Vương gia đại viện – 'Tử Cấm Thành dân gian' biệt phủ lớn nhất Trung Quốc

một giờ trướcBài gốc

Đại viện là một loại hình kiến trúc khá phổ biến và nổi tiếng ở tỉnh Sơn Tây, miền Bắc Trung Quốc, gắn liền với những thương nhân giàu có hay các danh gia vọng tộc. Vương gia đại viện nằm ở huyện Linh Thạch, tỉnh Sơn Tây, được xây vào thời nhà Minh và Thanh, với lịch sử xây dựng hơn 300 năm trên tổng diện tích 250.000 m2, gấp 1,6 lần Cố Cung - Tử Cấm Thành (150.000 m2).

Điêu khắc trên gạch - một trong Tam điêu nổi tiếng, gồm điêu khắc trên đá, trên gỗ và trên gạch, ở Vương gia đại viện.

Đây là dinh thự tư nhân lớn nhất Trung Quốc, cũng là quần thể kiến trúc được bảo tồn hoàn hảo nhất và lớn nhất tỉnh Sơn Tây. Biệt phủ này được xếp hạng di tích lịch sử trọng điểm quốc gia năm 2006. Hiện nay, 3 khu phức hợp mở cửa đón khách tham quan cùng với nhà thờ tổ họ Vương, có tổng cộng 231 khu nhà vườn lớn nhỏ với 2.078 phòng và diện tích hơn 80.000 m2.

Bà La, một du khách Trung Quốc, đã quyết định đưa gia đình đến tham quan Vương gia đại viện bởi kiến trúc đặc sắc và lịch sử, văn hóa lâu đời của vùng đất này, sau khi thưởng ngoạn hàng loạt điểm du lịch nổi tiếng ở tỉnh Sơn Tây: "Nơi đây có kiến trúc dân gian truyền thống điển hình của Sơn Tây. Gia đình tôi rất thích lịch sử nơi này, nên đã đến Vương gia đại viện, cũng là tranh thủ du lịch vào mùa thấp điểm".

Biệt phủ nhà họ Vương là hiện thân cho sự phát triển của kỹ thuật kiến trúc và những nét đặc sắc trong nghệ thuật kiến trúc của thương nhân Sơn Tây dưới thời nhà Minh và Thanh, cũng là đỉnh cao kiến trúc nhà ở dưới hai triều đại này, do vậy được mệnh danh là “Công trình nhà dân số 1 Hoa Hạ (tức Trung Quốc)” và “Cố Cung dân gian của Trung Quốc”.

Điêu khắc trên đá.

Theo chị Chu Văn Kỳ, một hướng dẫn viên ở Vương gia đại viện, gia tộc họ Vương và kiến trúc nhà ở của dòng họ này là sự kết hợp giữa việc làm quan và kinh doanh buôn bán. Khởi nghiệp từ nghề làm đậu phụ vào cuối thời Minh, với tài kinh doanh nhạy bén, gia tộc này nhanh chóng trở nên giàu có, đến giữa thời nhà Thanh dần phát triển thành một thực thể “quan thương kết hợp” hùng mạnh. Đây là mô hình phát triển độc đáo của thương nhân Sơn Tây, với việc “dùng thương để hỗ trợ quan, dùng quan để bảo vệ thương” (dĩ thương dưỡng quan, dĩ quan hộ thương).

Vương gia đại viện nhìn từ trên cao.

“Một thời điểm quan trọng trong quá trình chuyển đổi từ thương sang quan của gia tộc họ Vương diễn ra vào năm Khang Hy thứ 12 khi cuộc phản loạn của Ngô Tam Quế khiến nhu cầu về ngựa chiến và lương thảo của triều đình trở nên cấp thiết. Hai anh em nhà họ Vương đã cho thấy tầm nhìn xa trông rộng, khi hiến tặng 24 con chiến mã cho triều đình. Sau biến loạn, triều đình đã ban thưởng cho các công thần và mỗi anh em họ Vương được ban một chức quan Tứ phẩm. Từ thời điểm này trở đi, gia tộc họ Vương bắt đầu tham gia quan trường trên quy mô lớn. Tổng cộng có 101 thành viên nắm giữ các chức quan từ bậc Ngũ phẩm đến Nhị phẩm. Quan Nhị phẩm có 3 người. Vào thời kỳ đỉnh cao, gia tộc họ Vương sống quây quần trong một cộng đồng tập trung hơn 3.000 người, trải qua 8 đời", chị Chu Văn Kỳ cho biết.

Chuyển đến thôn Tĩnh Thăng, huyện Linh Thạch từ thời nhà Nguyên, dòng họ Vương đã có lịch sử hơn 700 năm, trong đó giai đoạn hưng thịnh kéo dài tới 8 đời, tức hơn 450 năm. Sự hưng thịnh này gắn liền với việc tuân thủ giáo huấn của dòng họ. Năm 2015, gia phong, gia huấn của Vương gia đại viện đã được Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc và Bộ Giám sát (tiền thân của Ủy ban Giám sát Quốc gia) đưa vào nội dung trọng tâm về văn hóa gia phong ưu tú của Trung Quốc để nhân rộng trên toàn quốc.