Đây là khẳng định của Phó chủ tịch UBND TP Hà Nội Trương Việt Dũng tại hội thảo khoa học “Giải pháp phát triển khu công nghệ cao Hòa lạc đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” diễn ra ngày 3/12.
Tham dự hội thảo có đại diện các cơ quan T.Ư và TP; các nhà khoa học, chuyên gia, đại diện các viện nghiên cứu, trường đại học và các doanh nhân.
Phó Chủ tịch UBDN TP Hà Nội Trương Việt Dũng chủ trì hội thảo.
Nút thắt nhân lực, hạ tầng vẫn là thách thức lớn
Qua hơn 25 năm hình thành phát triển, khu CNC Hòa Lạc đã thu hút hơn 109 dự án, với tổng vốn đăng ký khoảng 116 nghìn tỷ đồng, tương đương 5 tỷ USD. Nhiều tập đoàn lớn có mặt tại đây như: Viettel, FPT, Vingroup, VNPT, Nidec (Nhật Bản), Hanwha Aerospace (Hàn Quốc)… cùng các cơ sở nghiên cứu đào tạo lớn.
Theo Trưởng ban Ban Quản lý Khu công nghệ cao và Khu Công nghiệp TP Hà Nội Vũ Xuân Hùng, mặc dù có những bước tiến nhất định, song Khu CNC Hòa Lạc vẫn phát triển chưa tương xứng với kỳ vọng, còn nhiều “nút thắt” kìm hãm sự phát triển.
Ông Vũ Xuân Hùng chỉ ra, thể chế vẫn chưa thực sự có được cơ chế vượt trội, đủ sức để giải quyết tất cả các vấn đề liên quan mà Khu CNC Hòa Lạc đang phải đối mặt. Cùng với đó, hạ tầng xã hội rất thiếu, hạ tầng kỹ thuật và kết nối thì chưa được thuận tiện. Hạ tầng khoa học công nghệ chỉ có một số DN lớn đầu tư, đến nay mới có khoảng 80 phòng thí nghiệm trong Khu...
Về nhân lực cũng là một thách thức lớn. Nhân lực làm việc tại khu CNC hiện nay chủ yếu là hợp đồng ngắn hạn. Thiếu nhân lực và đặc biệt là thiếu đội ngũ chuyên gia dẫn dắt và định hướng đổi mới hóa.
Đặc biệt, theo ông Hùng, nút thắt lớn nhất là làm sao hình thành được hệ sinh thái. Quan trọng nhất là việc liên kết giữa trường, viện và DN, nhưng chưa tận dụng được sức mạnh lan tỏa và chưa hình thành được cái phòng thí nghiệm và các cái khu triển khai thử nghiệm chuyên sâu tại đây.
Chỉ ra lý do khiến Khu CNC Hòa Lạc chưa đạt như kỳ vọng, ông Nguyễn Tử Quảng - CEO Tập đoàn BKAV cho rằng, bản chất vấn đề nằm ở cấu trúc nền tảng của hệ sinh thái công nghệ cao.
Ông Quảng cho biết, điều thường thấy khi đến thăm các mô hình thành công trên thế giới là những tòa nhà hiện đại, những tập đoàn hàng đầu. Nhưng “ánh hào quang” đó không phải điểm khởi đầu. Silicon Valley bắt đầu từ những gara nhỏ - nơi HP, Intel hay sau này Google hình thành; Trung Quan Thôn (Trung Quốc) khởi nguồn từ một nhà nghiên cứu đơn độc cố gắng lập công ty tư nhân đầu tiên của Trung Quốc…
Theo ông Quảng, dù bối cảnh khác nhau, các mô hình thành công đều hội tụ 4 yếu tố cốt lõi: một “kiến trúc sư trưởng”, người dấn thân, có tầm nhìn, kết nối trường đại học - DN - Nhà nước; một đại học kỹ thuật hàng đầu, làm trung tâm cung cấp nhân lực và tư duy công nghệ - như vai trò của Stanford, Berkeley hay Thanh Hoa; DN dẫn dắt, trưởng thành từ môi trường đại học và sẵn sàng “tất tay” vì công nghệ; quỹ đầu tư mạo hiểm, giúp hiện thực hóa các ý tưởng ở giai đoạn khởi đầu khó khăn nhất.
Đối chiếu lại Khu CNC Hòa Lạc, ông Quảng cho rằng, nơi đây đang thiếu sự gắn kết bền chặt với một đại học kỹ thuật. Bên cạnh đó, Hòa Lạc cần được kết nối với khu Cầu Giấy - trung tâm DN công nghệ của Hà Nội để hình thành một Smart City kiểu mẫu, tạo không gian sáng tạo liên tục, trước khi mở rộng ra toàn Thủ đô và cả nước.
Các chuyên gia góp ý phát triển khu CNC Hòa Lạc.
Bà Dương Kiều Oanh - Trưởng Ban Chuyển đổi số và Vận hành số, Công ty TNHH Phần mềm FPT (FPT Software) cho rằng, yếu tố quyết định thành công vẫn là con người. Do đó, nhu cầu cấp thiết phải hoàn thiện cơ chế ưu đãi dành cho nhân lực công nghệ cao. Hiện định nghĩa “chuyên gia”, “cán bộ công nghệ cao” còn quá hẹp, khiến các chính sách như giảm thuế hay hỗ trợ thu nhập khó triển khai trong thực tế.
Góp ý và trao đổi tại hội thảo, ông Nguyễn Quân - nguyên Bộ trưởng Bộ KH&CN nhìn nhận những hạn chế kéo dài nhiều năm của Khu CNC Hòa Lạc xuất phát chủ yếu từ việc hệ sinh thái công nghệ chưa đầy đủ, đặc biệt là thiếu vắng trụ cột về đầu tư mạo hiểm – yếu tố quyết định của mọi mô hình thung lũng công nghệ trên thế giới. Mặc dù Luật Công nghệ cao năm 2008 đã đề cập đến quỹ đầu tư mạo hiểm nhưng suốt gần 20 năm, Việt Nam vẫn chưa hình thành được hệ thống quỹ đúng nghĩa.
Ông Nguyễn Quân cũng đánh giá cao việc Hà Nội thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm của TP và kỳ vọng Hòa Lạc sẽ trở thành nơi thu hút các quỹ quốc gia, địa phương và nước ngoài hoạt động trực tiếp. “Không có quỹ đầu tư mạo hiểm, Hòa Lạc sẽ rất khó vươn tới mô hình một đô thị khoa học thực sự” - ông Quân nhấn mạnh.
Cam kết dành nguồn lực, triển khai đồng bộ giải pháp cho Hòa Lạc
Phát biểu tại Hội thảo, thay mặt lãnh đạo thành phố, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trương Việt Dũng trân trọng cảm ơn các ý kiến tâm huyết, trí tuệ, thể hiện sự quan tâm, đồng hành của cộng đồng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đối với sự phát triển của Khu CNC Hòa Lạc – một trong những không gian đổi mới sáng tạo trọng điểm của Thủ đô trong giai đoạn tới.
Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trương Việt Dũng phát biểu tại hội thảo.
Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội cho biết, Hà Nội xác định phát triển Khu CNC Hòa Lạc không chỉ là đầu tư một khu công nghệ, mà là hiện thực hóa khát vọng xây dựng một “thành phố khoa học và đổi mới sáng tạo” của Thủ đô – nơi hội tụ chất xám, công nghệ lõi và các mô hình kinh tế tri thức tiên tiến; hướng tới xây dựng Hòa Lạc trở thành “trái tim đổi mới sáng tạo” của Hà Nội, kết nối chặt chẽ các mắt xích nghiên cứu – phát triển (R&D), sản xuất, khởi nghiệp và thương mại hóa công nghệ.
Để hiện thực hóa tầm nhìn đó, thành phố đã triển khai đồng bộ các giải pháp như tái cấu trúc không gian sáng tạo; thu hút đầu tư có chọn lọc, hướng vào công nghệ lõi; đột phá thể chế, xây dựng “hạ tầng mềm” cho đổi mới sáng tạo; phát triển đồng bộ hạ tầng giao thông, số và hạ tầng đô thị thông minh, thúc đẩy liên kết “ba nhà” và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo… Những định hướng chiến lược nêu trên cho thấy một tầm nhìn tổng thể về tương lai của Hòa Lạc: không chỉ là một khu công nghiệp công nghệ cao đơn thuần, mà là một đô thị khoa học, công nghệ thông minh, là trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu của quốc gia và khu vực, trở thành hạt nhân lan tỏa phát triển kinh tế tri thức cho cả Vùng Thủ đô Hà Nội.
Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trương Việt Dũng nhấn mạnh, Hà Nội cam kết dành nguồn lực mạnh mẽ và quyết tâm chính trị cao nhất để phát triển Khu Công nghệ cao Hòa Lạc. Năm 2026, Hà Nội là địa phương đầu tiên bố trí tới 4% tổng chi ngân sách (khoảng 9.000 tỷ đồng/năm) cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số – đặt ra mục tiêu giải ngân 100% cho các nhiệm vụ được phê duyệt.
Với những định hướng rõ ràng, giải pháp quyết liệt và nguồn lực vượt trội, Khu CNC Hòa Lạc đang đứng trước cơ hội phát triển mang tính bước ngoặt. “Hơn bao giờ hết, chúng ta có sự ủng hộ từ T.Ư qua khung pháp lý mới, có sự quyết tâm của Chính quyền TP và đặc biệt là sự đồng lòng hưởng ứng của cộng đồng DN, viện trường, đội ngũ chuyên gia và người dân. Khát vọng biến Hòa Lạc thành “Thung lũng Silicon của Việt Nam” đang được hiện thực hóa bằng những bước đi cụ thể, vững chắc” – Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trương Việt Dũng chia sẻ.
Phương Nga