Sự dịch chuyển chiến lược về đánh giá chất lượng giáo dục
Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, kỳ thi tốt nghiệp THPT hàng năm có 3 ý nghĩa quan trọng: để xét tốt nghiệp THPT sau 12 năm học của học sinh; làm cơ sở tin cậy để các trường đại học, cao đẳng lấy kết quả thi làm phương thức tuyển sinh; làm cơ sở đánh giá chất lượng giáo dục phổ thông diện rộng trên cả nước, nhằm phục vụ công tác quản lý nhà nước và xây dựng chính sách về giáo dục – đào tạo sát tình hình thực tế và trên cơ sở đó tiếp tục đổi mới phương thức dạy và học với cấp THPT.
Từ năm 2015, kỳ thi THPT quốc gia được triển khai theo lộ trình với sự điều chỉnh qua từng năm đã làm cho công tác tổ chức thi gọn nhẹ hơn, trong đó thí sinh không phải dự thi nhiều đợt như trước đây (bao gồm: thi tốt nghiệp THPT, 2 đợt thi tuyển sinh đại học và 1 đợt thi cao đẳng trong khoảng thời gian hơn 1 tháng).
Thủ tướng khẳng định, đây là chính sách đổi mới đúng đắn đối với công tác tổ chức thi tốt nghiệp THPT giúp giảm áp lực, tốn kém cho gia đình, học sinh và xã hội mà vẫn bảo đảm độ tin cậy, trung thực, đánh giá đúng năng lực học sinh.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: VGP
Về công tác lãnh đạo, chỉ đạo chuẩn bị cho kỳ thi thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ phụ trách lĩnh vực đã có nhiều chỉ đạo quyết liệt, sát sao, từ sớm, từ xa đối với công tác chuẩn bị và tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025.
Thủ tướng cho biết công tác tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT luôn được xác định là một nhiệm vụ trọng tâm và được chỉ đạo thường xuyên tại các phiên họp của Chính phủ.
Bộ GD-ĐT đã chủ động, tích cực nghiên cứu, điều tra khảo sát diện rộng cả nước và đã công bố phương án thi ngay từ cuối năm 2024 và đầu năm 2025, với nhiều điểm đổi mới căn bản. Cụ thể, công bố đề tham khảo kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 từ ngày 18/10/2024 (sớm hơn mọi năm 6 tháng). Thành lập Ban Chỉ đạo cấp quốc gia kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 với sự tham gia của Bộ Công an, Ban Cơ yếu Chính phủ, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Y tế.
Cùng với đó, nâng tỷ lệ sử dụng điểm đánh giá quá trình trong xét công nhận tốt nghiệp tăng từ 30% lên 50%. Điều chỉnh phương pháp đánh giá trong cách ra đề thi và chấm thi, chuyển từ chủ yếu đánh giá dựa vào kiến thức học được sang đánh giá theo định hướng năng lực, phẩm chất của người học.
"Đây không đơn thuần là thay đổi công thức tính điểm mà là sự dịch chuyển chiến lược về đánh giá chất lượng giáo dục cho học sinh: Đánh giá bằng cả quá trình học tập "học thật - thi thật – đánh giá thật - chất lượng thật", dạy nghiêm túc, học nghiêm túc, đánh giá nghiêm túc", Thủ tướng nêu rõ.
Người đứng đầu Chính phủ khẳng định, rút kinh nghiệm từ những năm trước, công tác chuẩn bị chủ động, tích cực, từ sớm, bài bản, khoa học, sát tình hình thực tế thể hiện sự quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt cả hệ thống chính trị, các cơ quan liên quan, nhất là toàn ngành giáo dục và các địa phương để hướng tới tổ chức một kỳ thi tốt nghiệp THPT an toàn, nghiêm túc, hiệu quả, thiết thực.
Tuy nhiên, Thủ tướng lưu ý, công tác tổ chức thi những năm trước đây cũng luôn xuất hiện những yếu tố đột xuất, bất ngờ cần phải chuẩn bị sẵn sàng để ứng phó; đặc biệt là phòng chống tiêu cực trong tất cả các khâu của kỳ thi và hy vọng năm nay không xảy ra tiêu cực ở bất cứ khâu nào với tinh thần vô tư, trong sáng, trách nhiệm của các chủ thể có liên quan.
Thủ tướng cho biết công tác tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT luôn được xác định là một nhiệm vụ trọng tâm và được chỉ đạo thường xuyên tại các phiên họp của Chính phủ. Ảnh: VGP
Tiến tới tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT trên máy tính trong thời gian sớm nhất
Về quan điểm về tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025, Thủ tướng chỉ rõ quan điểm chung là: "Lấy thí sinh làm trung tâm, chủ thể - Thầy cô giáo là động lực - Nhà trường làm bệ đỡ - Gia đình là điểm tựa - Xã hội là nền tảng".
Tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT là ngày hội của toàn dân, toàn xã hội, của đất nước, của mỗi gia đình, mỗi thí sinh; tạo thuận lợi nhất cho mỗi thí sinh thể hiện năng lực thực chất của mình trong điều kiện tốt nhất có thể; phản ánh trung thực, khách quan chất lượng dạy và học.
Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần "3 bảo đảm": Bảo đảm tuyệt đối an toàn, lành mạnh, trung thực, khách quan trong mọi khâu của kỳ thi; bảo đảm trách nhiệm rõ ràng của các cơ quan liên quan trong tổ chức thực hiện, không để khoảng trống và tuyệt đối không buông lỏng quản lý trong bối cảnh sắp xếp bộ máy; bảo đảm điều kiện thuận lợi nhất cho thí sinh dự thi, từ cơ sở vật chất, nhân lực, y tế, an ninh, an toàn, phương án hỗ trợ đi lại đến việc thông tin kịp thời, đầy đủ cho thí sinh, phụ huynh học sinh, không để bất cứ thí sinh nào vì lý do chủ quan mà không được dự thi.
Về phân công các nhiệm vụ, công việc cụ thể, Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần 6 rõ: "Rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả"; "sâu sát trong lãnh đạo, chỉ đạo, kỹ lưỡng trong tổ chức, thực hiện, chặt chẽ, khách quan trong kiểm tra", tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho thí sinh dự thi, các gia đình và các cơ sở giáo dục.
Hội nghị được kết nối trực tuyến tới trụ sở UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Ảnh: VGP
Đặc biệt, Thủ tướng yêu cầu Bộ GD-ĐT sau kỳ thi cần tiếp tục nghiên cứu, sớm có lộ trình, kế hoạch cụ thể xây dựng ngân hàng đề thi đủ lớn, bảo đảm chất lượng, bám sát chương trình giáo dục phổ thông; xây dựng Đề án chuẩn bị các điều kiện cần thiết để thí điểm tổ chức thi trên máy tính tại một số địa phương từ năm 2027, tiến tới tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT trên máy tính trong thời gian sớm nhất.
Chủ động phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an để tập huấn, hướng dẫn các địa phương triển khai các giải pháp phòng, chống tiêu cực, đặc biệt là việc sử dụng thiết bị công nghệ cao, trí tuệ nhân tạo (AI) để gian lận trong kỳ thi.
Với UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, theo tinh thần phân cấp triệt để, linh hoạt hơn nữa cho các địa phương trong công tác tổ chức kỳ thi, Thủ tướng đề nghị Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chịu trách nhiệm chỉ đạo toàn diện các hoạt động chuẩn bị và tổ chức kỳ thi tại địa phương.
Theo đó, bảo đảm đầy đủ điều kiện về nhân lực, vật lực và cơ sở vật chất. Chủ động xây dựng phương án và chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết cho việc tổ chức thi, bao gồm địa điểm thi, phòng thi, trang thiết bị, nhân sự coi thi, chấm thi, bảo đảm y tế, các điều kiện cần thiết và công tác an ninh, an toàn cho kỳ thi.
Bảo đảm tuyệt đối an toàn và trung thực trong quá trình tổ chức kỳ thi; có phương án dự phòng cho mọi tình huống bất thường, không để xảy ra bất kỳ khâu nào của kỳ thi mà không có sự quản lý, giám sát chặt chẽ và không có người chịu trách nhiệm. Rà soát, kiểm tra tất cả các khâu, các bước trong công tác tổ chức kỳ thi, nhất là khâu phân công trách nhiệm của tổ chức, cá nhân tham gia; lưu ý bảo đảm không ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan, đơn vị liên quan trong tổ chức kỳ thi.
Theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính đã có hướng dẫn cụ thể về kinh phí, các địa phương theo điều kiện có thể hỗ trợ thêm theo tinh thần hỗ trợ tối đa cho thí sinh về ăn, ở, đi lại, thi cử, nhất là vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, học sinh có hoàn cảnh khó khăn, gặp tình huống đột xuất, bất ngờ…
Thủ tướng nhấn mạnh, sự phối hợp nhịp nhàng, chặt chẽ, nhất quán và thông suốt giữa Trung ương và địa phương là yếu tố quyết định thành công của kỳ thi.
Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: VGP
Thầy cô giáo là động lực, nhà trường là bệ đỡ
Đối với nhà trường, đội ngũ giáo viên và các gia đình, Thủ tướng đề nghị, "thầy cô giáo là động lực, nhà trường là bệ đỡ". Cần chủ động thích ứng với Chương trình giáo dục phổ thông 2018 và phương án thi mới, tập trung vào việc rèn luyện năng lực vận dụng, tư duy phản biện và khả năng suy luận cho học sinh.
Gia đình đóng vai trò điểm tựa cần phối hợp chặt chẽ với nhà trường, thầy cô giáo để tạo môi trường học tập và tâm lý tốt nhất cho học sinh, tránh tâm lý học tủ, học lệch, học quá tải.
Với các học sinh, Thủ tướng khẳng định Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương, cả hệ thống chính trị và toàn xã hội luôn đồng hành, tạo mọi điều kiện tốt nhất để các cháu bước vào kỳ thi với tâm thế tự tin, tự chủ, tự lực, yên tâm thể hiện năng lực.
"Kỳ thi tốt nghiệp THPT là một dấu mốc rất quan trọng trong hành trình học tập và trưởng thành của các cháu. Mong các cháu bình tĩnh, tự tin, phát huy tốt nhất kiến thức, kỹ năng mà mình đã tích lũy, rèn luyện, học tập; hãy coi đây không chỉ là một kỳ thi, mà còn là kỷ niệm đẹp, đáng nhớ, là một dấu mốc của cuộc đời", Thủ tướng nhắn nhủ.
Nguyễn Liên