Lấn chiếm đất công “nút thắt” trong quản lý đô thị nông thôn
Theo ghi nhận của phóng viên, tình trạng người dân tự ý lấn chiếm hành lang giao thông, đất nông nghiệp công ích, thậm chí là khu đất đã quy hoạch cho công trình công cộng, diễn ra khá phổ biến. Không ít hộ dân đã dựng nhà tạm, nhà xưởng hoặc quây tôn để sử dụng đất sai mục đích trong thời gian dài. Đặc biệt, một số vị trí “đất vàng” ven tuyến đường Quốc lộ 3 hay các khu vực giáp ranh các dự án đô thị mới cũng đang bị chiếm dụng và vi phạm TTXD gây bức xúc trong dư luận.
Đáng chú ý, trong đó có rất nhiều trường hợp là những vi phạm tồn tại suốt nhiều năm qua nhưng đến thời điểm vẫn chưa được giải quyết dứt điểm. Cụ thể, tại thôn Cầu Cả (khu vực Đồng Quán), tờ bản đồ số 46 thời điểm hiện tại có 4 trường hợp đang vi phạm nghiêm trọng về TTXD, xây dựng công trình sai với Giấy phép được cấp, trong đó có 1 trường hợp vừa vi phạm TTXD vừa chiếm dụng trái phép đất công.
Một trong những trường hợp nổi cộm về chiếm dụng đất công đã tồn tại hàng chục năm qua là tại Vị trí 1 đường Phúc Lộc (thuộc thị trấn Đông Anh cũ), với tổng diện tích đất công bị chiếm dụng lên tới 53,58m2, nhưng chính quyền địa phương vẫn chưa quyết liệt xử lý, thu hồi tài sản công của Nhà nước.
Trường hợp nổi cộm về chiếm dụng đất công (mái tôn màu xanh) đã tồn tại hàng chục năm qua tại Vị trí 1 đường Phúc Lộc, xã Đông Anh.
Theo quy định của pháp luật, đất công là tài sản thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước thống nhất quản lý. Tuy nhiên, do công tác quản lý ở một số nơi còn lỏng lẻo, việc kiểm tra, giám sát chưa thường xuyên, nên đã tạo “kẽ hở” để xảy ra tình trạng lấn chiếm, sử dụng sai mục đích. Một nguyên nhân khác là do tốc độ đô thị hóa nhanh, nhu cầu đất ở, đất sản xuất, kinh doanh của người dân tăng cao, trong khi quỹ đất được giao hợp pháp còn hạn chế. Cùng với đó, việc chậm triển khai hoặc điều chỉnh quy hoạch của một số dự án khiến đất công bị “bỏ hoang” kéo dài, tạo điều kiện cho các hành vi vi phạm.
Tuy nhiên, việc đất công bị lấn chiếm sẽ kéo theo những hệ lụy về môi trường, an toàn giao thông và trật tự đô thị. Việc dựng nhà tạm, bãi xe, hàng quán trái phép không chỉ làm mất mỹ quan mà còn tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, mất an toàn điện. Đặc biệt, các tuyến đường liên thôn, liên xã bị thu hẹp bởi lấn chiếm hành lang giao thông khiến việc đi lại của người dân gặp nhiều khó khăn.
Trách nhiệm thuộc về ai?
Theo quy định của pháp luật đất đai, việc lấn chiếm đất công, đặc biệt là đất giao thông, thủy lợi, đất công ích, là hành vi vi phạm hành chính, có thể bị cưỡng chế thu hồi và xử phạt đến hàng trăm triệu đồng tùy mức độ. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều địa phương chỉ dừng ở mức nhắc nhở, lập biên bản, thậm chí “hòa giải” mà không thực hiện biện pháp cưỡng chế, điều này vô tình khiến vi phạm tái diễn, gây mất niềm tin trong Nhân dân.
Trao đổi với phóng viên, Phó Chủ tịch UBND xã Đông Anh Nguyễn Công Phước cho biết, xã đã nhiều lần ban hành văn bản yêu cầu rà soát, thống kê và xử lý dứt điểm các trường hợp lấn chiếm đất công. Tuy nhiên, do khối lượng vi phạm lớn, trải rộng trên nhiều địa bàn, cùng với tâm lý “ngại va chạm” của một số cán bộ cơ sở, nên hiệu quả chưa cao.
Liên quan đến các trường hợp vi phạm nêu trên, theo ông Nguyễn Công Phước thời điểm hiện tại xã đã lập hồ sơ xử lý vi phạm hành chính và yêu cầu các cá nhân vi phạm tự giác tháo dỡ các công trình đã xây dựng trên phần đất công và phần công trình xây dựng sai giấy phép để trả lại hiện trạng ban đầu.
Tuy nhiên, với việc để tình trạng vi phạm chiếm dụng tài sản công tồn đọng kéo dài, chưa xử lý dứt điểm đang gây bức xúc trong dư luận. Trước thực trạng trên, để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, UBND xã Đông Anh cần khẩn trương báo cáo, làm rõ và xử lý công khai, minh bạch, để tạo niềm tin cho Nhân dân, đồng thời tạo nền tảng bền vững cho quá trình phát triển đô thị tại xã Đông Anh.
Báo Kinh tế & Đô thị sẽ tiếp tục theo dõi và thông tin về sự việc.
Doãn Thành