Dự án Khu tái định cư phía Bắc công viên Khoa học thuộc Khu Đô thị khoa học và giáo dục Quy Hòa (Thung lũng sáng tạo Quy Nhơn) tại khu vực 2, phường Ghềnh Ráng, TP. Quy Nhơn (nay là phường Quy Nhơn Nam, tỉnh Gia Lai) vẫn còn vướng mặt bằng. Ảnh: Dũng Nhân.
Tại Kỳ họp thứ 3, HĐND tỉnh khóa XII, nhiệm kỳ 2021 - 2026, HĐND tỉnh Gia Lai đã thông qua Nghị quyết về việc gia hạn thời gian bố trí vốn thực hiện dự án đối với dự án sử dụng vốn ngân sách địa phương.
Theo đó, 4 dự án tại TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định trước đây do Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh làm chủ đầu tư, được gia hạn thời gian bố trí vốn thực hiện dự án đến năm 2026.
Bao gồm, Dự án Hạ tầng kỹ thuật Khu vực Trung đoàn Vận tải 655, phường Nguyễn Văn Cừ; Dự án Hạ tầng kỹ thuật khu dân cư HH1 và HH2 thuộc khu vực 1, phường Trần Quang Diệu; Dự án Hạ tầng kỹ thuật Khu đô thị Long Vân, phường Trần Quang Diệu; Dự án Khu tái định cư phía Bắc công viên Khoa học, khu vực 2, phường Ghềnh Ráng.
Tờ tình UBND tỉnh Gia Lai đề cập, trong quá trình triển khai thực hiện 4 dự án nêu trên vướng công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng nên cần gia hạn thời gian bố trí vốn thực hiện dự án để hoàn thành.
Cụ thể, Dự án Hạ tầng kỹ thuật Khu vực Trung đoàn Vận tải 655, phường Nguyễn Văn Cừ được UBND tỉnh Bình Định trước đây phê duyệt chủ trương đầu tư vào ngày 28/12/2015. Tổng vốn đầu tư hơn 69 tỷ đồng, thời gian thực hiện dự án từ năm 2015 – 2017 (năm 2016 là năm đầu tiên bố trí vốn thực hiện).
Về tiến độ, tính đến ngày 5/9/2025, Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Gia Lai đã triển khai đầu tư cơ bản hoàn thiện các hạng mục hạ tầng kỹ thuật của dự án; chỉ còn vướng chưa hoàn thiện 3 điểm kết nối giao thông đối ngoại của dự án.
Nguyên nhân là vướng công tác giải phóng mặt bằng 9 hộ dân phía Bắc đường Ngô Gia Tự. Ngày 29/6/2025, UBND tỉnh Bình Định đã ban hành quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho 9 hộ dân này.
Tương tự, Dự án Hạ tầng kỹ thuật khu dân cư HH1 và HH2 thuộc khu vực 1, phường Trần Quang Diệu được UBND tỉnh Bình Định phê duyệt chủ trương đầu tư dự án vào ngày 30/9/2015, tổng vốn đầu tư hơn 39 tỷ đồng. Thời gian thực hiện dự án ban đầu là trong giai đoạn năm 2015-2017, sau đó được điều chỉnh thành năm 2015 – 2018 (ngày 6/4/2018) rồi kéo dài đến năm 2021 (ngày 6/5/2021).
Về tiến độ, dự án có thời gian bắt đầu triển khai thi công từ đầu tháng 9/2017 (kế hoạch lựa chọn nhà thầu được UBND tỉnh Bình Định phê duyệt vào ngày 10/1/2017). Đến ngày 5/9/2025, dự án đã thi công cơ bản hoàn thiện trên 95% khối lượng công việc của dự án; phần khối lượng còn lại do vướng công tác giải phóng mặt bằng nên không thể tiếp tục thi công.
Nguyên nhân là vướng mắc chưa giải phóng mặt bằng khu đất hơn 2000 m2 của 3 hộ dân. Các trường hợp này sử dụng đất có nguồn gốc khai hoang trước năm 1993 sử dụng sản xuất nông nghiệp, nhưng thời tiết không thuận lợi, sử dụng không liên tục, không ổn định bỏ hoang trong thời gian dài từ năm 2000 đến 2013.
Các hộ dân khởi kiện kéo dài, Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng đã xét xử phúc thẩm 2 lần. Hiện nay, Tòa án nhân dân tỉnh Bình Định đang thụ lý xét xử lại theo thủ tục sơ thẩm đối với yêu cầu hủy Quyết định thu hồi đất và hủy Quyết định cưỡng chế thu hồi đất đối với hộ ông Đỗ Văn Ngữ (1.016,30 m2) theo đề nghị của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng.
Do đó, UBND TP. Quy Nhơn cũ không thực hiện cưỡng chế thu hồi đất đối với 3 hộ nêu trên. Sau khi có kết quả xét xử của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng, trường hợp các hộ vẫn không đồng ý thì UBND tỉnh Gia Lai sẽ báo cáo xin chủ trương cho thực hiện cưỡng chế thu hồi đất.
Trong khi đó, Dự án Hạ tầng kỹ thuật Khu đô thị Long Vân, phường Trần Quang Diệu được UBND tỉnh Bình Định phê duyệt dự án vào ngày 11/10/2018 với tổng mức đầu tư hơn 176 tỷ đồng (HĐND tỉnh phê duyệt là hơn 187 tỷ đồng). Thời gian thực hiện từ năm 2018 - 2021.
Về tiến độ, dự án được bắt đầu triển khai thi công từ cuối tháng 12/2018, đã thi công cơ bản hoàn thiện trên 96% khối lượng công việc của dự án. Phần khối lượng còn lại do vướng công tác giải phóng mặt bằng tại các vị trí có tài sản, nhà cửa của Công ty cổ phần Phúc Lộc nên không thể tiếp tục thi công (hiện nay, Công ty cổ phần Phúc Lộc đã tháo dỡ bàn giao mặt bằng).
Với Dự án Khu tái định cư phía Bắc công viên Khoa học, khu vực 2, phường Ghềnh Ráng, dự án này được UBND tỉnh Bình Định phê duyệt vào ngày 14/1/2019 với tổng mức đầu tư hơn 60 tỷ đồng, thời gian thực hiện năm 2019-2023.
Sau đó, ngày 22/1/2024, dự án được điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư lên hơn 81 tỷ đồng, thời gian thực hiện năm 2019 – 2026; tiếp tục điều chỉnh vào ngày 17/5/2024 (điều chỉnh cơ cấu tổng mức đầu tư và các thông tin về thiết kế kỹ thuật).
Về tiến độ thực hiện, ngày 4/12/2024, Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Bình Định đã ký hợp đồng với Liên danh Công ty TNHH Dịch vụ và Xây dựng Hoàng Minh và Công ty TNHH Kỹ thuật - Công nghệ Hoàng Phát để thi công xây dựng toàn bộ khối lượng công trình (thời gian thực hiện hợp đồng đến hết ngày 30/1/2026). Đến thời điểm đầu tháng 9/2025, khối lượng thi công đạt khoảng 60% khối lượng hợp đồng.
Dự án này cũng gặp phải vướng mắc mặt bằng. Theo đó, tại thời điểm năm 2019, dự án do gặp phải khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng cũng như không có sự đồng thuận, phối hợp của các hộ dân trong quá trình triển khai thực hiện. Đến năm 2023, dự án mới đủ cơ sở lập phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng.
Tuy nhiên, tại thời điểm năm 2023, dự án có sự thay đổi về đơn giá bồi thường đất và thay đổi về đơn giá bồi thường nhà, vật kiến trúc dẫn đến làm tăng chi phí bồi thường và hỗ trợ tái định cư làm vượt tổng mức đầu tư. Từ các khó khăn nêu trên, năm 2024, Trung tâm Quỹ đất tỉnh Bình Định thực hiện điều chỉnh dự án, điều chỉnh hồ sơ thiết kế và tổ chức lựa chọn nhà thầu thi công.
Đến đầu tháng 9/2025, dự án vẫn còn vướng công tác giải phóng mặt bằng của một số hộ, do đó chưa thể triển khai thi công hoàn thiện công trình để giải ngân nguồn vốn.
Đối với 4 dự án trên, Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Gia Lai có trách nhiệm thực hiện các công tác giải phóng mặt bằng và nghiệm thu hoàn thành dự án trong năm 2026.
Chia sẻ tại kỳ họp, ông Trần Cang, Giám đốc Sở Tài chỉnh tỉnh Gia Lai cho rằng, 4 dự án nêu trên có những tồn tại kéo dài.
Trong đó, nguyên nhân đến từ việc thay đổi, có việc giao thời trong chính sách bồi thường khiến người dân khiếu nại.
Một số trường hợp bồi thường bố trí tái định cư, đất đai của người dân có trường hợp canh tác rồi bỏ canh tác, rồi quay lại canh tác. Sau này khi bồi thường, người dân đồi bồi thường đất ở và sử dụng liên tục. Do đó tranh chấp trong 1 hồ sơ pháp lý, dẫn đến khiếu kiện và Tòa án cấp cao tại Đà Nẵng xử lý phúc thẩm 2 lần.
Theo Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Gia Lai, trong 4 dự án, có 1 dự án gần trung tâm TP. Quy Nhơn trước đây, 3 dự án còn lại đều xoay quanh TP. Quy Nhơn nên công tác giá cả bị chênh, diện tích đất đai không đủ để tách sổ…
“Quan điểm của Sở, vấn đề quan điểm UBND tỉnh hay Trung tâm phát triển quỹ đất tỉnh kiểm điểm thì nguồn gốc vấn đề là tồn tại trong khiếu kiện, bồi thường, trong nguồn gốc đất đai, trong thực hiện quá trình phúc thẩm, sơ thẩm…Bản chất của nó là vướng trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng…”, ông Cang thông tin thêm.
Nguyễn Toàn