Trên mọi vùng biển, mọi đảo xa, đều có dấu chân và tấm lòng của người lính Vùng 4
- Nhìn lại chặng đường 50 năm hình thành và phát triển, những dấu ấn nào của Vùng 4 Hải quân làm ông tâm huyết và điều gì làm nên những thành công đó?
Năm 2025, đánh dấu một mốc son chói lọi trong lịch sử xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Vùng 4 Hải quân – tròn 50 năm kể từ ngày thành lập (26/10/1975 – 26/10/2025). Nửa thế kỷ qua là một hành trình kiên cường, bền bỉ, được viết nên bằng mồ hôi, công sức và cả máu xương của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ nơi đầu sóng ngọn gió.
Thừa ủy quyền của Chủ tịch nước, Thượng tướng Phạm Hoài Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng trao danh hiệu anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ đổi mới tặng Vùng 4 tháng 1/2025. Ảnh: Báo Hải quân
Khi nhìn lại chặng đường ấy, điều làm tôi xúc động và tâm huyết nhất chính là: Bản lĩnh kiên cường, ý chí thép và tinh thần đoàn kết của cán bộ, chiến sĩ Vùng 4 trong mọi thời kỳ. Từ những ngày đầu thành lập với muôn vàn khó khăn, thiếu thốn, nhưng dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng, của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Bộ Tư lệnh Hải quân, Đảng ủy – Bộ Tư lệnh Vùng 4 đã nêu cao tinh thần “tự lực, tự cường”, kiên định mục tiêu, bám biển, bám đảo, vượt qua mọi thử thách để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
Thượng tá Bùi Xuân Bình, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Vùng 4 Hải quân thăm các hộ gia đình trên đảo Trường Sa. Ảnh V4HQ
Trải qua 50 năm, Vùng 4 Hải quân đã in đậm dấu ấn ở bốn giai đoạn lịch sử quan trọng:
• Giai đoạn 1975–1985, Vùng ra đời trong điều kiện đất nước vừa thống nhất, đã nhanh chóng trưởng thành, vừa xây dựng lực lượng, vừa chiến đấu bảo vệ vùng biển phía Nam, đặc biệt là thiết lập thế trận phòng thủ ở quần đảo Trường Sa, Côn Đảo, Cam Ranh – đặt nền móng vững chắc cho sự nghiệp bảo vệ chủ quyền sau này.
• Giai đoạn 1986–2000, khi cả nước bước vào thời kỳ đổi mới, Vùng 4 vừa kiên cường bảo vệ Trường Sa, vừa tham gia chiến đấu trong chiến dịch CQ-88 đầy bi tráng, nơi máu của 64 chiến sĩ Hải quân đã tô thắm lá cờ Tổ quốc. Từ trong mất mát, Vùng đã trưởng thành vượt bậc, khẳng định vai trò “lá chắn thép” của Tổ quốc trên Biển Đông.
• Giai đoạn 2001–2010, Vùng 4 bước sang thời kỳ cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Việc thành lập Lữ đoàn 162 – Lữ đoàn tàu chiến đấu hiện đại; việc tiếp nhận căn cứ Cam Ranh sau khi Hải quân Nga rút đi; cũng như chuỗi hoạt động huấn luyện, diễn tập quy mô lớn... đều là những dấu mốc thể hiện tầm vóc, trí tuệ, bản lĩnh của Vùng 4 trong thời kỳ mới.
• Từ 2011 đến nay, Vùng 4 được Quân chủng xác định là lực lượng trọng điểm tiến thẳng lên hiện đại, nòng cốt trong quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền Trường Sa và vùng biển, đảo phía Nam Trung Bộ của Tổ quốc. Nhiều nhiệm vụ đặc biệt như cứu hộ cứu nạn, bảo vệ ngư dân, tham gia hợp tác quốc phòng quốc tế, đón tàu nước ngoài tại Cam Ranh… đều hoàn thành xuất sắc, an toàn tuyệt đối.
Lực lượng tàu Vùng 4 Hải quân tham gia diễu binh tàu Hải quân. Ảnh V4HQ
Nhìn lại chặng đường 50 năm, có thể nói dấu ấn lớn nhất của Vùng 4 Hải quân chính là xây dựng được bản lĩnh chính trị vững vàng, đoàn kết thống nhất, chủ động sáng tạo trong mọi tình huống; đồng thời giữ vững phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ – Người chiến sĩ Hải quân” nơi đầu sóng ngọn gió.
Yếu tố làm nên những thành công ấy, theo tôi, trước hết là sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, toàn diện của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Hải quân; là sự trung thành vô hạn, ý chí quyết tâm sắt đá của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ; là sức mạnh đoàn kết quân – dân, là “thế trận lòng dân” được bồi đắp bằng niềm tin và tình yêu Tổ quốc. Bên cạnh đó, đó còn là tư duy đổi mới, sáng tạo trong xây dựng Đảng bộ vững mạnh toàn diện, lấy chính trị làm gốc, coi trọng huấn luyện, kỷ luật và chăm lo đời sống bộ đội.
Ngày hôm nay, mỗi cán bộ, chiến sĩ Vùng 4 Hải quân đều có thể tự hào rằng: trên mọi vùng biển, mọi đảo xa, đều có dấu chân và tấm lòng của người lính Vùng 4 – những người đã và đang viết tiếp bản hùng ca bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc bằng tất cả niềm tin, trí tuệ và máu xương của mình.
Tập trung ưu tiên cao nhất mọi nguồn lực bảo vệ vững chắc chủ quyền Trường Sa
-Vùng 4 Hải quân với nhiều nhiệm vụ chính trị đặc biệt quan trọng, trong đó có bảo vệ đặc khu Trường Sa, thời gian qua Vùng 4 đã ưu tiên dành nguồn lực như thế nào để thực hiện nhiệm vụ này?
Trong hệ thống lực lượng vũ trang nhân dân, Vùng 4 Hải quân là đơn vị có vị trí chiến lược đặc biệt, được giao nhiệm vụ trực tiếp quản lý, bảo vệ quần đảo Trường Sa và vùng biển, thềm lục địa của Tổ quốc được phân công – một địa bàn vừa thiêng liêng, vừa nhạy cảm, nơi hội tụ lợi ích quốc gia – dân tộc.
Nhận rõ tầm quan trọng đó, suốt nửa thế kỷ qua, đặc biệt là trong những năm gần đây, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Vùng 4 Hải quân đã tập trung ưu tiên cao nhất mọi nguồn lực – con người, vũ khí, trang bị, hậu cần, kỹ thuật và chính trị tinh thần – cho nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền Trường Sa và vùng biển được phân công.
Trước hết, về tổ chức lực lượng, Vùng đã từng bước được xây dựng chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Các Lữ đoàn, Hải đội, Đảo, Đài, Trạm được củng cố đồng bộ; trong đó, Lữ đoàn 146 là lực lượng trực tiếp quản lý, bảo vệ các đảo, điểm đảo; Lữ đoàn 162 là lực lượng tàu mặt nước chủ lực, đảm nhiệm tuần tra, sẵn sàng chiến đấu, chi viện đảo; cùng với Lữ đoàn 955 tạo thành thế trận liên hoàn “bờ - biển - đảo” vững chắc.
Bên cạnh việc củng cố thế trận quân sự, Vùng đặc biệt quan tâm đến xây dựng thế trận chính trị, tư tưởng và “thế trận lòng dân” trên quần đảo Trường Sa. Công tác giáo dục chính trị, rèn luyện bản lĩnh được tiến hành thường xuyên, giúp cán bộ, chiến sĩ kiên định ý chí, vững vàng trước mọi khó khăn, thử thách. Mỗi người lính trên đảo, trên tàu đều là “cột mốc sống” của Tổ quốc giữa trùng khơi, là hiện thân của tinh thần “Thà hy sinh chứ không để mất đảo”.
Cùng với đó, nguồn lực hậu cần – kỹ thuật được đầu tư mạnh mẽ. Những năm qua, Vùng đã huy động hàng trăm chuyến tàu vận chuyển vật chất, trang bị, nhu yếu phẩm, nước ngọt, thuốc men… phục vụ bộ đội và nhân dân trên các đảo; triển khai hàng chục dự án lớn như “Ánh sáng Trường Sa”, năng lượng sạch, Âu tàu, nhà văn hóa, trường học, chùa, bệnh xá, tượng đài liệt sĩ, đưa Trường Sa trở thành “đặc khu kiểu mẫu” về quốc phòng – dân sinh – văn hóa giữa biển Đông.
Ngoài ra, đời sống cán bộ, chiến sĩ trên đảo và trong Vùng được chăm lo chu đáo. Các mô hình “Vườn rau thanh niên”, “Bếp ăn mẫu mực”, khu tăng gia tập trung QN-21 với sản lượng hàng chục tấn lương thực, rau xanh, thực phẩm mỗi năm... đã góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần bộ đội, giúp chiến sĩ yên tâm công tác, gắn bó lâu dài với đảo xa.
Một nguồn lực đặc biệt khác mà Vùng 4 luôn ưu tiên, đó là sức mạnh tinh thần, sự đồng lòng đoàn kết của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân cả nước hướng về Trường Sa. Các phong trào “Hướng về Trường Sa thân yêu”, “Góp đá xây Trường Sa”, “Hải quân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân vươn khơi bám biển” đã trở thành cầu nối thiêng liêng giữa đất liền và đảo xa, là nguồn động viên to lớn để bộ đội Vùng 4 hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Có thể nói, mọi nguồn lực của Vùng 4 Hải quân đều được quy tụ, kết tinh cho một mục tiêu duy nhất: bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc, giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước. Đó không chỉ là nhiệm vụ chính trị, mà còn là sứ mệnh thiêng liêng mà các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Vùng 4 Hải quân hôm nay đang tiếp nối và viết tiếp bằng cả niềm tin, trí tuệ và trái tim người lính đảo.
Thượng tá Bùi Xuân Bình: Phương châm “Hải quân nhân dân Việt Nam là điểm tựa cho ngư dân vươn khơi bám biển” không chỉ là khẩu hiệu hành động, mà đã trở thành mệnh lệnh từ trái tim của mỗi cán bộ, chiến sĩ Vùng 4 Hải quân. Bởi chúng tôi hiểu rằng, giữ vững chủ quyền biển, đảo không chỉ bằng súng đạn, mà còn bằng niềm tin, bằng cuộc sống bình yên của ngư dân trên từng con sóng.
-Là “chỗ dựa cho ngư dân vươn khơi bám biển”, thời gian qua Vùng 4 Hải quân đã làm gì để thực hiện tốt phương châm đó?
Trong nhiều năm qua, Vùng 4 Hải quân đã triển khai đồng bộ nhiều chủ trương, giải pháp cụ thể để thực hiện tốt vai trò “chỗ dựa” vững chắc cho ngư dân, thể hiện rõ qua ba hướng chủ yếu:
Thứ nhất, bảo vệ vững chắc ngư trường, tạo môi trường an toàn để ngư dân bám biển dài ngày.
Các tàu chiến đấu, tàu tuần tra, tàu vận tải của Lữ đoàn 162, 955, 189 và các đơn vị trực thuộc luôn duy trì thường xuyên công tác trực, tuần tra, kiểm soát, sẵn sàng cơ động ứng phó các tình huống. Nhiều cuộc tuần tra kết hợp cứu nạn trên biển đã kịp thời bảo vệ ngư dân, ngăn chặn tàu nước ngoài xâm phạm, bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản của bà con.
Chỉ tính riêng 5 năm gần đây, Vùng 4 đã tổ chức hơn 600 lượt tàu, xuồng ra hỗ trợ, cứu hộ, cứu nạn trên biển; cứu được hàng trăm ngư dân, hàng chục tàu cá gặp nạn, đưa về nơi an toàn. Những hành động đó đã in sâu trong lòng ngư dân hình ảnh cao đẹp của “Bộ đội Cụ Hồ – Người chiến sĩ Hải quân”.
Thứ hai, thực hiện hiệu quả công tác dân vận, tuyên truyền pháp luật, giúp ngư dân hiểu và chấp hành đúng quy định khi hoạt động trên biển.
Hằng năm, các đơn vị của Vùng phối hợp chặt chẽ với chính quyền, Bộ đội Biên phòng, Kiểm ngư và các tổ chức địa phương ven biển như Khánh Hòa, Bình Thuận, Ninh Thuận, Phú Yên, Bình Định… tổ chức hàng trăm buổi tuyên truyền, phổ biến pháp luật, Luật Biển Việt Nam, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, quy định về chống khai thác IUU, an toàn hàng hải.
Cùng với đó, chương trình “Hải quân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân vươn khơi, bám biển” được triển khai thường xuyên, tạo mối quan hệ quân - dân gắn bó, tin cậy, cùng nhau xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân trên biển.
Thứ ba, hỗ trợ thiết thực về vật chất, hậu cần, kỹ thuật và tinh thần cho ngư dân.
Các đảo nổi, đảo chìm thuộc Trường Sa và các tàu công tác của Vùng 4 đã trở thành “điểm tựa hậu cần trên biển”. Khi tàu cá gặp nạn, thiếu nhiên liệu, nước ngọt, nhu yếu phẩm hoặc người bị ốm đau, cán bộ, chiến sĩ luôn kịp thời giúp đỡ, cứu chữa, tiếp tế.
Bệnh xá Trường Sa Lớn, Song Tử Tây, Sinh Tồn, Sơn Ca… đã khám, cấp cứu, điều trị cho hàng trăm lượt ngư dân mỗi năm; nhiều ca bệnh nặng được cứu sống ngay giữa trùng khơi. Ngoài ra, Vùng còn phối hợp với các cơ quan, doanh nghiệp, đoàn thể tổ chức hàng chục chuyến tàu “Nghĩa tình Trường Sa”, “Xuân nơi đảo xa”, tặng quà, cấp phát thuốc, hỗ trợ sinh kế, giúp bà con thêm vững vàng bám biển.
Điều đáng quý nhất, theo tôi, là tình cảm quân – dân đã trở thành sức mạnh tinh thần vô giá. Ở bất kỳ vùng biển nào, khi thấy bóng dáng con tàu của Hải quân Việt Nam, ngư dân đều cảm thấy an tâm, tin tưởng, như có người thân đang cùng mình giữ biển. Đó là sự gắn kết thiêng liêng, là nền tảng để hình thành “thế trận lòng dân” vững chắc trên biển – yếu tố sống còn trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền hôm nay.
Với Vùng 4 Hải quân, được làm “chỗ dựa cho ngư dân” cũng chính là được góp phần giữ vững chủ quyền, an ninh, trật tự và phát triển bền vững vùng biển, đảo Tổ quốc. Đó là niềm tự hào, đồng thời cũng là trách nhiệm thiêng liêng của mỗi người lính biển giữa đại dương Tổ quốc.
Nâng cao hơn nữa năng lực tổng hợp, sức mạnh chiến đấu và bản lĩnh chính trị
-Tình hình Biển Đông ngày càng có nhiều diễn biến phức tạp, thách thức, để hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị được giao, xin ông cho biết Vùng sẽ tập trung những giải pháp nào trong thời gian tới?
Biển Đông hiện nay tiếp tục tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp, khó lường. Hoạt động của các lực lượng nước ngoài ngày càng gia tăng cả về quy mô, tần suất và mức độ cạnh tranh chiến lược. Trong khi đó, yêu cầu bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc ngày càng cao, đòi hỏi Vùng 4 Hải quân phải nâng cao hơn nữa năng lực tổng hợp, sức mạnh chiến đấu và bản lĩnh chính trị, đủ sức làm nòng cốt trong quản lý, bảo vệ vùng biển, đảo, thềm lục địa phía Nam, đặc biệt là quần đảo Trường Sa.
Trước tình hình đó, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Vùng 4 Hải quân xác định 5 nhóm giải pháp trọng tâm để tiếp tục hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị được giao trong giai đoạn mới:
Thứ nhất, tăng cường xây dựng Đảng bộ Vùng 4 vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, thực sự là hạt nhân lãnh đạo toàn diện.
Chúng tôi coi đây là giải pháp then chốt, quyết định mọi thắng lợi của đơn vị. Đảng ủy Vùng tập trung nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng; phát huy vai trò tiên phong gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên; kiên định vững vàng trước mọi âm mưu “phi chính trị hóa quân đội”, “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch. Đồng thời, tiếp tục đổi mới công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, xây dựng bản lĩnh, ý chí quyết tâm cho cán bộ, chiến sĩ, tạo nền tảng tinh thần vững chắc trong mọi tình huống.
Thứ hai, xây dựng lực lượng chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; nâng cao chất lượng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu.
Vùng 4 tiếp tục thực hiện có hiệu quả các Nghị quyết của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về xây dựng Quân chủng Hải quân tiến thẳng lên hiện đại. Trọng tâm là huấn luyện sát thực tế, làm chủ vũ khí trang bị kỹ thuật mới, hiện đại; rèn luyện kỷ luật, tác phong chính quy; nâng cao năng lực chỉ huy hiệp đồng tác chiến trên biển.
Đặc biệt, Vùng 4 sẽ tăng cường lực lượng tàu mặt nước, lực lượng phòng thủ đảo và không quân hải quân, đảm bảo luôn ở trạng thái sẵn sàng chiến đấu cao, xử lý kịp thời, hiệu quả mọi tình huống, giữ vững chủ quyền, an toàn vùng biển, đảo được giao.
Thứ ba, củng cố, phát triển thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân trên biển.
Vùng tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các địa phương ven biển từ Gia Lai, Khánh Hòa, Lâm Đồng… trong xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc, duy trì cơ chế phối hợp giữa Hải quân – Biên phòng – Cảnh sát biển – Kiểm ngư – Ngư dân.
Song song, Vùng tập trung xây dựng thế trận “lòng dân”, coi ngư dân là “tai mắt”, là “cột mốc sống” trên biển; đẩy mạnh các chương trình “Hải quân nhân dân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân vươn khơi, bám biển”, góp phần bảo vệ chủ quyền và giữ gìn trật tự, an toàn trên biển.
Thứ tư, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong chỉ huy – quản lý – huấn luyện – bảo đảm kỹ thuật.
Trong xu thế chiến tranh công nghệ cao, việc ứng dụng hệ thống quản lý tác chiến số hóa, radar cảnh giới, dữ liệu vệ tinh, tự động hóa chỉ huy và mạng thông tin bảo mật là yêu cầu cấp bách. Vùng 4 đang từng bước triển khai các giải pháp chuyển đổi số trong quản lý tàu, đảo, trang bị kỹ thuật, hậu cần, góp phần nâng cao hiệu quả chỉ huy và tiết kiệm nguồn lực.
Thứ năm, chăm lo xây dựng đời sống vật chất, tinh thần cho bộ đội; bảo đảm tốt công tác hậu cần, kỹ thuật; thực hiện chính sách hậu phương quân đội.
Một đơn vị mạnh là đơn vị có cán bộ, chiến sĩ yên tâm công tác, có hậu phương vững chắc. Vì vậy, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Vùng luôn quan tâm xây dựng doanh trại chính quy, môi trường văn hóa quân sự lành mạnh, mô hình tăng gia hiệu quả, chăm lo tốt chính sách cho cán bộ, chiến sĩ và gia đình, đặc biệt là lực lượng công tác dài ngày tại Trường Sa và vùng biển được phân công.
Trong mọi hoàn cảnh, Vùng 4 Hải quân luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và Nhân dân, kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc; đồng thời, chủ động, linh hoạt trong đối ngoại quốc phòng, góp phần giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển trên Biển Đông.
Chúng tôi tin tưởng rằng, với truyền thống “50 năm giữ trọn lời thề giữ biển”, cán bộ, chiến sĩ Vùng 4 Hải quân hôm nay sẽ tiếp tục phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ – Người chiến sĩ Hải quân”, mãi là lực lượng nòng cốt, tin cậy, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Quân đội và Nhân dân.
-Trân trọng cám ơn ông!
Thu Hằng (thực hiện)