình diện chung, hệ thống y tế dành riêng cho người cao tuổi vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu. Việc thiếu hụt bác sĩ, điều dưỡng chuyên ngành lão khoa khiến các hoạt động tư vấn, phổ biến kiến thức phòng và chữa bệnh tại cộng đồng còn hạn chế. Nhiều địa phương vẫn chưa bố trí được kinh phí để thực hiện khám sức khỏe định kỳ hay quản lý các bệnh mãn tính cho người cao tuổi từ tuyến y tế cơ sở.

Trong khi đó, các mô hình chăm sóc tập trung như trung tâm dưỡng lão vẫn còn khá xa lạ và chưa dành cho số đông. Chị Nguyễn Thị Hà, một công nhân may tại tổ dân phố 8 Hưng Thành, phường An Tường bộc bạch: “Vợ chồng tôi đi làm cả ngày, nghĩ đến mẹ ở nhà một mình cũng thương. Mình cũng có tìm hiểu các trung tâm chăm sóc người già, nhưng với thu nhập hiện tại thì gia đình chưa thể lo được. Tạm thời, chúng tôi vẫn nhờ hàng xóm và gọi điện về cho mẹ thường xuyên”.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Việt Nam nằm trong 10 quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Tuy nhiên có một thực tế đáng suy ngẫm: Số năm sống khỏe mạnh của người cao tuổi chỉ đạt khoảng 64 tuổi. Điều này có nghĩa là nhiều người phải trải qua những năm tháng cuối đời trong bệnh tật, với chi phí y tế cao gấp 10 lần so với một đứa trẻ. Điều này ảnh hưởng không ít đến sức khỏe tinh thần, giảm chất lượng cuộc sống với người cao tuổi.

“Người già là vốn quý quốc gia”

Mục tiêu cốt lõi của Nghị quyết 72/NQ-TW là nâng tuổi thọ bình quân người Việt Nam lên 80 tuổi vào năm 2045. Để hiện thực hóa mục tiêu này, việc chăm sóc sức khỏe tinh thần người cao tuổi phải được đặt lên hàng đầu.

Theo Kế hoạch thực hiện Chương trình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang của UBND tỉnh ngày 27/11/2021 đã đề ra mục tiêu chăm sóc sức khỏe tinh thần người cao tuổi. Trong đó, xác định chăm lo cho sức khỏe thể chất, tinh thần người cao tuổi là một trong những nhiệm vụ quan trọng.

Thời gian qua, trên địa bàn tỉnh nhiều chương trình, hoạt động chăm lo cho người cao tuổi được triển khai. Tại nhiều cơ sở y tế xã, phường triển khai việc khám và cấp thuốc hằng tháng. Hằng năm, các cơ sở y tế phối hợp với Hội Người cao tuổi xã tổ chức 2-3 đợt khám sức khỏe tập trung.

Bên cạnh đó, để NCT cảm nhận sống có ích, chính quyền địa phương tạo cơ chế để NCT tiếp tục cống hiến. Sau khi nghỉ hưu, ông Đỗ Văn Sơn, một giáo viên về hưu tại phường Hà Giang 2 được tín nhiệm bầu làm cán bộ tổ dân phố. Ông chia sẻ: “Dù không còn đứng trên bục giảng, nhưng khi được dùng kiến thức của mình để đồng hành cùng bà con, tôi thấy mình như trẻ lại. Thấy mình vẫn có ích cho xã hội, đó là niềm vui lớn nhất, giúp mình quên hết cả mệt mỏi, bệnh tật”.

Trong bối cảnh hiện nay, “sống có ích” còn gắn liền với khả năng kết nối trong thế giới số. Những tiến bộ về công nghệ thông tin đang giúp người cao tuổi vượt qua nhiều trở ngại để kết nối nhiều hơn với bạn bè, người thân, giúp tâm trí luôn năng động trong cuộc sống hằng ngày.

Việc sử dụng các thiết bị công nghệ thông minh đối với người cao tuổi đã trở thành một xu thế mới, giúp họ thay đổi cuộc sống, nhận thức nhanh chóng bắt nhịp với thời đại công nghệ số 4.0, hòa nhập với giới trẻ để không bị lạc hậu. Qua các thiết bị công nghệ, mạng xã hội, Hội Người cao tuổi tỉnh đã lập nhóm Zalo, Facebook để giao lưu, chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm chăm sóc sức khỏe cho người già...

Mới đây tại nhiều cuộc họp bàn về nâng cao đời sống tinh thần cho người dân, Tổng Bí thư Tô Lâm nói, rất mong muốn có những mô hình trung tâm chăm sóc sức khỏe, “chống cô đơn” cho người già ở độ tuổi 70 - 80, khi con cháu đều đi học, đi làm. Đồng chí Tô Lâm khẳng định: “Trung tâm dưỡng lão chăm sóc người già như học sinh, sáng đón đi, chiều đưa về. Đến đây họ được gặp bạn bè, đồng nghiệp cũ tâm sự, thể thao, học âm nhạc, văn hóa, văn nghệ rất hay”. Mô hình này không chỉ giúp người già thoát khỏi sự cô độc, có môi trường giao lưu, tập thể thao lành mạnh; mà còn duy trì được sự gắn kết gia đình vào buổi tối (phù hợp với văn hóa “trọng tình” của Việt Nam). Ngay tại cuộc họp, Tổng Bí thư đề nghị Bộ Nội vụ, Bộ Y tế, Hội Người cao tuổi bàn để làm mô hình “Viện dưỡng lão bán trú”. Đặc biệt cần xã hội hóa, bình dân để người có thu nhập thấp cũng được hưởng thụ mô hình.

Tại Kế hoạch thực hiện Chương trình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang của UBND tỉnh đã đề ra nhiệm vụ, giải pháp: Xây dựng, triển khai các mô hình Trung tâm chăm sóc sức khỏe người cao tuổi ban ngày; Xây dựng, triển khai mô hình Viện dưỡng lão theo hình thức phù hợp, tiến tới xã hội hóa thực hiện nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Thời gian tới, Hội Người cao tuổi mong muốn tỉnh triển khai kế hoạch xây dựng mô hình viện dưỡng lão bán trú.

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, “Người già là vốn quý quốc gia”. Hành trình chăm sóc sức khỏe tinh thần cho người cao tuổi không phải của riêng ngành y tế hay một tổ chức nào, mà là trách nhiệm chung của cả cộng đồng, từ mỗi gia đình đến các nhà hoạch định chính sách. Chăm lo sức khỏe, tạo niềm vui cho thế hệ đi trước cũng chính là cách mỗi cá nhân, mỗi gia đình thể hiện sự vẹn tròn chữ Hiếu.

Giang Lam

Nguồn Tuyên Quang : http://baotuyenquang.com.vn/xa-hoi/202510/vun-dap-niem-vui-cay-cao-bong-ca-08e44b8/