Xài tiền do người khác chuyển nhầm: Đừng để tù tội vì thiếu hiểu biết!

7 giờ trướcBài gốc

Khi nhận được tiền từ người lạ, hãy để cái lý dẫn đường bằng cách tuân thủ đúng quy trình ngân hàng, đồng thời để cái tình dẫn lối qua sự minh bạch và tinh thần trách nhiệm. Việc làm đúng không chỉ giúp bạn tránh khỏi lao lý mà còn bảo vệ được danh dự, đạo đức của mình.

Sau khi nhận tiền chuyển nhầm, cần báo sự việc và đề nghị ngân hàng kiểm tra, hỗ trợ liên hệ với người chuyển nhầm. Ảnh minh họa: THUẬN VĂN

Lâu nay, không hiếm người khi nhận được tiền chuyển nhầm từ người khác thì im lặng, ôm giữ và sau đó rút ra xài, dù khổ chủ hoặc/và cơ quan chức năng đã liên hệ, yêu cầu trả lại. Đến khi bị còng tay, bị xử tù, họ mới ớ người ra, rằng không biết làm vậy là bị tội. Nhiều người còn hồn nhiên lập luận: Tiền tự nhiên rơi vào túi tôi thì tôi xài như trúng số chứ tôi đâu có đi trộm cắp của ai.

Rõ ràng những suy nghĩ và hành xử trên là sai pháp luật. Bởi lẽ pháp luật tôn trọng và bảo vệ quyền sở hữu tài sản của các chủ thể. Điều 579 và 580 BLDS quy định: Người chiếm hữu tài sản không có căn cứ pháp luật phải hoàn trả cho chủ sở hữu; nếu không tìm được chủ sở hữu thì phải giao nộp cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Nếu được hưởng lợi từ tài sản chiếm hữu không có căn cứ pháp luật thì phải hoàn trả khoản lợi đó cho người bị thiệt hại.

Từ nguyên tắc này, nếu người nào nhận được tiền mà biết rõ là chuyển nhầm nhưng không trả lại sau khi được yêu cầu sẽ bị xem là hành vi vi phạm pháp luật. Tùy giá trị tài sản, người vi phạm có thể bị xử lý hình sự về tội chiếm giữ trái phép tài sản theo Điều 176 BLHS, mức phạt cao nhất là 5 năm tù. Nếu số tiền dưới ngưỡng truy cứu trách nhiệm hình sự (dưới 10 triệu đồng) thì người vi phạm có thể bị phạt 3-5 triệu đồng theo điểm đ khoản 2 Điều 18 Nghị định 282/2025; đồng thời buộc trả lại tiền và nộp lại khoản lợi bất hợp pháp.

Để tránh rủi ro pháp lý nêu trên, khi nhận được số tiền lạ chuyển vào tài khoản, người nhận tuyệt đối không sử dụng, tiêu xài vì có thể phạm tội chiếm giữ hoặc sử dụng trái phép tài sản. Người nhận tiền chuyển nhầm, cẩn trọng kiểm tra tài khoản của mình và liên hệ ngay với ngân hàng để báo cáo, đề nghị họ kiểm tra giao dịch và hỗ trợ liên hệ người chuyển để phối hợp trả lại.

Nhiều ngân hàng hiện nay cũng có hướng dẫn chi tiết trên website về quy trình xử lý trường hợp nhận tiền chuyển nhầm, người nhận có thể tham khảo hoặc liên hệ trực tiếp ngân hàng để kiểm tra.

Nếu đã xác thực đây là giao dịch chuyển nhầm và được chủ số tiền hoặc ngân hàng, cơ quan chức năng yêu cầu trả lại, người nhận được tiền chuyển nhầm cần chủ động trả toàn bộ số tiền mà không trì hoãn, không né tránh. Việc trả lại tiền không chỉ là tuân thủ pháp luật mà còn là sự sẻ chia với nỗi lo lắng của người chuyển nhầm. Trường hợp không rõ thông tin hoặc không tìm được chủ nhân của số tiền thì người nhận tiền chuyển nhầm có thể đề nghị được hỗ trợ hoặc giao nộp cho cơ quan công an để giải quyết theo quy định pháp luật.

Đáng chú ý, việc né tránh liên hệ, cố tình không trả lại tiền chuyển nhầm sau khi đã được vận động nhưng chưa sử dụng, tiêu xài thì vẫn có thể bị xem là tình tiết tăng nặng do cố tình thực hiện tội phạm đến cùng (điểm e khoản 1 Điều 52 của BLHS). Trường hợp sau khi nhận được tiền dù đã được yêu cầu trả nhưng lại chuyển tiền sang một tài khoản khác để dễ chiếm giữ thì thể hiện rõ hơn việc cố tình thực hiện tội phạm đến cùng và đây là tình tiết tăng nặng.

Nhiều người lầm tưởng chỉ cần “khi nào có tiền thì trả” là xong. Tuy nhiên, nếu người nhận có hành vi sử dụng, tiêu xài số tiền chuyển nhầm thì có thể bị xem là đã thực hiện thêm một hành vi phạm tội là sử dụng trái phép tài sản (Điều 177 BLHS).

Theo hướng dẫn nghiệp vụ của TAND Tối cao (Công văn 233/2019), trường hợp người nhận thực hiện chuỗi hành vi liên tục (chiếm giữ rồi sử dụng); nếu đủ yếu tố cấu thành, cơ quan tố tụng có thể truy cứu trách nhiệm hình sự về cả hai tội danh. Lúc này, trách nhiệm hình sự sẽ nặng hơn rất nhiều.

Để bảo vệ bản thân trước các rủi ro pháp lý và cả những chiêu trò lừa đảo tinh vi, người dân cần tuân thủ quy trình xử lý khi nhận được “tiền lạ”.

Thứ nhất: Giữ nguyên số tiền trong tài khoản, không tiêu xài dù chỉ một đồng.

Thứ hai: Báo cáo sự việc và đề nghị ngân hàng kiểm tra, hỗ trợ liên hệ với người chuyển nhầm.

Thứ ba: Cần cảnh giác với các cuộc gọi lạ xưng là người chuyển nhầm. Việc tự ý chuyển khoản lại có thể khiến bạn rơi vào bẫy lừa đảo hoặc vô tình tham gia vào đường dây rửa tiền. Hãy thực hiện việc hoàn trả thông qua sự hướng dẫn và chứng kiến của ngân hàng hoặc cơ quan chức năng.

Thứ tư: Khi đã xác minh đúng là giao dịch nhầm lẫn, bạn cần hoàn trả ngay lập tức, không trì hoãn. Trường hợp không tìm được chủ sở hữu, hãy giao nộp cho cơ quan công an.

Trong bối cảnh giao dịch số, bạn cần giữ lại mọi chứng từ giao dịch để làm bằng chứng như chụp lại màn hình giao dịch thành công, lưu trữ tin nhắn biến động số dư và sao kê ngân hàng ngay tại thời điểm phát sinh sự việc. Những tài liệu này là bằng chứng số quan trọng để làm việc với ngân hàng hoặc cơ quan công an khi cần chứng minh tinh thần tự giác, tránh bị cáo buộc chiếm giữ hay sử dụng trái phép tài sản.

Việc chủ động thực hiện đúng quy trình pháp lý và minh bạch về chứng từ không chỉ giúp đẩy nhanh quá trình tra soát mà còn là giải pháp hữu hiệu nhất để bảo vệ danh dự và lợi ích của chính mình trước các tranh chấp phát sinh.

Luật sư HOÀNG THỊ HỒNG LĨNH, Đoàn Luật sư TP.HCM

Nguồn PLO : https://plo.vn/xai-tien-do-nguoi-khac-chuyen-nham-dung-de-tu-toi-vi-thieu-hieu-biet-post887742.html