Xã Tây Yên Tử được thành lập trên cơ sở sáp nhập thị trấn Tây Yên Tử (là đô thị loại V) và xã Thanh Luận (là xã khu vực III) của huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang cũ theo Nghị quyết số 1658/NQ-UBTVQH14 ngày 16/6/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tổng diện tích tự nhiên 132,57 km2, quy mô dân số 10.664 người. Đảng bộ xã là đảng bộ cấp trên trực tiếp của tổ chức cơ sở đảng có 25 chi bộ (14 chi bộ cơ sở và 11 chi bộ trực thuộc) với 478 đảng viên, hoạt động từ ngày 01/7/2025 theo Quyết định số 1128-QĐ/TU ngày 18/6/2025 của Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Bắc Giang (trước sáp nhập), nay là tỉnh Bắc Ninh.
Trong không gian phát triển mới mẻ và rộng lớn ấy, xã Tây Yên Tử đang quyết tâm viết nên câu chuyện phát triển nhanh chóng, toàn diện và bền vững, góp phần hiện thực hóa mục tiêu đưa Bắc Ninh trở thành thành phố trực thuộc Trung ương.
Vị thế mới, khát vọng mới trong không gian phát triển của Bắc Ninh
Bắc Ninh, mảnh đất địa linh nhân kiệt, nơi hội tụ tinh hoa văn hóa Kinh Bắc nghìn năm văn hiến, đang bước vào một chương mới đầy khát vọng với sự hợp nhất hai tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh. Việc hợp nhất tỉnh Bắc Ninh đã tạo ra một "siêu địa phương" với tổng diện tích 4.718,6 km2 và quy mô dân số trên 3,6 triệu người, quy tụ hơn 153 nghìn đảng viên trong Đảng bộ tỉnh. Đây là sự kiện chính trị đặc biệt quan trọng, đánh dấu giai đoạn phát triển mạnh mẽ sau hợp nhất, mở ra không gian và động lực mới. Tỉnh Bắc Ninh mới được định vị là cực tăng trưởng của cả Vùng Trung du và Miền núi Bắc Bộ, đồng thời là cực tăng trưởng của Vùng Thủ đô. Với phương châm "Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Sáng tạo - Phát triển", tỉnh đang hướng tới mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030.
Lễ hội xuân Tây Yên Tử góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, tăng cường công tác quảng bá tiềm năng thế mạnh về du lịch tỉnh Bắc Ninh tới mọi người dân, du khách.
Trong bối cảnh đó, Tây Yên Tử không chỉ kế thừa truyền thống lịch sử, văn hóa của mình mà còn có vị trí chiến lược mới. Nằm trong tỉnh Bắc Ninh với quy mô và tiềm lực kinh tế mạnh mẽ hơn, xã có cơ hội tiếp cận nguồn vốn đầu tư và tiếp cận các dự án hạ tầng liên vùng quan trọng như tuyến Vành đai 4. Đặc biệt, dự án Sân bay Gia Bình được kỳ vọng là "công trình thế kỷ, biểu tượng vươn mình của đất nước", sẽ hình thành cung đường văn hóa tâm linh kết nối Tây Yên Tử với nhiều địa danh nổi tiếng như đền Đô, chùa Bút Tháp, chùa Phật Tích, chùa Vĩnh Nghiêm. Hơn thế nữa, việc UNESCO vừa mới công nhận Quần thể Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản văn hóa Thế giới đã mang lại lợi thế lớn cho Tây Yên Tử trong việc phát triển du lịch văn hóa - sinh thái.
Phát huy sức mạnh đoàn kết và xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh
Để đạt được những khát vọng lớn lao này, xã Tây Yên Tử đã xác định chủ đề Đại hội Đảng bộ xã nhiệm kỳ 2025-2030 là "Phát huy truyền thống, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, xây dựng đảng và hệ thống chính trị vững mạnh, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đưa xã Tây Yên Tử sớm trở thành phường theo hướng đô thị xanh, phát triển toàn diện, bền vững". Với phương châm: "Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Đột phá - Phát triển" được quán triệt xuyên suốt trong dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội Đảng bộ xã lần thứ I nhiệm kỳ 2025-2030.
Thực tiễn nhiệm kỳ 2020-2025, Tây Yên Tử cho thấy nỗ lực vượt bậc trong công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Các cấp ủy đảng đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo với tinh thần quyết tâm, linh hoạt, nhất là trong bối cảnh khó khăn do đại dịch COVID-19. Công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng được chú trọng, kiên định các nguyên tắc, nâng cao bản lĩnh chính trị và sức chiến đấu của các tổ chức đảng. Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được triển khai nghiêm túc, gắn với việc nâng cao trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên. Công tác xây dựng Đảng về tổ chức đã được triển khai quyết liệt và hiệu quả. Việc sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế đảm bảo tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả đã hoàn thành sớm, đặc biệt là việc sáp nhập trấn Tây Yên Tử và xã Thanh Luận, vận hành theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp từ ngày 01/7/2025 trong lộ trình tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh sáp nhập.
Phương châm: "Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Đột phá - Phát triển" được quán triệt xuyên suốt trong dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội Đảng bộ xã lần thứ I nhiệm kỳ 2025-2030.
Công tác cán bộ được quan tâm đặc biệt, với việc quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí và đánh giá cán bộ được thực hiện chặt chẽ, thực chất, đảm bảo xây dựng đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất, năng lực. Tỷ lệ trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố là đảng viên tại Tây Yên Tử đã đạt 100%.
Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh đã quan tâm điều động, luân chuyển, chỉ định các đồng chí Thường trực Đảng ủy, Lãnh đạo UBND xã đều nguyên là những cán bộ, công chức lãnh đạo và các phòng chuyên môn của UBND huyện Sơn Động (trước khi giải thể), những người nắm rõ địa bàn, hiểu thực tế địa phương và có quyết tâm, khát vọng phát triển, tạo nên một khí thế mới trước vận hội mới của một vùng đất có nhiều tiềm năng nhưng còn rất khó khăn để vươn lên và phát triển.
Công tác dân vận của Đảng tiếp tục được đổi mới, củng cố phương thức "dựa vào Nhân dân để làm công tác dân vận", chú trọng đối thoại, lắng nghe và giải quyết kịp thời những kiến nghị chính đáng của Nhân dân. Các mô hình "Dân vận khéo" như " Tổ COVID cộng đồng, Tổ Dân vận cộng đồng" đã phát huy hiệu quả tốt. Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội đã phát huy vai trò "cầu nối" giữa Đảng - Chính quyền - Nhân dân, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, góp phần tích cực vào các phong trào thi đua yêu nước và công tác an sinh xã hội.
Đồng chí Lê Đức Thắng - Bí thư Đảng ủy - Chủ tịch HĐND xã phát biểu tại Ngày hội “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” năm 2025.
"Bình dân học vụ số" - Đột phá cho xã Tây Yên Tử trong kỷ nguyên số
Tỉnh Bắc Ninh đã xác định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực chính cho phát triển. Tỉnh luôn nằm trong nhóm 10 địa phương dẫn đầu cả nước về chỉ số DTI (Digital Transformation Index). Kinh tế số đã đóng góp đáng kể vào GRDP của tỉnh (ước đạt 40.5% vào năm 2025). Vì vậy, xã Tây Yên Tử cũng đang đứng trước yêu cầu cấp bách phải đẩy mạnh chuyển đổi số.
Báo cáo chính trị của xã đã chỉ rõ hạn chế rằng phong trào học ngoại ngữ, tin học, tham gia chuyển đổi số vẫn chưa có chuyển biến mạnh mẽ ở cả cán bộ, công chức, giáo viên và học sinh. Chính vì vậy, việc lấy "Bình dân học vụ số" làm động lực và một trong những khâu đột phá là một quyết sách đúng và trúng, được cụ thể hóa theo Kế hoạch số 08-KH/TU của Tỉnh ủy ban hành ngày 25/07/2025.
"Bình dân học vụ số" không chỉ là việc phổ cập kiến thức tin học cơ bản, mà còn là một phong trào sâu rộng nhằm nâng cao năng lực số cho toàn thể người dân, trang bị kiến thức, kỹ năng để họ tham gia an toàn và hiệu quả trên môi trường số. Đây sẽ là yếu tố then chốt giúp Tây Yên Tử nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt trong các ngành mũi nhọn đặc thù của địa phương như khai thác mỏ, điện công nghiệp, chế biến gỗ, chế biến dược liệu, và du lịch. Đồng thời thúc đẩy kinh tế số, ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong quản lý, dạy và học, trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản, và trong quảng bá du lịch. Cải cách hành chính và xây dựng chính quyền số mặc dù thời gian đầu sáp nhập còn lúng túng, chỉ số phục vụ người dân, doanh nghiệp còn thấp, nhưng đây là lộ trình tất yếu và là đột phá để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, điều hành.
Nhìn nhận một cách khách quan thì khâu đột phá để xã Tây Yên Tử, tỉnh Bắc Ninh phát triển là đào tạo nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số; thu hút đầu tư phát triển hạ tầng đô thị và du lịch.
Với nền tảng vững chắc từ truyền thống, sức mạnh đoàn kết toàn dân, và sự đột phá từ "Bình dân học vụ số", Tây Yên Tử đang hướng tới mục tiêu trở thành phường theo hướng đô thị xanh, phát triển toàn diện, bền vững. Điều này không chỉ là mục tiêu riêng của xã mà còn là một mắt xích quan trọng trong chuỗi mục tiêu lớn của tỉnh Bắc Ninh - trở thành thành phố trực thuộc Trung ương.
Trong lộ trình cơ cấu lại nền kinh tế của tỉnh là chú trọng phát triển công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp xanh, công nghiệp công nghệ số, đưa Bắc Ninh trở thành trung tâm sản xuất chất bán dẫn, công nghiệp hỗ trợ, trí tuệ nhân tạo của miền Bắc. Với Tây Yên Tử, việc đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp hàng hóa, chú trọng trồng dược liệu, trồng rừng gỗ lớn đạt tiêu chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn Việt Nam và chế biến sâu để xuất khẩu sẽ là mũi nhọn kinh tế.
Để làm được điều đó cần tập trung rà soát, điều chỉnh quy hoạch, đầu tư xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, hiện đại, đặc biệt là hạ tầng giao thông, công nghiệp và đô thị, đáp ứng tiêu chí đô thị. Nâng cao chất lượng văn hóa, xã hội, con người, tiếp tục phát triển giáo dục - đào tạo, chăm sóc sức khỏe, an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững. Với Tây Yên Tử, việc phấn đấu từ xuất phát điểm 12,77% hộ nghèo phấn đấu đến hết năm 2027 không còn hộ nghèo (theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025) là một mục tiêu nhân văn và quyết tâm cao.
Phát triển du lịch văn hóa - sinh thái, khai thác giá trị của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử nhằm "Biến di sản thành tài sản": Xã Tây Yên Tử nằm trong khu vực hưởng lợi từ việc Quần thể Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa Thế giới.
Trúc Lâm đại sĩ xuất sơn đồ (Đại sĩ Trúc Lâm xuất núi) là một họa phẩm được vẽ cuối thế kỷ XIV, miêu tả sự kiện Phật hoàng Trần Nhân Tông tu hành đắc đạo, rời khỏi động Vũ Lâm trở về, gắn liền với vùng đất thiêng Tây Yên Tử.
Xã định hướng khai thác hợp lý các di sản văn hóa, lịch sử, thiên nhiên để tạo ra giá trị kinh tế - xã hội bền vững, đồng thời vẫn bảo tồn được ý nghĩa và bản sắc của di sản. Dẫn chứng tư tưởng "nhập thế" của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử là hòa mình vào đời sống, phát triển kinh tế gắn liền với bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa tâm linh, xã tập trung phát triển du lịch tâm linh, sinh thái, và du lịch cộng đồng, đưa di sản đến gần hơn với cuộc sống của người dân và du khách, lan tỏa những giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống của dân tộc. Chú trọng liên kết với các địa phương khác như Quảng Ninh và Hải Phòng để tạo thành chuỗi du lịch, xây dựng Tây Yên Tử thành điểm đến du lịch văn hóa - tâm linh - sinh thái đặc sắc của miền Bắc.
Nhìn nhận một cách khách quan thì khâu đột phá để xã Tây Yên Tử tỉnh Bắc Ninh phát triển là đào tạo nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số; thu hút đầu tư phát triển hạ tầng đô thị và du lịch. Với khát vọng chuyển mình thành đô thị xanh và bền vững, xã Tây Yên Tử đang tận dụng tối đa vận hội mới từ tỉnh Bắc Ninh sau hợp nhất bằng cách tập trung vào chuyển đổi số và khai thác giá trị di sản văn hóa tâm linh của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử thông qua du lịch "nhập thế", cùng với đầu tư hạ tầng và phát triển nguồn nhân lực, Tây Yên Tử đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu của mình, góp phần vào sự phát triển toàn diện và bền vững của tỉnh Bắc Ninh, của Miền Kinh Bắc giàu truyền thống văn hóa và lịch sử.
Trên con đường đổi mới, phát triển và hội nhập, Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân xã Tây Yên Tử đang phát huy mạnh mẽ truyền thống cách mạng, đoàn kết, thống nhất, cùng với khát vọng vươn lên. Tận dụng hiệu quả lợi thế và dư địa không gian phát triển mới, Tây Yên Tử sẽ đóng góp xứng đáng vào mục tiêu chung của tỉnh Bắc Ninh, cùng cả nước vững bước tiến vào "kỷ nguyên vươn mình của dân tộc".
Lê Đức Thắng – Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Tây Yên Tử