“Thành lũy” trong thời chiến
90 năm qua, DQTV đã gắn liền với sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Từ năm 1935 -1945, các đội tự vệ ở cả nông thôn và thành thị ra đời, làm nòng cốt cho quần chúng thực hiện khởi nghĩa vũ trang, tiến hành chiến tranh du kích, xây dựng và mở rộng các căn cứ địa cách mạng. Tháng 8/1945, DQTV đã cùng toàn dân thực hiện thắng lợi cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Sau ngày 2/9/1945, DQTV - một trong ba thứ quân của lực lượng vũ trang nhân dân - được tổ chức rộng khắp trên cả nước, thực sự là công cụ bảo vệ chính quyền cách mạng non trẻ, bảo vệ thành quả cách mạng.
Cán bộ, chiến sĩ và DQTV thị xã Vĩnh Châu (Sóc Trăng) tuần tra bảo vệ biên giới biển. Ảnh: CHÍ BẢO
Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, DQTV đã từng bước được thống nhất về tổ chức, do các xã đội, huyện đội, tỉnh đội chỉ đạo, chỉ huy và đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của cấp ủy đảng các cấp. Mặc dù chỉ được trang bị các loại vũ khí thô sơ, tự tạo, phải đương đầu với quân đội viễn chinh được trang bị hiện đại, nhưng lực lượng DQTV đã cùng nhân dân xây dựng làng xã chiến đấu, kiên cường bám đất, bám dân, tiêu hao quân địch, phá tề, trừ gian; tích cực phối hợp với bộ đội chống địch càn quét, bao vây. Bằng nhiều cách đánh mưu trí, linh hoạt và sáng tạo, DQTV đã bức hàng, bức rút nhiều đồn bốt địch, mở rộng các khu căn cứ du kích; thực hiện kiềm chế, căng kéo lực lượng, buộc địch phải phân tán đối phó, tạo điều kiện và góp phần cùng bộ đội chủ lực tiến hành nhiều chiến dịch lớn, giành thắng lợi quyết định trong Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, DQTV miền Bắc đã phát triển rộng khắp đến từng thôn, xã, công, nông trường, nhà máy, xí nghiệp; được trang bị nhiều loại vũ khí tương đối hiện đại, hình thành mạng lưới bắn máy bay tầm thấp của địch, bắn rơi nhiều máy bay, bắt sống nhiều phi công Mỹ, tiêu diệt hàng chục toán biệt kích, bắn chìm và bắn cháy nhiều tàu chiến địch.
Lực lượng DQTV chăm lo sản xuất. Ảnh: CHÍ BẢO
Dân quân, du kích ở miền Nam đã anh dũng đánh địch bằng mọi thứ vũ khí, vận dụng nhiều hình thức tác chiến phong phú, sáng tạo trên khắp ba vùng chiến lược; kết hợp chặt chẽ đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang, thực hiện bám trụ kiên cường, tạo thế xen kẽ, cài răng lược với địch, buộc địch phải phân tán lực lượng để đối phó. Trong cuộc Tổng tiến công mùa Xuân năm 1975, dân quân, du kích cùng bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và toàn dân miền Nam tiến công và nổi dậy đồng loạt, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
“Lá chắn thép” từ cơ sở
Khi đất nước hòa bình, DQTV cả nước với lực lượng đông đảo đã hăng hái tham gia khắc phục hậu quả chiến tranh, rà phá bom mìn, xung kích tham gia xây dựng những công trình lớn, phát triển kinh tế - xã hội... Có thể nói, trong thời bình, lực lượng DQTV thực sự là nòng cốt trong củng cố quốc phòng, an ninh ở cơ sở, góp phần quan trọng vào sự nghiệp đổi mới, xây dựng đất nước.
Quán triệt quan điểm, đường lối quốc phòng, quân sự, bảo vệ Tổ quốc của Đảng, nhất là chủ trương xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân nói chung, lực lượng DQTV nói riêng “vững mạnh, rộng khắp”, những năm qua, với chức năng là cơ quan thường trực, Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh Sóc Trăng đã tích cực tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo, xây dựng lực lượng DQTV theo hướng “vững mạnh, rộng khắp”. Các cơ quan, đơn vị thường xuyên quan tâm nâng cao chất lượng tổng hợp, tập trung xây dựng lực lượng cơ động tại chỗ và lực lượng rộng rãi với số lượng và tỷ lệ phù hợp, có cơ cấu tổ chức hợp lý, bảo đảm lực lượng DQTV có đủ các thành phần, quy mô tổ chức biên chế phù hợp với từng địa phương.
DQTV tại cơ sở tham gia giúp dân khắc phục thiên tai. Ảnh: CHÍ BẢO
Thị xã Vĩnh Châu và huyện Trần Đề (Sóc Trăng) là những địa phương có nhiều tàu thuyền đánh bắt ngoài biển khơi. Hai địa phương chú trọng công tác xây dựng lực lượng dân quân biển phần lớn là ngư dân. Hằng năm, Ban CHQS huyện, thị xã đã xây dựng kế hoạch huấn luyện, diễn tập sát thực tế, địa bàn và phù hợp với thời gian của ngư dân. Các trung đội dân quân biển được tổ chức huấn luyện chặt chẽ, khoa học, sát thực tế. 100% chiến sĩ dân quân biển được huấn luyện đúng, đủ nội dung, thời gian theo quy định, trong đó chú trọng bồi dưỡng phương pháp tuyên truyền, bảo vệ chủ quyền biển, đảo, truyền tin theo phân cấp bằng máy Icom, cách xử trí các tình huống gặp nạn trên biển.
Trung tá Lê Thanh Cương - Chỉ huy trưởng Ban CHQS thị xã Vĩnh Châu cho biết: “Hằng năm, Ban CHQS thị xã và ban CHQS các địa phương thực hiện rà soát trong lực lượng ngư dân có phương tiện hoạt động đánh bắt trên biển để tuyển chọn những người đủ năng lực, phẩm chất chính trị vào lực lượng dân quân biển. Với phương châm “Vững mạnh, rộng khắp”, lực lượng DQTV của thị xã đã được xây dựng với số lượng hợp lý, tổ chức biên chế tinh gọn, đúng quy định. Hằng năm, Ban CHQS thị xã tổ chức tập huấn, huấn luyện cho lực lượng DQTV đúng theo chương trình, hoàn thành 100% nội dung thời gian; quân số tham gia đạt từ 85 - 91% trở lên; kết quả kiểm tra bình quân đạt trên 75% khá, giỏi. Bên cạnh đó, Đảng ủy, Ban CHQS thị xã đã tổ chức giáo dục chính trị, giáo dục pháp luật; quán triệt và học tập đầy đủ các chỉ thị, nghị quyết của Đảng cho cán bộ, chiến sĩ trong lực lượng DQTV. Từ đó, cán bộ, chiến sĩ trong lực lượng vũ trang thị xã có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thần trách nhiệm cao trong học tập, công tác và rèn luyện, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao”.
Các chiến sĩ DQTV cũng chính là những người hùng thầm lặng, cùng với lực lượng vũ trang, đoàn thể địa phương giúp dân ứng cứu khi xảy ra thiên tai, dịch bệnh. Anh Lai Quân - Trung đội trưởng dân quân cơ động xã Lai Hòa, thị xã Vĩnh Châu (Sóc Trăng) chia sẻ: “Nhớ lại cơn bão số 16 năm 2017, các địa phương ven biển ở thị xã Vĩnh Châu ảnh hưởng của bão gió mạnh. Chập tối khi đang cùng gia đình chuẩn bị bữa cơm, tôi nhận được điện thoại báo tin phải huy động lực lượng giúp dân chằng chống nhà cửa, sơ tán người dân đến nơi an toàn. Rất nhanh, lực lượng DQTV xã Lai Hòa đã có mặt hành quân về các xã ven biển. Hơn 20 DQTV dường như biết rõ mình phải làm gì, lập tức bắt tay vào công việc. Một nhóm nhanh chóng đến từng nhà dân để sơ tán người đến nơi an toàn. Nhóm còn lại phân công nhau di chuyển tài sản, chằng dây, đặt bao cát trên nóc nhà để nhà dân chịu được gió lớn. Qua cơn bão, chúng tôi được người dân cảm ơn và rất trân quý”.
DQTV là một thành phần của lực lượng vũ trang nhân dân - lực lượng bảo vệ cấp ủy, chính quyền, tính mạng, tài sản của cơ quan, tổ chức và nhân dân trong thời bình; đồng thời, làm nòng cốt cùng toàn dân đánh giặc ở địa phương, cơ sở khi chiến tranh xảy ra. Vì vậy, lực lượng này cần được tiếp tục xây dựng “vững mạnh, rộng khắp”, với nhiều giải pháp đồng bộ, phù hợp, đáp ứng yêu cầu cao của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
CHÍ BẢO