Nâng cao khả năng cạnh tranh quốc gia, giảm áp lực chi đầu tư công
Sáng 19/11, Quốc hội thảo luận tại Tổ về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế (HKQT) Gia Bình. Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Nguyễn Thị Lan (Hà Nội) đánh giá cao Cơ quan soạn thảo, Cơ quan thẩm tra đã chuẩn bị hồ sơ khá công phu, nghiêm túc, thể hiện tinh thần cầu thị, trách nhiệm khi trình Quốc hội xem xét chủ trương đầu tư Cảng HKQT Gia Bình. Cảng HKQT Nội Bài là cửa ngõ HKQT chính của Thủ đô Hà Nội và vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, nhưng trong thời gian 2014 - 2024 lượng hành khách tăng nhanh, khoảng 11,8%/năm và hiện nay đang khai thác vượt công suất.
Đại biểu Nguyễn Thị Lan.
"Bộ Xây dựng đã nghiên cứu, mở rộng Cảng HKQT Nội Bài về phía Nam nhưng gặp nhiều khó khăn, di dời số lượng lớn dân cư, chi phí giải phóng mặt bằng (GPMB) lớn, mất nhiều thời gian... Do đó, việc xây dựng Cảng HKQT Gia Bình là bước đi chiến lược, có tính đột phá, góp phần tái cấu trúc mạng lưới hàng không vùng Thủ đô, tạo cực tăng trưởng mới, tạo động lực thúc đẩy các ngành công nghiệp logicstic, thương mại điện tử, du lịch, dịch vụ... Đồng thời, có ý nghĩa rất quan trọng đảm bảo an ninh - quốc phòng, phục vụ các sự kiện đối ngoại lớn của đất nước, đặc biệt là APEC được tổ chức vào năm 2027", đại biểu phân tích.
Các khu vực Bắc Ninh, Hải Phòng, Hà Nội... là một trong những trung tâm sản xuất mặt hàng điện tử lớn, dòng vốn FDI đầu tư vào đây cao, nếu chúng ta có Cảng HKQT hiện đại, đặt đúng vị trí chiến lược cũng rất tốt, nâng cao khả năng cạnh tranh quốc gia của đất nước. Xét về quy hoạch, cũng phù hợp quy hoạch tổng thể phát triển Cảng HKQT, sân bay Gia Bình sẽ chia sẻ tải với Nội Bài, đảm bảo an toàn, nâng cao chất lượng dịch vụ hàng không, giảm áp lực cho Nội Bài trong tương lai. Về vốn đầu tư, chủ yếu huy động nguồn ngoài ngân sách, giảm áp lực chi đầu tư công...
Bên cạnh đó, góp ý vào dự án này, ĐBQH Nguyễn Thị Lan đề nghị quan tâm tính hiệu quả, làm thế nào khi triển khai bảo đảm khả thi hơn. "Hồ sơ đã cung cấp, phân tích kỹ tác động, ảnh hưởng hạ tầng..., song cần quan tâm hơn vấn đề GPMB khi có 7.100 hộ dân có thể bị ảnh hưởng. Yếu tố GPMB cũng rất khó, nếu không có giải pháp tốt có thể làm chậm tiến độ - cần có giải pháp giúp giải phóng nhanh, tránh ảnh hưởng tiến độ. Cùng với đó, có phương án đảm bảo sinh kế cho người dân khi thu hồi đất; vấn đề tác động môi trường như tiếng ồn, dòng chảy, hạ tầng thoát nước, đầu tư, xử lý chất thải... cần nghiên cứu kỹ để không bị giảm thiểu tác động lâu dài sau này", bà đề cập.
Quang cảnh thảo luận tại Tổ TP Hà Nội, sáng 19/11.
Nữ đại biểu cũng lưu ý quan tâm về dự báo nhu cầu vận tải, cơ cấu khai thác để đầu tư quy mô phù hợp, đảm bảo hiệu quả cao. "Tuy nhiên, tôi cho rằng, nếu Việt Nam đầu tư sân bay đúng chuẩn quốc tế, thông minh, xanh, bền vững, đạt tiêu chuẩn 5 sao... thì cũng là điều tốt, tự hào cho Việt Nam, giúp nâng cao uy tín, đẳng cấp, thương hiệu của Việt Nam, góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển", bà bổ sung.
Đề xuất cơ chế đặc thù trong GPMB, tạo sinh kế cho người dân
Đồng quan điểm, ĐBQH Tạ Văn Hạ (Đà Nẵng) đánh giá, dự án Cảng HKQT Gia Bình là một chủ trương rất lớn, được xây dựng với quy mô tầm quốc tế, hy vọng sẽ nằm trong một trong 10 sân bay hàng đầu thế giới, đạt chuẩn 5 sao, đồng thời lưỡng dụng. "Tôi ủng hộ cao sự cần thiết của dự án. Đây là một chủ trương rất đúng, dự án không chỉ để vận chuyển hành khách mà còn tạo động lực phát triển cho vùng Thủ đô, trong đó Bắc Ninh là một phần của vùng đó, chia sẻ gánh nặng với sân bay Nội Bài hiện đang quá tải; đồng thời, phục vụ quốc phòng và an ninh. Báo cáo đồng chí, không chỉ có gần 2.000 ha diện tích đất để làm sân bay, mà còn có tới 15.000 ha nữa để quy hoạch các khu vệ tinh, phát triển kinh tế - xã hội của vùng đó, đây là ý tưởng rất cụ thể và kỹ lưỡng", ông lý giải.
Cũng theo đại biểu, lần đầu tiên chúng ta có một mô hình khuyến khích nhà đầu tư tư nhân đầu tư sân bay, mở ra một thị trường mới trong hàng không Việt Nam, là một bước đi rất hay.
Đại biểu Tạ Văn Hạ.
Góp ý thẳng vào chủ trương này, ông cho rằng, thời gian thực hiện dự án 25 năm là hơi dài, đề nghị đầu tư dự án cần nhanh hơn, tiến độ phải khẩn trương hơn, tập trung hơn. Ngoài câu chuyện cảng hàng không, việc kết nối giao thông đường bộ, đường sắt, đường thủy phải có sự kết nối đồng bộ để khai thác hiệu quả nhất.
Về cơ chế đặc thù, đại biểu đề nghị cần có những cơ chế đặc thù. "Người dân xứ Kinh Bắc chúng tôi, mỗi một tấc đất, mỗi một mái nhà, mỗi một con người đều lưu giữ hồn cốt của dân tộc. Văn hóa dân tộc có từ nghìn đời, hơn nghìn năm nay. Ý tôi muốn nói đây là một vùng đất địa linh nhân kiệt, một xứ văn hóa, cái nôi của văn hóa Việt. Người dân sẵn sàng ủng hộ, sẵn sàng di dời. Có những gia đình đã đào bới mồ mả nhà mình đến ba lần vì sự nghiệp phát triển quê hương, đất nước. Đó là sự hy sinh rất lớn, dân ta một lòng tin tưởng theo Đảng, yêu nước. Với sự hy sinh lớn lao của người dân như thế, cách ứng xử của chúng ta phải xứng đáng. Cần lắm một cơ chế đặc thù cho việc xử lý đền bù và GPMB", ông bày tỏ suy nghĩ và đề nghị cần quan tâm đến các di tích lịch sử văn hóa tại đây.
ĐBQH TP Đà Nẵng cũng đề cập câu chuyện chính sách chuyển đổi nghề cho người dân. "Người ta sống ở nông thôn, nhà hẹp nhưng còn có vườn để trồng rau, nuôi gà. Bây giờ theo quy định tái định cư, diện tích sống như đô thị mới, mỗi hộ 70m², 80m² hay 100m². Nhưng sinh kế của người dân kiểu nông thôn khác, nếu ở như thế này, thu nhập rất khó. Đặc biệt là những hộ dân nghèo, gia đình chính sách, người yếu thế. Sau này họ vào đấy họ sống như thế nào? Họ không đủ điều kiện đi làm ăn. Cần chính sách hỗ trợ họ về vốn để họ sắp xếp lại sinh kế. Vấn đề an sinh xã hội là rất cần thiết...", ông tiếp lời.
Quỳnh Vinh