Xã Nguyên Bình được thành lập trên cơ sở sáp nhập thị trấn Nguyên Bình, xã Vũ Minh và xã Thể Dục cũ với diện tích tự nhiên 99,73 km², dân số 9.278 người, có 46 tổ chức đảng trực thuộc với 1.168 đảng viên.
Nhiệm kỳ 2020 - 2025, Đảng bộ xã đã kế thừa thành tựu, kinh nghiệm từ các nhiệm kỳ trước, tập trung khắc phục khó khăn về kinh tế - xã hội, cơ sở hạ tầng, quản lý nhà nước, an ninh trật tự và những tác động tiêu cực từ thiên tai, dịch bệnh, nhất là đại dịch Covid-19 và bão số 3 (Yagi). Mặc dù còn nhiều thách thức, như tỷ lệ hộ nghèo cao, chênh lệch mức sống giữa các vùng, năng lực một số tổ chức đảng còn hạn chế, nhưng Đảng bộ xã đã nỗ lực lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt các mục tiêu nhiệm kỳ. Với sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền các cấp và sự đoàn kết, đồng thuận trong toàn Đảng bộ và nhân dân, xã Nguyên Bình tập trung nguồn lực cho các dự án trọng điểm, từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Các chỉ tiêu chủ yếu trong Nghị quyết Đại hội nhiệm kỳ 2020 -2025 cơ bản hoàn thành và vượt kế hoạch, tạo nền tảng quan trọng cho bước phát triển trong giai đoạn tới.
Trong nhiệm kỳ, công tác giáo dục chính trị, tư tưởng được cấp ủy các cấp quan tâm, triển khai nghiêm túc Kết luận số 01-KL/TW, Kết luận số 21-KL/TW gắn với việc học tập, quán triệt nghị quyết đại hội Đảng các cấp, các chương trình trọng tâm, chương trình mục tiêu quốc gia. Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh có nhiều đổi mới, lan tỏa sâu rộng, góp phần nâng cao ý thức rèn luyện, ngăn chặn suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Xuất hiện nhiều tập thể, cá nhân tiêu biểu, như đảng viên hiến đất làm đường, tham gia xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế.
Công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng được quan tâm đổi mới thực hiện theo hướng trọng tâm, trọng điểm, bám sát yêu cầu nhiệm vụ chính trị, tình hình thực tế địa phương. Công tác dân vận của hệ thống chính trị được đẩy mạnh theo hướng gần dân, sâu sát cơ sở; khối đại đoàn kết toàn dân tộc ngày càng được củng cố, tăng cường, Quy chế dân chủ ở cơ sở được thực hiện hiệu quả, góp phần tăng cường đồng thuận xã hội và khối đại đoàn kết toàn dân. Nhờ phát huy tốt vai trò vận động quần chúng, công tác dân vận đã góp phần quan trọng vào thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ trọng tâm như: xóa nhà tạm, nhà dột nát, khắc phục hậu quả thiên tai, sắp xếp đơn vị hành chính và triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Công tác nội chính, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực được đẩy mạnh. Trong nhiệm kỳ không có các vấn đề nổi cộm, phức tạp về an ninh, trật tự.
Nông dân xã Nguyên Bình đẩy mạnh cơ giới hóa vào sản xuất nông nghiệp.
Tình hình kinh tế - xã hội tiếp tục phát triển tương đối ổn định, công tác vận động nhân dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo hướng hiệu quả, bền vững được triển khai tích cực. Cấp ủy, chính quyền xã khuyến khích đưa vào gieo trồng các giống cây mới có năng suất cao, phù hợp điều kiện tự nhiên, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất. Đến nay, 85% diện tích canh tác sử dụng giống lúa, ngô năng suất cao; phát triển thêm các cây trồng có giá trị kinh tế: thuốc lá, thanh long, mía... Giá trị sản xuất bình quân đạt 32,19 triệu đồng/ha, thu nhập bình quân đầu người đạt 29,78 triệu đồng/năm, vượt 117,94% chỉ tiêu; sản lượng lương thực có hạt bình quân đạt 4.476,17 tấn, bằng 124,75%. Toàn xã có 3 sản phẩm đạt chuẩn OCOP 3 sao, góp phần khẳng định chất lượng và thương hiệu nông sản địa phương trên thị trường.
Chăn nuôi trên địa bàn xã luôn được quan tâm duy trì và phát triển; tình hình phát triển đàn vật nuôi cơ bản ổn định và có sự tăng trưởng. Công tác quản lý, chăm sóc, bảo vệ rừng luôn được chú trọng, trong 5 năm trồng được 86,72 ha cây quế; tỷ lệ che phủ rừng đạt 55,78%, đạt 89,39% so với mục tiêu nghị quyết. Các chương trình mục tiêu quốc gia được triển khai đồng bộ, hiệu quả; tập trung ưu tiên nguồn lực cho các vùng đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; huy động sự tham gia của người dân cùng thực hiện chương trình. Công tác phát triển ngành nghề, nhất là các nghề truyền thống gắn với tiềm năng, thế mạnh của địa phương được quan tâm nhằm nâng cao giá trị sản phẩm và tạo việc làm cho lao động nông thôn. Các cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn duy trì hoạt động ổn định, chủ yếu dưới hình thức kinh doanh nhỏ, lẻ, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
Cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển sản xuất và sinh hoạt của người dân tiếp tục được đầu tư, nâng cấp. Đến nay, hệ thống điện lưới quốc gia được đầu tư phủ kín các xóm, tổ dân phố; 99% số hộ dân được sử dụng điện an toàn, ổn định, tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất, sinh hoạt và phát triển dịch vụ. Hoạt động thương mại, dịch vụ từng bước được mở rộng, hệ thống chợ xã cơ bản đáp ứng nhu cầu trao đổi, mua bán hàng hóa của người dân. Hoạt động tín dụng được triển khai hiệu quả, các nguồn vốn vay được sử dụng đúng mục đích, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo trên địa bàn xã.
Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, thông tin tuyên truyền được tổ chức sôi nổi, đa dạng, chất lượng ngày càng nâng cao, góp phần nâng cao đời sống tinh thần và khơi dậy tinh thần đoàn kết trong cộng đồng. Công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa được chú trọng. Đặc biệt, “Nghệ thuật trang trí hoa văn trên trang phục người Dao đỏ xã Vũ Minh” được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh được triển khai hiệu quả, các chỉ tiêu về văn hóa cơ bản đạt và vượt kế hoạch; 100% xóm, tổ dân phố có nhà văn hóa. Chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa - xã hội được quan tâm chỉ đạo; triển khai hiệu quả Đề án 06 và mở rộng các dịch vụ bưu chính, viễn thông, đáp ứng nhu cầu của nhân dân.
Tiếp tục thực hiện tốt chủ trương đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo trong tình hình mới; xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia; quy hoạch hệ thống trường lớp với quy mô phù hợp theo hướng ổn định, bền vững; cơ sở vật chất trường, lớp học và trang thiết bị dạy học từng bước được đầu tư; toàn xã hiện có 7/10 trường học được công nhận trường đạt chuẩn quốc gia. Tăng cường chăm sóc sức khỏe nhân dân, phòng chống dịch bệnh, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Các chính sách hỗ trợ thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia được thực hiện kịp thời, đầy đủ. Việc triển khai thực hiện Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn được quan tâm thực hiện. Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, trong nhiệm kỳ xã xóa nhà tạm, nhà dột nát cho 372/373 hộ. Công tác dân tộc, chính sách dân tộc được quan tâm thực hiện, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được cải thiện và nâng cao. Quốc phòng, an ninh, đối ngoại được củng cố, tình hình chính trị ổn định, trật tự an toàn xã hội đảm bảo, tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy kinh tế phát triển.
Văn kiện trình Đại hội Đảng bộ xã Nguyên Bình nhiệm kỳ 2025 - 2030 được triển khai sâu rộng trong cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và nhân dân.
Phát huy kết quả đạt được, nhiệm kỳ 2025 - 2030, Đảng ủy xã xác định nội dung đột phá là nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới và tập trung các nguồn lực đầu tư cơ sở hạ tầng gắn với phát triển du lịch, dịch vụ khu vực trung tâm xã. Tập trung thực hiện tốt các chương trình công tác trọng tâm: phát triển kinh tế nông nghiệp và các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao; thúc đẩy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Với mục tiêu nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng bộ, phát huy sức mạnh đoàn kết, huy động mọi nguồn lực để phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an sinh, giữ gìn bản sắc văn hóa, củng cố quốc phòng - an ninh, xây dựng xã Nguyên Bình ngày càng giàu đẹp, phát triển vì hạnh phúc nhân dân, xã đề ra 12 chỉ tiêu phấn đấu trong nhiệm kỳ. Trong đó, phấn đấu đến năm 2030 xã đạt mức chỉ số hạnh phúc người dân (CB-HPI) từ 90 điểm trở lên, phản ánh mức sống hài lòng và bền vững, bảo đảm phát triển bao trùm về an sinh - cơ hội - văn hóa - niềm tin; phấn đấu đến năm 2030 xã Nguyên Bình đạt chuẩn nông thôn mới và duy trì tỷ lệ che phủ rừng đạt 55,78%.
Từ những tiềm năng của địa phương với vị trí trung tâm kết nối khu vực miền Tây, Nguyên Bình mở ra cơ hội để gắn kết, phát triển. Với lợi thế về điều kiện tự nhiên, khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp cho phát triển cây lương thực, cây công nghiệp ngắn ngày, cây dược liệu và cây ăn quả; hoạt động dịch vụ, thương mại có tiềm năng phát triển, nhất là các loại hình dịch vụ phục vụ đời sống dân sinh, tiêu dùng, buôn bán nhỏ lẻ và dịch vụ gắn với khai thác cảnh quan, sinh thái, các điểm ngắm cảnh thuộc Công viên địa chất Toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng, cùng với nền văn hóa phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc, hệ thống chính trị được củng cố, kết quả phát triển đạt được trong nhiệm kỳ vừa qua đã tạo nền tảng, tiền đề quan trọng để xã Nguyên Bình bước vào giai đoạn phát triển mới. Đây là điều kiện thuận lợi để Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong xã tiếp tục phấn đấu thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ trong nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Nông Minh Thắng, Bí thư Đảng ủy xã Nguyên Bình