Đề thi môn Ngữ văn theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đúng như chủ trương của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đã không lấy ngữ liệu trong sách giáo khoa. Văn bản được lấy từ tác phẩm "Những vùng trời khác nhau" của nhà văn Nguyễn Minh Châu trong Tuyển tập truyện ngắn hay nhất của tác giả này. Trong đó, phần nghị luận xã hội (4 điểm) có chủ đề: Vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc.
Đề thi chính thức môn Văn
Em Phương Hữu Tiến Lương, điểm thi Trường THPT Đắk Ơ (huyện Bù Gia Mập) cho rằng:“Đề thi môn Ngữ văn năm nay em thấy rất hay, trong đó em ấn tượng với đề của phầnnghị luận xã hội vì đây là tác phẩm nói về những thay đổi lớn lao của đất nước, rất sát với hiện tại của đất nước hiện này”.
Em Lương Ngọc Như, điểm thi Trường THPT Đắk Ơ (huyện Bù Gia Mập) cho biết: “Ban đầu em khá áp lực bởi vì mình là khóa đầu tiên thi chương trình mới nhưng khi nhận được đề em nhẹ nhõm hơn bởi vì cấu trúc đề không quá khó, rất gần với những kiến thức mà em đã được học tập, ôn luyện. Hiện tại, em cảm thấy khá ổn và hy vọng điểm cho môn này sẽ từ 8 điểm”.
Các thí sinh khá thoải mái sau khi hoàn thành bài thi đầu tiên
Chia sẻ sau giờ thi, thí sinh Lê Thị Thùy Linh tại điểm thi Trường THPT Nguyễn Du (thành phố Đồng Xoài) nhận xét: “Khi đọc đề thi, em bất ngờ vì đề rất mở. Không yêu cầu kiến thức cụ thể mà khơi gợi cảm xúc. Em cảm thấy đây không chỉ là một bài thi, mà là dịp để bản thân nhìn lại tình yêu quê hương đất nước”.
Em Lê Thị Thùy Linh (giữa)
Trong khi đó, thí sinh Lê Vũ Lương tại điểm thi Trường THPT Nguyễn Du, (thành phố Đồng Xoài) lại tự tin cho biết: “Theo em, đề năm nay khá nhẹ nhàng, không đánh đố. Nội dung nghiêng về cảm xúc, về tình yêu Tổ quốc và khát vọng cống hiến, nên nếu nắm chắc kỹ năng trình bày, học sinh có thể làm tốt. Em khá tự tin với bài làm của mình và hy vọng sẽ đạt trên 6, 7 điểm”.
Thí sinh Nguyễn Thành, điểm thi Trường THPT Thanh Hòa (huyện Bù Đốp) cho biết: "Đề thi năm nay rất hay, sâu sắc, trong đó nhấn mạnh về tình yêu Tổ quốc và quê hương. Đề thi vừa tầm với khả năng của em. Do chuẩn bị kỹ lưỡng nên em dự đoán mình đạt khoảng 7, 8 điểm như mục tiêu đặt ra”.
Em Nguyễn Thành
Thí sinh Phạm Thị Trường Duy, điểm thi Trường THPT Thanh Hòa (huyện Bù Đốp) cũng đánh giá: "Đề thi vừa tầm với của em. Riêng phần nghị luận, câu hỏi hơi khó hiểu, nên em không tự tin lắm. Tuy nhiên em vẫn mong đạt được điểm 8 để đạt được mục tiêu mình đặt ra".
Em Phạm Thị Tường Duy
Các sĩ tử hào hứng trao đổi đáp án sau khi thi
Với các thí sinh điểm thi Trường THPT Lộc Hiệp (huyện Lộc Ninh), đề thi Ngữ văn đã mang đến cho các em nhiều cảm xúc. Hầu hết các thí sinh ra khỏi phòng thi với tâm trạng thoải mái. Thí sinh Võ Thị Hồng Hân cho biết rất hài lòng với bài làm của mình: “Đề thi vừa sức, đọc vào là em có thể hiểu được ngay”. Hào hứng sau khi hoàn thành môn thi đầu tiên, thí sinh Nguyễn Nhật Thành Phát bày tỏ: “Đề thi đưa ra đúng trọng tâm, rất hay, phù hợp với bối cảnh đất nước hiện tại, đặc biệt trong kỷ nguyên vươn mình”.
Hầu hết các thí sinh ra khỏi phòng thi với tâm trạng thoải mái
Các thí sinh bàn luận sôi nổi về đề thi
Năm nay, đề thi môn Ngữ văn được đánh giá là có tính mở, đề cao tư duy cá nhân và khơi gợi cảm xúc. Phần đọc hiểu trích từ tác phẩm “Những vùng trời khác nhau” của nhà văn Nguyễn Minh Châu đã mang đến một bức tranh sống động về những người lính trong kháng chiến chống Mỹ. Qua đó, đề bài gợi mở tình đồng đội, lòng yêu nước không đến từ một miền quê cụ thể, mà gắn kết qua sự cống hiến chung cho lý tưởng độc lập dân tộc.
Điểm đặc biệt trong đề thi năm nay nằm ở câu nghị luận văn học 200 chữ khi không chỉ là câu hỏi về tình bạn trong chiến tranh, mà còn là phép ẩn dụ về sự gắn bó giữa con người trên khắp mọi miền đất nước khi cùng hướng về Tổ quốc. Ngoài ra, câu nghị luận xã hội 600 chữ mở ra một yêu cầu lớn hơn cho thí sinh về chủ đề “Vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc”. Cách đặt vấn đề không mang tính chất hàn lâm khô cứng, mà giàu tính mở, cho phép thí sinh thỏa sức vận dụng vốn sống, kiến thức lịch sử, văn học và đặc biệt là cảm xúc cá nhân. Đây chính là bước chuyển mình của giáo dục trong phương thức ra đề từ “học để thi” sang “học để hiểu, để sống, để cống hiến”.
Đề Văn năm nay tuy ngữ liệu khá dài nhưng đã thể hiện tính liền mạch. Từ câu đọc hiểu đến câu nghị luận văn học và nghị luận xã hội chỉ cần dựa vào một ngữ liệu. Điều đó làm cho học sinh đỡ mất thời gian đọc nhiều ngữ liệu.
Và tôi cho rằng ngữ liệu trong đề thi hay vì: Cùng một lúc đã đặt ra được nhiều vấn đề để thực hiện nhiệm vụ của cả nghị luận xã hội, nghị luận văn học và đọc hiểu. Nó đại diện cho một thể loại văn học: Truyện ngắn. Học sinh bám vào đặc trưng thể loại để làm câu 1 phần viết (câu nghị luận văn học). Các yêu cầu của phần đọc hiểu cũng có thể được xem như một hướng dẫn, một định hướng để làm câu 1 phần viết (nghị luận văn học). Từ nội dung phần ngữ liệu học sinh cũng dễ dàng nhận ra chủ đề Vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc đã gắn với thực tế đất nước đang vươn mình hiện nay.
Đề năm nay cũng thể hiện rõ tính phân hóa. Học sinh dễ đạt điểm 6, 7 nhưng để đạt điểm 8, 9 thì cần phải có vốn sống, sự sáng tạo, phải thực sự có “chất văn”, có khả năng thuyết phục, lập luận tốt.
Cô Phạm Thị Thanh Hằng, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Huệ, thị xã Bình Long
Phụ huynh động viên thí sinh sau môn thi đầu tiên
Giữa bối cảnh đất nước đang đổi thay từng ngày, đề thi không chỉ khơi gợi lòng yêu nước, mà còn nuôi dưỡng ý thức về sự gắn kết vùng miền. Những “vùng trời” dù mang đặc trưng địa lý, văn hóa riêng, nhưng khi hội tụ trong lý tưởng chung thì đều trở thành một phần không thể tách rời của đất nước Việt Nam.
Đề thi Ngữ văn năm nay cho thấy sự kết hợp hài hòa giữa kiến thức văn học và thông điệp thời đại. Trong bối cảnh đất nước đổi mới, thế hệ trẻ đang được trao cơ hội phát triển toàn diện, thì việc khơi dậy tình yêu quê hương, ý thức đoàn kết dân tộc và trách nhiệm công dân thông qua một đề thi là cách giáo dục thấm đẫm chiều sâu và giá trị nhân văn.
Nhóm PV