X-59 QueSST bay thử lần đầu: máy bay siêu thanh yên tĩnh

7 giờ trướcBài gốc

Máy bay thử nghiệm siêu thanh X-59 QueSST do Lockheed Martin chế tạo đã thực hiện chuyến bay đầu tiên, theo dữ liệu giám sát của Flightradar24. Hiện chưa rõ chuyến bay này có vượt rào cản âm thanh hay không. Nhiều khả năng đây là bước thử nghiệm các hệ thống chính như điều khiển bay, thiết bị điện tử hàng không, bánh đáp và những thành phần then chốt khác. Hình ảnh chuyến bay được nhà quan sát hàng không Jarod M. Hamilton đăng tải trên Facebook.

Bước nhảy vọt lên siêu thanh không tiếng ồn khi X-59 QueSST lần đầu cất cánh- Ảnh 1.

Máy bay siêu thanh thử nghiệm công nghệ X-59 QueSST đã cất cánh.

QueSST: giảm tiếng nổ siêu thanh để bay qua đất liền

Chương trình QueSST (Quiet SuperSonic Technology) hướng tới phát triển các công nghệ giúp giảm đáng kể mức độ tiếng ồn của máy bay siêu thanh, đặc biệt là tiếng nổ siêu thanh. Mục tiêu dài hạn là mở ra khả năng bay siêu thanh qua khu vực đông dân cư — hiện bị cấm theo tiêu chuẩn quốc tế do tác động âm thanh.

Giải pháp trọng tâm của X-59 là tối ưu khí động học thân máy bay nhằm làm suy yếu và "làm mượt" các sóng xung kích hình thành khi bay vượt âm. Trong đó, mũi máy bay dạng nhọn dài đóng vai trò phân bố lại áp suất dọc theo thân, giúp giảm cường độ và số lượng sóng xung kích, từ đó hạ thấp mức âm nghe được trên mặt đất so với máy bay siêu thanh thông thường.

Thiết kế và thông số đã công bố

X-59 là nền tảng thử nghiệm công nghệ với kích thước và cấu hình được tối ưu cho mục tiêu âm học.

Việc sử dụng động cơ phản lực tua bin F414-GE-100 cung cấp lực đẩy cần thiết cho thử nghiệm, đồng thời kết hợp với hình dáng khí động học đặc biệt để đạt mục tiêu giảm tiếng nổ siêu thanh.

Hồ sơ chuyến bay đầu tiên: kiểm chứng hệ thống

Flightradar24 ghi nhận chuyến bay đầu của X-59; các thông số chi tiết về hành trình và tốc độ không được công bố. Hiện chưa rõ máy bay có vượt rào cản âm thanh trong lần bay này. Theo thông lệ của chương trình thử nghiệm, giai đoạn đầu ưu tiên xác nhận độ tin cậy và hiệu năng của các hệ thống: điều khiển bay, thiết bị điện tử hàng không, bánh đáp và những thành phần then chốt.

Nhà quan sát Jarod M. Hamilton đã công bố hình ảnh X-59 trong chuyến bay. Theo mô tả, các bài kiểm tra thường được tiến hành khi khung gầm đã được tháo bỏ, phù hợp với tính chất thử nghiệm nền tảng công nghệ.

Cơ chế giảm âm: từ sóng xung kích đến âm thanh cảm nhận

Với máy bay siêu thanh truyền thống, các sóng xung kích hợp lại tạo ra tiếng nổ lớn khi đập xuống mặt đất. X-59 tìm cách thay đổi hình thái phân bố sóng dọc theo thân để tránh hiện tượng "hợp sóng" đột ngột, nhờ đó giảm biên độ áp suất khi sóng tới mặt đất. Theo mục tiêu chương trình, ngay cả khi sóng xung kích hình thành, cường độ dự kiến vẫn thấp hơn đáng kể so với máy bay siêu thanh thông thường.

Ý nghĩa vận hành và khung tiêu chuẩn bay

Nếu công nghệ giảm tiếng nổ đạt hiệu quả như kỳ vọng, X-59 có thể cung cấp dữ liệu nền tảng phục vụ điều chỉnh tiêu chuẩn, từ đó từng bước cho phép bay siêu thanh qua khu dân cư trong tương lai. Trọng tâm ở đây là chứng minh mức ồn chấp nhận được trong điều kiện khai thác thực tế, thay vì chỉ dựa vào mô phỏng. Điều này có ý nghĩa trực tiếp đối với hành lang bay qua đất liền, vốn đang bị giới hạn bởi quy định quốc tế vì tác động âm thanh.

So sánh cách tiếp cận với máy bay siêu thanh thông thường

- Mục tiêu: X-59 tập trung vào giảm tiếng nổ siêu thanh; đa số máy bay siêu thanh trước đây tối ưu cho tốc độ và tầm hoạt động, ít ưu tiên âm học.

- Giải pháp: X-59 sử dụng hình dáng khí động học đặc biệt với mũi dài để kiểm soát sóng xung kích; máy bay siêu thanh truyền thống thường tạo ra sóng mạnh, gây tiếng nổ lớn khi vượt âm.

- Kỳ vọng: Sóng xung kích của X-59 yếu hơn đáng kể so với mẫu thông thường, hướng tới ngưỡng ồn có thể chấp nhận theo tiêu chuẩn.

Giai đoạn tiếp theo

Chuyến bay đầu là mốc xác nhận năng lực tích hợp hệ thống của X-59. Các bước kế tiếp dự kiến tiếp tục mở rộng bao thử nhằm thu thập dữ liệu về hành vi khí động và hiệu quả giảm tiếng nổ, phục vụ đánh giá khách quan mục tiêu của chương trình QueSST.

Kết luận: X-59 QueSST đánh dấu bước tiến công nghệ hướng tới hàng không siêu thanh yên tĩnh. Thử nghiệm đầu tiên tập trung vào độ tin cậy hệ thống, trong khi mục tiêu dài hạn là chứng minh giảm tiếng nổ đủ mức để xem xét nới quy định bay siêu thanh qua đất liền.

CTVX

Nguồn Lâm Đồng : https://baolamdong.vn/x-59-quesst-bay-thu-lan-dau-may-bay-sieu-thanh-yen-tinh-398820.html