CÂY KINH TẾ CHỦ LỰC
Theo Phòng Kinh tế xã Long Tiên, hiện toàn xã có khoảng 3.500 ha sầu riêng, với khoảng 7.210 hộ nông dân tham gia sản xuất. Các giống sầu riêng chủ lực trên địa bàn gồm: Monthong (Thái), Ri 6; một số diện tích nhỏ trồng giống Musang King và giống địa phương phục vụ thị trường nội địa.
Nông dân xã Long Tiên thu hoạch sầu riêng.
Thời gian qua, nhìn chung, dù thời tiết không thuận lợi, song công tác quản lý sâu bệnh hại được triển khai một cách đồng bộ, kịp thời. Do đó, các đối tượng dịch hại trên sầu riêng cơ bản được kiểm soát, các vùng chuyên canh vẫn tiếp tục phát huy hiệu quả kinh tế.
Nhiều hộ trồng sầu riêng lâu năm có kỹ thuật canh tác tốt, áp dụng biện pháp xử lý trái nghịch vụ mang lại hiệu quả kinh tế cao. Nông dân bắt đầu quan tâm về an toàn vệ sinh thực phẩm nên dần chuyển sang sử dụng nhiều loại phân bón hữu cơ, vi sinh, các sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc sinh học.
Gia đình ông Nguyễn Văn Út (Ấp 16, xã Long Tiên) trồng 5 công sầu riêng Thái được 10 năm tuổi. Theo ông Út, nhờ học hỏi kỹ thuật xử lý trái nghịch vụ từ những nhà vườn có thâm niên trong nghề nên những năm qua, gia đình bán được sầu riêng với giá cao.
Ông Út chia sẻ: “Người dân ở đây giờ hầu như sống dựa vào sầu riêng. Hiệu quả mà sầu riêng mang lại thì khỏi phải bàn, rất cao. Tuy nhiên, nếu không nắm vững kỹ thuật thì khó trồng hiệu quả. Từ cuối năm 2022 đến nay, giá sầu riêng liên tục ở mức cao nên nhà vườn chúng tôi có lời nhiều. Chỉ có năm nay là sầu riêng giá thấp, mua bán có phần khó khăn”.
Để nâng cao giá trị cho trái sầu riêng, thời gian qua, xã Long Tiên đẩy mạnh xây dựng mã số vùng trồng (MSVT), cơ sở đóng gói (CSĐG) để phục vụ xuất khẩu.
Theo Trưởng Phòng Kinh tế xã Long Tiên Phạm Văn Hiệp, hiện toàn xã có 29 ấp, với 23 vùng trồng sầu riêng được cấp mã số. Tổng diện tích sầu riêng được cấp mã số là 1.921 ha/3.509 ha; trong đó, diện tích sầu riêng cho thu hoạch chiếm 92%. Bên cạnh đó, toàn xã có 15 CSĐG sầu riêng quả tươi được phía Trung Quốc phê duyệt mã số và 15 cơ sở sơ chế, chế biến sầu riêng đã được cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.
Hiện nay, sầu riêng tươi của xã đã xuất khẩu nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ như: Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, Nhật Bản và Hoa Kỳ...; trong đó, Trung Quốc vẫn là thị trường xuất khẩu chủ yếu.
Bên cạnh việc chú trọng xây dựng MSVT, CSĐG, để sản xuất, tiêu thụ bền vững, xã còn tập trung xây dựng chuỗi liên kết cho cây sầu riêng. Hiện toàn xã có 4 tổ hợp tác có liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp.
Hiện có 2 doanh nghiệp bước đầu đã hình thành chuỗi liên kết từ sản xuất đến sơ chế đóng gói. Đồng thời, có 3 hợp tác xã (HTX) nông nghiệp giúp tổ chức sản xuất, hỗ trợ đầu vào, đầu ra, giảm tình trạng manh mún, nhỏ lẻ.
Nhờ liên kết này, việc tiêu thụ, đóng gói, chế biến sau thu hoạch được hỗ trợ, giúp giảm thất thoát và nâng cao giá trị trái sầu riêng.
Nhìn chung, trên địa bàn xã bước đầu đã hình thành các vùng nguyên liệu tập trung, quy mô lớn gắn với các cơ sở sơ chế, chế biến. Đặc biệt là đổi mới và phát triển các hình thức tổ chức sản xuất phù hợp, hiệu quả, đẩy mạnh tổ chức liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị.
TẬP TRUNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
Theo đồng chí Phạm Văn Hiệp, hiện địa phương đã có kế hoạch rõ ràng là vừa giữ ổn định diện tích trồng, vừa đẩy mạnh khoa học - kỹ thuật, xuất khẩu, kiểm soát chất lượng, phát triển chuỗi cung ứng. Xã thường xuyên giám sát các MSVT được cấp và mở rộng vùng trồng chưa được cấp, duy trì chất lượng để đáp ứng yêu cầu xuất khẩu. Điều này nhằm giúp nâng cao uy tín sản phẩm và mở rộng thị trường.
Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường khảo sát mô hình khắc phục sầu riêng nhiễm Cadimi trên địa bàn xã Long Tiên.
Cũng theo đồng chí Phạm Văn Hiệp, để phát triển ngành hàng sầu riêng bền vững, trong thời gian tới, xã sẽ tập trung chỉ đạo việc quản lý và giám sát MSVT, CSĐG để bảo đảm các cơ sở, đơn vị được cấp mã tuân thủ đúng quy định của pháp luật và đáp ứng yêu cầu của thị trường nhập khẩu.
Đồng thời, thành lập tổ kiểm tra MSVT, kiểm tra mỗi tháng 2 lần xoay quanh các nội dung như: Quá trình sử dụng thuốc BVTV (bảo vệ thực vật), nhật ký, bẫy ruồi vàng, rệp sáp…
Địa phương sẽ lập biên bản từng hộ; trường hợp vi phạm nhiều lần, kiến nghị HTX hoặc doanh nghiệp loại khỏi chuỗi cung ứng. Xã sẽ tăng cường tập huấn theo chuyên đề sâu như: Xử lý ra hoa, quản lý ruồi vàng, quản lý nước, thu hoạch, bảo quản.
Song song đó là phối hợp với lực lượng quản lý thị trường kiểm tra các cửa hàng cung ứng vật tư nông nghiệp, kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật (BVTV), phân bón không nằm trong danh mục vật tư cho phép, thuốc cấm, thuốc hết hạn.
Địa phương sẽ hỗ trợ hộ dân sử dụng nhật ký điện tử, kiểm tra định kỳ 1 - 2 lần/tháng. Đặc biệt là kết nối thường xuyên với doanh nghiệp để thống nhất sản lượng, thời điểm thu hoạch.
Một trong những giải pháp quan trọng là tập trung tuyên truyền nhà vườn tuân thủ tuyệt đối quy trình kỹ thuật và danh mục vật tư cho phép; không tự ý phun thuốc ngoài danh mục hoặc không rõ nguồn gốc; tuân thủ thời gian cách ly; chỉ sử dụng những sản phẩm phân bón thuốc BVTV do ngành Nông nghiệp khuyến cáo…
Riêng đối với doanh nghiệp cần tăng cường tổ chức theo mô hình chuỗi liên kết minh bạch, bền vững; chủ động đầu tư các phòng thử nghiệm, hệ thống kiểm soát chất lượng nội bộ trong chuỗi liên kết.
Đặc biệt là tuân thủ nghiêm các quy định về an toàn thực phẩm và kiểm dịch thực vật trước khi tiêu thụ, xuất khẩu. Đồng thời, duy trì điều kiện kỹ thuật theo quy định; bảo đảm các điều kiện để truy xuất lô hàng; không sử dụng hóa chất cấm và không tiếp nhận nguyên liệu từ vùng trồng đã vi phạm, bị cảnh báo hoặc chưa được cấp mã số; không tiếp nhận sầu riêng không đạt yêu cầu về chất lượng, đặc biệt là độ chín.
Các doanh nghiệp phải chủ động kiểm tra dư lượng kim loại nặng, các chỉ tiêu an toàn thực phẩm và kiểm dịch thực vật tại kho hàng…
Theo Phòng Kinh tế xã Long Tiên, hiện nay, việc sản xuất sầu riêng trên địa bàn xã vẫn còn một số tồn tại. Cụ thể, kỹ thuật canh tác giữa các hộ chưa đồng đều, mỗi người mỗi quy trình chăm sóc nên chất lượng sản phẩm trong vùng trồng chưa đồng đều. Một số hộ lạm dụng thuốc kích thích ra hoa, xử lý không đúng thời vụ khiến chất lượng trái giảm hoặc bị lệch vụ, khó lên kế hoạch thu mua cho doanh nghiệp. Tình trạng lạm dụng thuốc BVTV, chưa tuân thủ thời gian cách ly là rủi ro lớn dẫn đến vượt mức tồn dư dư lượng thuốc BVTV được phép sử dụng.
Qua công tác giám sát cho thấy, các vùng trồng, CSĐG cơ bản chấp hành các yêu cầu như có quy trình sản xuất, quy trình quản lý dịch hại, giám sát đối tượng mà phía Trung Quốc quan tâm, thực hiện việc ghi chép nhật ký canh tác. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một số hộ trong vùng trồng chưa duy trì tốt các yêu cầu. Quá trình thu mua sầu riêng từ vùng trồng chủ yếu vẫn phụ thuộc các thương lái nhỏ lẻ nên chưa kiểm soát tốt chất lượng đầu vào cũng như chưa thực hiện tốt khâu truy xuất nguồn gốc. Mặc dù có chuỗi chế biến và bảo quản, nhưng năng lực chế biến, quy mô, công nghệ, quản lý chất lượng vẫn là thách thức để áp dụng rộng, bền vững, đặc biệt khi thị trường xuất khẩu biến động…
T. ĐẠT