'Vững tay chèo' trước thử thách của thiên tai

3 giờ trướcBài gốc

Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng thăm hỏi, động viên các hộ dân bị ảnh hưởng bởi mưa lũ tại Lâm Đồng

Nhân dân cần nhất, nhà nước đã có mặt!

Những cơn bão lũ dồn dập với sức tàn phá chưa từng có ở cả miền Bắc lẫn miền Trung trong tháng 10 và tháng 11/2025 là thử thách lớn đối với mô hình chính quyền địa phương hai cấp còn rất mới, nhưng qua đây nhiều tỉnh, thành phố và cấp cơ sở đã chứng minh hiệu quả của phương châm “bốn tại chỗ” trong phòng, chống thiên tai. Ngay sau quá trình sáp nhập tỉnh, tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, chủ tịch ủy ban nhân dân các địa phương như Lào Cai, Thái Nguyên, Phú Thọ, Ninh Bình, Quảng Trị, Khánh Hòa, Lâm Đồng, Gia Lai, Đắk Lắk... đã không để xảy ra gián đoạn trong sự lãnh đạo, chỉ đạo việc ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai. Những người đứng đầu chính quyền xuống tận hiện trường, trực tiếp chỉ đạo ứng phó với mưa lũ như điều hành sơ tán hàng chục nghìn hộ dân trong thời gian ngắn; điều tiết hồ chứa để bảo đảm an toàn đập; huy động lực lượng quân đội, công an, dân quân tự vệ, tổ chức phương tiện cứu hộ và phân bổ ngân sách ứng cứu; kích hoạt các chế độ thiên tai ở cấp độ cao nhất để mọi nguồn lực được ưu tiên cho nhiệm vụ cứu dân.

Nếu cấp tỉnh giữ vai trò trung tâm chỉ huy, thì cấp xã là nơi đầu tiên đón dòng nước lũ và cũng là nơi đầu tiên có giải pháp hỗ trợ người dân ngay lập tức. Các xã, phường không còn tình trạng chờ chỉ thị của khâu trung gian là cấp huyện mà mà đã chủ động và tự lực huy động người dân chống bão, lũ. Đơn cử, tại xã Duy Nghĩa, TP. Đà Nẵng, ngay khi ợt mưa lớn kéo dài trên thượng nguồn khiến mực nước ở sông Thu Bồn vượt đỉnh lũ lịch sử, chảy xiết cuốn trôi từng mảng bờ kè tại khu vực An Lương thuộc địa phận xã Duy Nghĩa, đe dọa trực tiếp hơn 70 hộ dân ven sông. Chính quyền địa phương đã kịp thời huy động hơn một nghìn người, gồm cán bộ, chiến sỹ bộ đội, lực lượng dân quân tự vệ, đoàn viên thanh niên cùng người dân các thôn lân cận vá kè xuyên đêm, bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản cho những người dân sinh sống ở gần kè đá.

Ở tầm quốc gia, sự chỉ đạo từ Trung ương là dòng chảy kết nối toàn bộ hệ thống. Mặc dù đang công tác tại Nam Phi, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì cuộc họp khẩn trực tuyến với các bộ, ngành, cơ quan, địa phương qua các điểm cầu trong nước về tình hình mưa lũ và tiếp tục ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, tại các tỉnh miền Trung lúc 2h sáng. Trong đó, Thủ tướng nhấn mạnh, nhân dân cần nhất chúng ta trong những lúc khó khăn, phải đặt mình vào địa vị người dân để triển khai các công việc. Các chủ thể liên quan phải đặt mình vào địa vị người dân để khắc phục hậu quả thiên tai nhanh nhất, hiệu quả nhất, với tinh thần tập trung cao nhất cho con người. Đến nay, ngân sách Trung ương đã hỗ trợ 1.310 tỷ đồng cho Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa, Lâm Đồng, Thủ tướng chỉ đạo trước mắt tiếp tục hỗ trợ thêm 1.100 tỷ đồng cho 4 tỉnh này.

Trong khi trong khi chính quyền và nhân dân vùng lũ lụt đang gồng mình khắc phục hậu quả thiên tai; Trung ương và các địa phương trong cả nước cùng hướng về đồng bào đang gặp hoạn nạn bằng những hành động thiết thực; bạn bè quốc tế cũng bày tỏ sự chia sẻ bằng tinh thần và vật chất với Việt Nam… Bộ Công an cho biết, có những người lợi dụng tình hình để lan truyền thông tin sai sự thật. Đặc biệt, nhiều tin giả do AI tạo liên tục xuất hiện đã xuyên tạc, công kích chính quyền và lực lượng chức năng trong công tác cứu trợ. Một số khác bịa đặt hàng nghìn người chết, hàng chục nghìn người chưa được ứng cứu để câu view, kêu gọi ủng hộ, trục lợi, gây hoang mang cho người dân và phức tạp thêm tình hình. Những thông tin này lan truyền nhanh, vượt xa khả năng kiểm chứng của cơ quan chính thống, ảnh hưởng đến nhận thức người dân và gây khó khăn cho công tác chỉ đạo, điều hành tại hiện trường.

Tin giả được tạo bằng AI nhằm phát tán thông tin sai sự thật giữa lúc mưa lũ miền Trung diễn biến khốc liệt

Tỉnh táo, đối mặt với tin giả

Hiện cơ quan chức năng đã phát hiện 52 tài khoản mạng xã hội đăng tin, hình ảnh, video chưa kiểm chứng về mưa lũ miền Trung, có dấu hiệu sai sự thật và gây hoang mang. Trong số này, 5 trường hợp bị xử phạt tổng cộng 37,5 triệu đồng; 17 trường hợp bị răn đe, yêu cầu cam kết; 30 tài khoản phải gỡ bài. Do đó, Bộ Công an khuyến cáo người dân cần tỉnh táo khi xem và chia sẻ thông tin, lên án các hành vi tung tin thất thiệt, lợi dụng AI tạo nội dung gây hoang mang và cản trở cứu trợ; đồng thời, nên lan tỏa thông tin chính xác để hỗ trợ bà con vùng lũ vượt qua khó khăn. Những trường hợp chia sẻ do thiếu hiểu biết sẽ được nhắc nhở hoặc xử phạt. Còn những người cố tình tung tin giả, xuyên tạc, gây hậu quả nghiêm trọng hoặc chống phá sẽ bị xử lý nghiêm, kể cả truy cứu trách nhiệm hình sự.

Một chuyên gia truyền thông nhận định, tin giả không chỉ gây hoang mang trong cộng đồng mà còn làm lệch hướng sự chú ý, khiến người dân hiểu sai về tình hình thực tế. Điều này vô tình tạo thêm áp lực cho lực lượng đang ngày đêm dầm mình cứu dân; đồng thời buộc cơ quan chức năng phải phân tán nguồn lực để phản bác thông tin sai lệch thay vì tập trung cho công tác cứu hộ. Điều đáng lo ngại nhất là tin giả bào mòn niềm tin – giá trị quý giá nhưng cũng mong manh nhất trong quản lý khủng hoảng. Bởi lẽ, khi nước rút, người dân có thể dựng lại mái nhà, khôi phục con đường bị sạt lở. Nhưng việc hàn gắn những tổn thương về niềm tin do tin giả gây ra luôn khó khăn và mất nhiều thời gian hơn gấp bội.

Theo PGS.TS. Bùi Chí Trung, Phó viện trưởng Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông, Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, tin giả thường xuất hiện trong hoàn cảnh có vấn đề, trong trường hợp xung đột lợi ích. Khi xã hội có biến động lớn, tin đồn, tin giả xuất hiện càng nhiều nhằm làm giảm niềm tin của nhân dân, gây giảm sút uy tín của các cá nhân, tập thể. Điều quan trọng nhất của mỗi độc giả là cần phải xây dựng miễn dịch tự thân và miễn dịch thông tin. Thế hệ trẻ có tri thức, sự hiểu biết và có tư duy phản biện trước những tin đồn. Kỹ năng diễn đạt truyền thông, diễn ngôn, quản trị và khai thác thông tin hiện nay các bạn trẻ đang làm tốt và mỗi người hoàn toàn có thể trở thành một “lô cốt” chống tin đồn trên mạng xã hội.

Tuy nhiên, tin đồn, tin giả là thứ không bao giờ hết, điều quan trọng là chúng ta ứng xử thế nào, đối phó thế nào để nó không lây lan trong cộng đồng. Đẩy lui tin đồn không phải là ngày một ngày hai có thể làm được mà là câu chuyện của nhiều thế hệ, phải xây dựng từ gốc rễ. Khi những người cao tuổi làm gương, các thế hệ con cháu được trang bị kiến thức, kỹ năng thì sẽ hình thành nên hệ miễn dịch tâm lý cho nhân dân trên mạng xã hội, giúp họ tự tin đối mặt và đối phó với các loại tin đồn, PGS.TS. Bùi Chí Trung khẳng định.

Bên cạnh đó, tin đồn, tin giả đa phần đều xuất phát từ các nguồn thông tin không chính thống trên mạng xã hội và các nền tảng xuyên biên giới. Do đó, góp ý vào dự án Luật Báo chí (sửa đổi), đại biểu Quốc hội Lê Thu Hà (Lào Cai) cho rằng cần có quy định nền tảng xuyên biên giới khi cung cấp nội dung mang tính báo chí tại Việt Nam phải thực hiện gỡ bỏ nội dung sai sự thật, xuyên tạc hoặc xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền, trong thời hạn nhất định. Nghĩa vụ này là tối quan trọng để bảo vệ trật tự thông tin và quyền công dân. Mọi nền tảng cung cấp nội dung mang tính báo chí cho công chúng Việt Nam phải có đại diện pháp lý tại Việt Nam để chịu trách nhiệm trước pháp luật và phối hợp với cơ quan quản lý trong xử lý vi phạm, bởi nếu không có đại diện pháp lý, thì mọi nghĩa vụ chỉ dừng lại trên giấy và không thể thực thi.

Hương Giang

Nguồn TBNH : https://thoibaonganhang.vn/vung-tay-cheo-truoc-thu-thach-cua-thien-tai-174103.html