Xác định rõ mục tiêu, nguyên tắc dự trữ chiến lược để bảo đảm tự chủ quốc gia

2 giờ trướcBài gốc

Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị Nguyễn Minh Tâm phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Đảm bảo nguồn lực thực hiện

Thảo luận tại Hội trường, các đại biểu Quốc hội cơ bản nhất trí, dự thảo Luật đã thể hiện một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao năng lực dự trữ nhà nước, chủ động với ứng phó thiên tai, dịch bệnh, an ninh phi truyền thống và biến động thị trường, đồng thời phù hợp với yêu cầu điều tiết kinh tế vĩ mô và bảo đảm quốc phòng, an ninh trong tình hình mới.

Đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Đồng Nai) cho rằng, hiện nay, dự trữ quốc gia chủ yếu là vật tư, thiết bị, hàng hóa do Nhà nước quản lý nhằm chủ động đáp ứng yêu cầu đột xuất, cấp bách về phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh và phục vụ quốc phòng, an ninh.

Tuy nhiên, theo đại biểu Điểu Huỳnh Sang: Dự trữ quốc gia rất cần thiết, nhưng nếu dự trữ quá lớn sẽ là một gánh nặng cho ngân sách và hạn chế vốn đầu tư vào phát triển kinh tế. Việc kết hợp yêu cầu bảo đảm ổn định kinh tế - xã hội, an ninh quốc gia với mục tiêu cân đối ngân sách và phát triển cũng đặt ra việc phải hoàn thiện các quy định để đảm bảo nguồn lực thực hiện.

Một trong những nội dung mới quan trọng của dự thảo Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi) là bổ sung mục tiêu dự trữ chiến lược để bảo đảm được tính tự chủ chiến lược quốc gia; huy động, khai thác, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực của nền kinh tế và được hình thành từ các nguồn ngoài ngân sách. Đây cũng là một trong những nhiệm vụ để bảo toàn tài nguyên hàng hóa chiến lược nhằm ứng phó với tình huống lâu dài về an ninh kinh tế - xã hội và an ninh quốc gia.

Song, đại biểu Điểu Huỳnh Sang đề nghị, dự thảo Luật cần làm rõ thêm các quy định, nguyên tắc về dự trữ chiến lược cũng như những chính sách ưu đãi đầu tư liên quan đến dự trữ chiến lược.

Cũng góp ý về mục tiêu của dự trữ quốc gia, đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Quảng Trị) cho rằng, với kỹ thuật lập pháp, dự thảo Luật quy định "vừa thiếu, vừa thừa".

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu quy định theo hướng khái quát để đảm bảo phù hợp với tinh thần lập pháp trong giai đoạn mới, chỉ quy định những vấn đề khung, có tính nguyên tắc. Những vấn đề thực tiễn có biến động thường xuyên thì giao cho Chính phủ, địa phương quy định để đảm bảo tính linh hoạt trong công tác điều hành.

Phân định rõ ranh giới dự trữ quốc gia và dự trữ chiến lược

Góp ý dự thảo Luật, đại biểu Thạch Phước Bình (Vĩnh Long) cho rằng, dự thảo Luật đã có bước điều chỉnh tư duy rất rõ nét từ quản lý điều hành sang hình thành quản lý sử dụng dự trữ quốc gia, đồng thời tách bạch 2 nhóm mục tiêu quan trọng. Đó là: Dự trữ để ứng phó các tình huống đột xuất, cấp bách như thiên tai, dịch bệnh, cứu đói, bảo đảm an sinh xã hội, quốc phòng và an ninh; dự trữ phục vụ mục tiêu chiến lược gồm ổn định kinh tế vĩ mô, điều tiết thị trường và giảm thiểu tác động của đứt gãy chuỗi cung ứng.

Cho rằng định hướng này là rất đúng đắn, nhưng để triển khai hiệu quả, đại biểu Thạch Phước Bình đề nghị phân định rõ ranh giới giữa dự trữ quốc gia và dự trữ chiến lược, bởi 2 tầng dự trữ này khác nhau về mục tiêu, thời hạn luân chuyển, mức tồn kho tối thiểu, nguồn lực tài chính, phương thức mua bán, nhập bù cũng như cách thức xã hội hóa và huy động nguồn lực ngoài ngân sách.

Ngoài ra, dự thảo Luật sử dụng nhiều khái niệm mang tính định tính như tài nguyên quan trọng, khoáng sản quốc gia, sản phẩm công nghệ cao, hàng hóa chiến lược... nhưng chưa có tiêu chí định lượng đi kèm, dễ dẫn đến tùy nghi trong áp dụng. Đại biểu Thạch Phước Bình đề nghị bổ sung các tiêu chí định lượng như độ phụ thuộc nhập khẩu vượt một tỷ lệ nhất định, mức rủi ro gián đoạn nguồn cung, mức độ ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh lương thực, an ninh năng lượng hoặc an ninh tài chính...

Đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ Tô Ái Vang phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Về vấn đề này, đại biểu Tô Ái Vang (Cần Thơ) nêu, khoản 2, dự thảo Luật quy định "Thực hiện dự trữ chiến lược để quản lý, khai thác, huy động, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực của nền kinh tế là công cụ điều tiết thị trường để bảo đảm nền kinh tế vận hành ổn định, hiệu quả theo quy luật thị trường và định hướng xã hội chủ nghĩa".

Đại biểu Tô Ái Vang kiến nghị: Dự thảo Luật xem xét bổ sung cụm từ "nhằm bảo đảm khả năng tự chủ của quốc gia trong các lĩnh vực thiết yếu" sau cụm từ "định hướng xã hội chủ nghĩa" để làm rõ thêm mục tiêu của dự trữ chiến lược. Bởi vì mục tiêu của việc thực hiện dự trữ chiến lược không chỉ để quản lý, khai thác, huy động, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực hay là công cụ điều tiết thị trường mà còn là đảm bảo khả năng tự chủ của quốc gia trong các lĩnh vực thiết yếu.

Nhắc lại kinh nghiệm từ đại dịch COVID-19, đại biểu Tô Ái Vang nhấn mạnh, cần thiết phải có nguồn lực dự trữ mang tính chiến lược ngoài phạm vi cứu trợ khẩn cấp thông thường để nước ta không bị phụ thuộc quá mức vào các nguồn cung bên ngoài khi có xảy ra các tình huống bất khả kháng.

Điều chỉnh kịp thời khi tình huống mới phát sinh

Giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, so với hoạt động dự trữ quốc gia truyền thống như hiện nay, Bộ Tài chính đã thực hiện rà soát, điều chỉnh, bổ sung luật hiện hành cho phù hợp với tình hình thực tế, tăng cường phân cấp, phân quyền, cắt giảm mạnh mẽ các thủ tục hành chính không cần thiết để đảm bảo thống nhất với các luật đã được Quốc hội thông qua, tạo điều kiện thuận lợi tối đa trong quá trình tổ chức thực hiện.

Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu, vừa qua, tình trạng thiên tai, lũ lụt diễn ra ở rất nhiều địa phương, công tác dự trữ hàng, phân bổ các kho dự trữ và công tác phân cấp, phân quyền trong việc cấp phát, nhất là những thiết bị thiết yếu, lương thực, thực phẩm, được triển khai rất nhanh chóng. "Luật được ban hành nhưng thực tế diễn biến rất phức tạp và không có điều khoản nào của Luật có thể bao quát được. Thực tế, chúng tôi đã thực hiện việc xuất cấp và phối hợp với địa phương phải triển khai ngay khi địa phương có nhu cầu", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu.

Theo Bộ trưởng, dự thảo Luật xác định, tiêu chí hàng dự trữ chiến lược nhằm phục vụ an ninh, quốc phòng và là công cụ điều tiết thị trường. Tuy nhiên, việc quy định ngay trong Luật các mặt hàng và tiêu chí định lượng quá cụ thể sẽ làm giảm sự linh hoạt khi cần điều chỉnh, bổ sung danh mục trước những tình huống mới.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, Chính phủ sẽ cụ thể hóa các tiêu chí, danh mục này ở cấp nghị định để đảm bảo khả năng điều chỉnh kịp thời khi tình huống mới phát sinh.

Diệp Trương (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/thoi-su/xac-dinh-ro-muc-tieu-nguyen-tac-du-tru-chien-luoc-de-bao-dam-tu-chu-quoc-gia-20251126113835262.htm