Xây dựng khu dự trữ sinh quyển thế giới Mường La - Tà Xùa

2 giờ trướcBài gốc

UBND tỉnh làm việc với các cơ quan, đơn vị, chuyên gia, nhà khoa học về xây dựng Khu dự trữ sinh quyển thế giới trên địa bàn tỉnh.

Diện tích rừng lớn, hệ sinh thái đa dạng

Sơn La có 671.596 ha rừng, tỷ lệ độ che phủ rừng ước đạt 48,5%. Trước khi sáp nhập các tỉnh, thành phố, Sơn La có diện tích rừng lớn thứ ba cả nước, đứng thứ nhất vùng Trung du miền núi phía Bắc, là “lá phổi xanh” và là bức tường thành phòng hộ đầu nguồn quan trọng cho các công trình thủy điện quốc gia trên sông Đà. Rừng là tài nguyên, không gian sinh tồn, gắn liền với đời sống văn hóa của gần 85% dân số nông thôn trong tỉnh; là nguồn lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội bền vững, xóa đói giảm nghèo và bảo đảm quốc phòng - an ninh khu vực Tây Bắc.

Để duy trì các hệ sinh thái rừng đặc trưng của vùng Tây Bắc, bảo tồn nguồn gen đa dạng sinh học tài nguyên rừng của tỉnh, phục vụ cho công tác nghiên cứu khoa học, bảo tồn và phát triển nguồn tài nguyên rừng, đến nay, tỉnh Sơn La thành lập 5 Khu rừng đặc dụng (Xuân Nha, Sốp Cộp, Tà Xùa, Thuận Châu và Mường La). Những khu rừng đặc dụng này có tính đa dạng sinh học cao, hệ sinh thái còn nguyên vẹn. Đặc biệt, khu vực hành lang đa dạng sinh học kết nối từ Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La sang Khu rừng đặc dụng Tà Xùa, có những giá trị thiên tạo và nhân văn khác biệt, độc đáo.

Đồng chí Nguyễn Thành Công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, cho biết: Với quy mô rừng lớn cùng hệ sinh thái đặc trưng của vùng núi cao Tây Bắc, Sơn La đang khẳng định vị thế là một trong những trung tâm đa dạng sinh học quan trọng của khu vực. Đây chính là nền tảng quan trọng để UBND định hướng xây dựng hồ sơ đề cử xác lập Khu dự trữ sinh quyển thế giới từ Mường La đến Tà Xùa theo chương trình Con người và sinh quyển (MAB) của UNESCO.

Khu vực đề xuất khảo sát, điều tra, đánh giá tiềm năng xác lập Khu dự trữ sinh quyển thuộc hành lang đa dạng sinh học từ Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La sang Khu rừng đặc dụng Tà Xùa có diện tích khoảng 190.000 ha, trải dài trên địa bàn 12 xã. Đồng chí Nguyễn Huy Tuấn, Chi Cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh, thông tin: Qua khảo sát khu vực này được xác định là “mắt xích” quan trọng kết nối các hệ sinh thái lớn của vùng Tây Bắc. Phía Bắc và phía Đông kết nối hành lang sinh thái liên tỉnh với Khu bảo tồn loài và sinh cảnh Mù Cang Chải và xã Trạm Tấu (tỉnh Lào Cai), tạo điều kiện cho các loài động vật hoang dã di cư, trao đổi nguồn gen trên phạm vi rộng của dãy Hoàng Liên Sơn. Phía Tây tiếp giáp hệ thống lòng hồ thủy điện Sơn La và Hòa Bình, vùng đất ngập nước quan trọng cấp quốc gia, hình thành chuỗi hệ sinh thái liên hoàn từ rừng - nông nghiệp - đất ngập nước.

Hệ thực vật phong phú tại Khu rừng đặc dụng Tà Xùa. Ảnh: PV

Trong đó, khu vực hành lang đa dạng sinh học có diện tích gần 47.000 ha, được kết nối bởi ba khu vực. Khu vực 1 là Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La, diện tích 17.897 ha, ghi nhận trên 1.000 loài thực vật, trong đó có 79 loài quý hiếm; 76 loài thú; 191 loài chim; 57 loài bò sát; 37 loài lưỡng cư và 265 loài côn trùng, nhiều loài nằm trong Danh lục đỏ IUCN, Sách đỏ Việt Nam và các nghị định bảo vệ hiện hành. Khu vực 2 là Khu rừng đặc dụng Tà Xùa, diện tích 16.956 ha, ghi nhận 782 loài thực vật; 60 loài thú; 215 loài chim cùng nhiều loài bò sát, lưỡng cư quý hiếm. Đặc biệt, khu vực rừng tiếp giáp giữa Mường La và Tà Xùa (dự kiến vùng lõi 3) tại các xã Ngọc Chiến, Chiềng Hoa, Xím Vàng được đánh giá có mức độ đa dạng sinh học cao, tính toàn vẹn sinh thái lớn, đại diện tiêu biểu cho hệ sinh thái rừng nhiệt đới ẩm đến ôn đới vùng núi cao Tây Bắc Việt Nam.

Giữ gìn sự đa dạng sinh học gắn với sinh kế của người dân

Khu dự trữ sinh quyển thế giới là một danh hiệu do UNESCO trao tặng cho các khu bảo tồn thiên nhiên có hệ động thực vật độc đáo, phong phú đa dạng. Đến nay, Việt Nam có 11 Khu dự trữ sinh quyển thế giới được UNESCO công nhận. Để có cái nhìn tổng quát, cuối tháng 12 vừa qua, UBND tỉnh tổ chức Hội nghị đánh giá tiềm năng đề xuất xác lập, công nhận Khu dự trữ sinh quyển thế giới thuộc khu vực hành lang đa dạng sinh học từ Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La sang Khu rừng đặc dụng Tà Xùa. Hội nghị có sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành, các cơ quan, đơn vị liên quan từ Trung ương đến địa phương nhằm đánh giá tiềm năng về điều kiện tự nhiên, sinh thái, văn hóa, kinh tế và xã hội, định hướng xây dựng và đề xuất xác lập Khu dự trữ sinh quyển Mường La - Tà Xùa.

Ngoài sự phong phú, đa dạng sinh học, các chuyên gia, nhà khoa học đã phân tích, làm rõ thêm tiềm năng, lợi thế của khu vực đề xuất khu dự trữ sinh quyển trên địa bàn tỉnh Sơn La, có địa hình nổi bật với cảnh quan đặc sắc với nhiều đỉnh núi cao như: Tà Dông (độ cao 2.650 m), Tà Tao (độ cao 2.720 m), Samu (độ cao 2.756 m), Phu Chiêm Sơn (độ cao 2.765 m), Phu Sa Phin (độ cao 2.881 m), Háu Nả Tà (độ cao 2.890 m), Tà Dê Đơ (độ cao 2.920 m), Tà Chì Nhù (độ cao 2.979 m) cùng những “vương quốc rêu”, “rừng cổ tích” độc nhất vô nhị, phù hợp với loại hình du lịch mạo hiểm và khám phá. Nơi đây có vùng trồng cây chè shan tuyết cổ thụ với diện tích khoảng 500 ha với quần thể hàng trăm cây di sản hàng trăm năm tuổi tại Tà Xùa; hơn 5.000 ha cây sơn tra gắn liền với thương hiệu OCOP và Lễ hội hoa sơn tra thu hút đông đảo nhân dân và du khách đến tham quan, trải nghiệm.

Cán bộ Ban quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La tuần tra rừng.

TS Phạm Thanh Hải, Chuyên gia nông nghiệp, nguyên Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bắc Bộ, nhận định: Khu vực đề xuất của tỉnh Sơn La có lợi thế rất lớn để xây dựng khu dự trữ sinh quyển kết hợp với du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng là hướng đi phù hợp, vừa bảo vệ tài nguyên rừng, vừa tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân địa phương, nhất là nhân dân vùng đệm.

Khu vực đề xuất có nhiều cộng đồng dân tộc cùng sinh sống lâu đời. Mỗi tộc người mang trong mình những giá trị văn hóa riêng biệt, giàu bản sắc, với các lễ hội đặc sắc cùng các sản phẩm du lịch cộng đồng, trekking tại Ngọc Chiến, Tà Xùa đã khẳng định sức hấp dẫn riêng có của vùng đất này. PGS Vương Xuân Tình, nguyên Viện trưởng Viện Dân tộc học và Tôn giáo học, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, cho rằng: Đây là “nguồn tài nguyên văn hóa sống” quan trọng, có ý nghĩa trong phát triển du lịch bền vững và hỗ trợ vận hành hiệu quả mô hình Khu dự trữ sinh quyển. Các tri thức bản địa về rừng, nông nghiệp và sử dụng tài nguyên thiên nhiên hài hòa của đồng bào các dân tộc là nền tảng để duy trì cân bằng sinh thái và phát triển bền vững.

Qua khảo sát, đánh giá thực tế, cùng những ý kiến tâm huyết, trách nhiệm của các chuyên gia, nhà khoa học có thể thấy, Khu vực hành lang đa dạng sinh học từ Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La sang Khu rừng đặc dụng Tà Xùa hội tụ đầy đủ các giá trị cốt lõi để xây dựng hồ sơ đề cử Khu dự trữ sinh quyển thế giới. Đây không chỉ là niềm tự hào mà còn là trách nhiệm của tỉnh Sơn La đối với việc bảo tồn di sản thiên nhiên quốc gia. Đồng chí Nguyễn Thành Công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị các sở, ngành, đơn vị liên quan tiếp tục tham vấn các cơ quan quản lý thuộc các bộ, ngành, các chuyên gia nhà khoa học để làm luận cứ khoa học đánh giá đầy đủ những tiềm năng thế mạnh của khu vực nghiên cứu, từ đó hoàn thiện các báo cáo chuyên đề và đối chiếu với các tiêu chí khu dự trữ sinh quyển của UNESCO. Trên cơ sở đánh giá các tiêu chí theo quy định của UNESCO, chủ động tham mưu cho UBND tỉnh trình các cấp thẩm quyền cho chủ trương xây dựng hồ sơ đề cử theo đúng quy trình và quy chuẩn quốc tế...

Thu hái chè cổ thụ tại bản Bẹ, xã Tà Xùa.

Việc xây dựng hồ sơ Khu dự trữ sinh quyển thế giới tại Sơn La được xác định là hành trình dài, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành. Trên cơ sở tiềm năng sẵn có và quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, tỉnh Sơn La đang từng bước hướng tới mục tiêu bảo tồn đa dạng sinh học, gắn với phát triển hài hòa giữa con người và thiên nhiên theo tiêu chí quốc tế; trở thành Khu dự trữ sinh quyển thế giới đầu tiên tại khu vực các tỉnh Trung du và miền núi phía Bắc.

Bài, ảnh: Việt Anh

Nguồn Sơn La : https://baosonla.org.vn/xa-hoi/xay-dung-khu-du-tru-sinh-quyen-the-gioi-muong-la-ta-xua-CN0hsu7DR.html