Vùng Vịnh căng mình ứng phó hệ lụy từ căng thẳng Israel - Iran

8 giờ trướcBài gốc

Cảnh đổ nát sau cuộc tấn công tên lửa của Iran tại Bat Yam, Israel. Ảnh: THX/TTXVN

Tối 16/6, Tổng thống Donald Trump đăng lên mạng xã hội cho biết ông đã nhận được thông tin rằng Iran đang tìm cách ngăn chặn giao tranh. Nhưng ông chủ Nhà Trắng không tiết lộ liệu ông có yêu cầu Israel dừng lại hay Mỹ có ý định can thiệp quân sự hay không.

Trên trang Truth Social, ông Trump nhấn mạnh: "Thật đáng xấu hổ và lãng phí sinh mạng con người. Nói đơn giản: IRAN KHÔNG ĐƯỢC SỞ HỮU VŨ KHÍ HẠT NHÂN. Tôi đã nhắc đi nhắc lại nhiều lần! Mọi người cần lập tức sơ tán khỏi Tehran". Không rõ điều gì đã thôi thúc ông Trump kêu gọi sơ tán khỏi thủ đô Iran với dân số gần 10 triệu người.

Theo các nhà phân tích, nếu căng thẳng quân sự Iran - Israel kéo dài, có nguy cơ Vịnh Ba Tư bị kéo vào vòng xoáy nguy hiểm. CNN (Mỹ) dẫn thông tin từ Văn phòng Thủ tướng Israel cho biết tổng cộng có 24 người Israel thiệt mạng và 592 trường hợp bị thương trong các cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo của Iran kể từ ngày 13/6. Về phần mình, truyền thông Iran dẫn thông tin từ Bộ Y tế nước này cho biết có 224 người thiệt mạng kể từ ngày 13/6, khi Israel phát động chiến dịch “Sư tử trỗi dậy”.

Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã phát động chiến dịch quân sự quy mô lớn nhắm vào hàng loạt mục tiêu chiến lược tại Iran, trong đó có các cơ sở hạt nhân, căn cứ quân sự, với mục đích mà phía Israel tuyên bố là ngăn chặn Tehran phát triển vũ khí hạt nhân. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố chiến dịch mang tên “Rising Lion” (Sư tử trỗi dậy) nhằm vào các mục tiêu tại Iran sẽ kéo dài nhiều ngày. Về phần mình, Iran đáp trả bằng hàng loạt tên lửa tầm xa nhằm vào Tel Aviv. Iran xác nhận các đợt phóng tên lửa thuộc chiến dịch mang tên "Lời hứa Chân thật 3", do Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) phát động.

Giáo sư Bader al-Saif tại Đại học Kuwait đã kể lại với phóng viên tờ The Washington Post (Mỹ) về cảm giác hỗn loạn tại khu vực khi người dân vội vã tích trữ hàng hóa với các kệ hàng trong siêu thị trống rỗng và mạng xã hội sôi nổi thảo luận về hầm trú bom. Ông đánh giá: “Trong nhiều năm, chúng tôi đã nỗ lực để ngăn chặn cuộc đối đầu như vậy. Đây là cơn ác mộng tồi tệ nhất trở thành sự thật”.

Trong một thời gian, các quốc gia Vùng Vịnh từng hy vọng rằng họ sẽ không phải chịu hệ lụy bạo lực từ một cuộc xung đột. Một số quốc gia thậm chí cam kết với Iran rằng họ sẽ không tham gia vào các cuộc tấn công chống lại nước này. Và với tư cách là một khối, họ giữ liên lạc với tất cả các bên, vun đắp quan hệ với cả Iran và Israel. Những điều này nằm trong nỗ lực gần đây của vùng Vịnh nhằm xây dựng chính sách an ninh độc lập với Mỹ và giữ an toàn cho khu vực này nếu chiến tranh nổ ra.

Hiện tại, các quốc gia Vùng Vịnh đang lo ngại không hiểu rõ được ý đồ của Thủ tướng Benjamin Netanyahu trong bối cảnh Israel mở rộng danh sách mục tiêu. Các quốc gia vùng Vịnh cũng theo dõi phản ứng tiếp theo của Iran, đặc biệt là nếu Tehran cảm thấy sự tồn vong của chính phủ đang bị đe dọa. Họ lo sợ về những ngày sắp tới với viễn cảnh Iran mở rộng tấn công ra ngoài Israel và cả những hậu quả kéo dài với kịch bản Tehran khi càng bất an sẽ càng quyết tâm tăng tốc chương trình hạt nhân. Cũng có băn khoăn về khả năng Mỹ tham gia cùng Israel tấn công Iran, điều mà các nhà phân tích cho biết có thể dẫn đến hậu quả thảm khốc và khó lường nhất đối với 90 triệu người dân của Iran cũng như khu vực.

Dưới đây là video kho dầu tại Shahran sau khi trúng hỏa lực Israel ngày 14/6 (nguồn: RT):

Cây bút Hamoud Abu Talib viết trên tờ Okaz của Saudi Arabia ngày 16/6: “Nếu Mỹ khôn ngoan, lý trí và ưu tiên lợi ích của tất cả người dân trong khu vực, họ sẽ không can thiệp và buộc Israel phải dừng lại”. Theo ông, nếu Mỹ bị “dụ dỗ”, Trung Đông sẽ bước vào giai đoạn tồi tệ nhất.

Chính quyền Tổng thống Trump đã tham gia với tư cách là nhà cung cấp vũ khí chính của Israel và hỗ trợ bắn hạ tên lửa Iran. Trong khi một số ý kiến thúc giục Tổng thống Trump can thiệp mạnh mẽ hơn thay mặt cho Israel, nhưng nhà lãnh đạo Mỹ vẫn tiếp tục đưa ra khả năng đạt được thỏa thuận hạt nhân với Iran. Ông đồng thời ca ngợi các cuộc tấn công của Israel và cảnh báo sẽ sử dụng “toàn bộ sức mạnh và quyền lực” của quân đội Mỹ nếu Iran tấn công các lợi ích của nước này.

Ngày 16/6, tại Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) diễn ra ở Canada, khi phóng viên đặt câu hỏi liệu các bên trung gian có phát tín hiệu rằng Iran đang tìm cách chấm dứt xung đột hay không, Tổng thống Trump trả lời “có” và Iran nên nhanh chóng đàm phán trước khi quá muộn. Với câu hỏi điều gì sẽ khiến Mỹ can thiệp quân sự, ông Trump đáp: “Tôi không muốn nói về vấn đề này”.

Các quan chức Mỹ cùng ngày cho biết Lầu Năm Góc đang mở rộng sự hiện diện quân sự ở Trung Đông và châu Âu. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth thông báo nước này đang tăng cường hiện diện quân sự ở Trung Đông cho "thế phòng thủ". Theo dữ liệu trên trang theo dõi tàu Marine Traffic, tàu sân bay USS Nimitz của Mỹ đã rời Đông Nam Á và đang di chuyển qua eo biển Malacca hướng về Ấn Độ Dương. Trong khi đó, nhiều nhà phân tích tình báo nguồn mở chia sẻ dữ liệu cho thấy khoảng 20 máy bay tiếp dầu của Không quân Mỹ đã cất cánh hôm 15/6 bay về hướng Đông qua Đại Tây Dương. Theo trang tin quốc phòng The War Zone (TWZ), số máy bay này có thể đang được điều tới Trung Đông.

Tàu sân bay USS Nimitz của Mỹ. Ảnh tư liệu: Yonhap/TTXVN

Vào tháng 4, Bộ trưởng Quốc phòng Saudi Arabia Khalid bin Salman, đã đến Tehran, một dấu hiệu cho thấy mối quan hệ đang tan băng giữa các đối thủ trong khu vực. Khi đó, Bộ trưởng Khalid bin Salman mang đến thông điệp rằng Israel đang “tìm kiếm một cái cớ để tấn công” và rằng Iran nên đàm phán với Mỹ về chương trình hạt nhân của nước này. Saudi Arabia cũng cam kết không tham gia vào các hoạt động quân sự chống lại Iran.

Theo các chuyên gia, Vùng Vịnh đã xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với Iran trong khoảng một năm trở lại đây, vì vậy Iran sẽ không muốn đặt mối quan hệ đó vào tình thế nguy hiểm. Theo tờ Washington Post, khả năng các lực lượng thân Iran trong khu vực có thể hành động đơn phương cũng đã giảm. Theo ông, hầu hết các lực lượng đã giảm khả năng đe dọa, ngoại trừ Houthi. Nhưng ông cho rằng Houthi tại Yemen không hề muốn “bắt đầu một cuộc chiến tranh mới”.

Trong bối cảnh căng thẳng, chính quyền các quốc gia Vùng Vịnh đã nhanh chóng trấn an người dân đang lo lắng của họ. Bộ Môi trường và Biến đổi Khí hậu của Qatar ngày 15/6 đăng trên mạng xã hội X khẳng định người dân rằng "mức phóng xạ trong không khí và vùng biển của Qatar vẫn nằm ở giới hạn an toàn” và cơ quan này đang giám sát các chỉ số 24/7.

Ngày 16/6, quân đội Kuwait xác nhận rằng các vụ phóng tên lửa thắp sáng bầu trời đêm ở Iran và hướng về phía Israel không đi vào không phận của nước này và không gây đe dọa.

Giáo sư Bader al-Saif phân tích: "Đây là một khu vực đan xen, kết nối chặt chẽ". Cuộc tấn công của Israel vào ngành công nghiệp dầu khí của Iran hôm 14/6 đã tác động đến mỏ khí đốt Iran hợp tác với Qatar. Nhà máy điện hạt nhân Bushehr, mà Israel không nhắm mục tiêu, nằm trên bờ biển phía Tây của Iran, nằm cách Kuwait chưa đầy 320km. "Tất cả chúng ta đều bị ảnh hưởng", ông Saif kết luận.

Hà Linh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/vung-vinh-cang-minh-ung-pho-he-luy-tu-cang-thang-israel-iran-20250617152720886.htm