Xây dựng nông thôn mới vùng dân tộc thiểu số ở Hà Nội: Hài hòa phát triển và bảo tồn bản sắc

4 giờ trướcBài gốc

Những năm qua, việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới tại vùng dân tộc thiểu số của Hà Nội không chỉ chú trọng nâng cao đời sống vật chất mà còn đặt trọng tâm vào bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Sự kết hợp hài hòa này giúp tạo nên diện mạo nông thôn vừa hiện đại, văn minh vừa đậm đà bản sắc dân tộc.

Vùng đồng bào dân tộc thiểu số của Hà Nội rộng hơn 33.400ha, chiếm 10% diện tích toàn thành phố. Trước đây, khu vực này gặp nhiều khó khăn về hạ tầng giao thông, điện, nước sạch, giáo dục, y tế và sinh kế. Tuy nhiên, với sự quan tâm của Trung ương, thành phố và nỗ lực của người dân, bộ mặt nông thôn nơi đây đã thay đổi rõ rệt.

Trước khi thực hiện sắp xếp lại đơn vị hành chính, Hà Nội có 13 xã vùng dân tộc thiểu số và 100% đã đạt chuẩn nông thôn mới. Đáng chú ý, một số xã như Ba Trại, Minh Quang còn đạt chuẩn nâng cao, khẳng định hướng đi đúng đắn và hiệu quả của Chương trình. Đây cũng là tiền đề quan trọng để các xã mới hình thành sau sáp nhập tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn.

Bảo tồn văn hóa cồng chiêng người Mường ở Yên Xuân. Ảnh: HNM

Diện mạo mới từ hạ tầng đến đời sống văn hóa

Tại xã Yên Xuân – đơn vị hành chính mới sau khi sáp nhập các xã Đông Xuân (huyện Quốc Oai cũ), Yên Bình, Yên Trung và một phần Tiến Xuân, Thạch Hòa (huyện Thạch Thất cũ) – những tuyến đường chính đã được thảm nhựa, ngõ xóm bê tông sạch sẽ, khang trang. Hệ thống điện lưới, trường học, trạm y tế được đầu tư nâng cấp, đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người dân.

Đời sống văn hóa cộng đồng cũng khởi sắc. Bà Lê Thị Thư, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Cồng chiêng thôn 2 Yên Bình chia sẻ: “Bà con Mường chúng tôi được tạo điều kiện để giữ gìn bản sắc, được hỗ trợ cồng chiêng và có nhà văn hóa mới để sinh hoạt”.

Ở thôn Bài, xã Yên Bài, bà Man Thị Thanh cho biết: “Chúng tôi vẫn duy trì truyền thống chơi cồng chiêng, hát dân ca vào các dịp lễ, Tết. Đó là nét đẹp gắn kết cộng đồng, không thể mất”.

Tại nhiều thôn, bản, các phong tục tập quán tốt đẹp được duy trì song song với xây dựng đời sống mới. Nhiều làng đã khôi phục hoặc duy trì lễ hội truyền thống, tổ chức các hoạt động văn hóa – thể thao cộng đồng, đồng thời phát triển mô hình “làng du lịch cộng đồng” kết hợp trải nghiệm văn hóa bản địa.

Kinh tế của người dân cũng được cải thiện rõ rệt nhờ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, phát triển nghề thủ công truyền thống, làm du lịch cộng đồng và tham gia Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP). Nhiều hộ gia đình có thu nhập cao từ trồng cây ăn quả, cây dược liệu, sản xuất sản phẩm thủ công và kinh doanh dịch vụ du lịch.

Kết hợp phát triển kinh tế - du lịch với gìn giữ bản sắc

Bốn xã vùng dân tộc thiểu số của Hà Nội đều có cảnh quan thiên nhiên và tài nguyên văn hóa phong phú. Những bản làng Mường, Dao nằm giữa rừng xanh, nếp nhà sàn truyền thống, tiếng cồng chiêng ngân vang… là nguồn lực quý để phát triển du lịch cộng đồng.

Tuy nhiên, quá trình đô thị hóa nhanh, đặc biệt tại Yên Xuân thuộc quy hoạch khu đô thị vệ tinh Hòa Lạc, đang đặt ra thách thức lớn cho việc gìn giữ giá trị truyền thống. Nếu không khéo léo, các nét văn hóa đặc trưng có thể bị mai một.

Phó Chánh Văn phòng chuyên trách Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới Hà Nội Ngọ Văn Ngôn cho biết: Thành phố đang triển khai các giải pháp đồng bộ nhằm phát triển gắn với bản sắc. Trong đó, ưu tiên đầu tư hạ tầng thiết yếu, nâng cao chất lượng dịch vụ giáo dục, y tế, nước sạch, giao thông nông thôn; hỗ trợ phát triển nông nghiệp sạch, sản phẩm OCOP; thúc đẩy du lịch cộng đồng dựa trên giá trị bản địa.

Các địa phương cũng tăng cường phát huy vai trò của hội, đoàn thể, nhất là phụ nữ, trong bảo tồn và phát huy văn hóa dân gian. Bà Đoàn Thị Thịnh, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ xã Yên Xuân nhấn mạnh: “Phụ nữ là lực lượng nòng cốt trong gìn giữ truyền thống. Chúng tôi đẩy mạnh các nhóm phụ nữ dân tộc gắn với ẩm thực, may mặc và biểu diễn nghệ thuật dân gian, vừa bảo tồn văn hóa vừa tạo sản phẩm phục vụ du lịch”.

Trong tương lai gần, khi tuyến cao tốc Hòa Lạc – Hòa Bình kéo dài và đường sắt đô thị số 5 đi vào hoạt động, giao thông thuận lợi sẽ thúc đẩy du lịch và giao thương, mở ra cơ hội phát triển mạnh mẽ. Nếu giữ vững bản sắc văn hóa, kết hợp với quy hoạch phát triển hợp lý, vùng đất này hoàn toàn có thể trở thành điểm đến nổi bật của du lịch Thủ đô, thu hút khách trong và ngoài nước.

Xây dựng nông thôn mới ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số Hà Nội vì thế không chỉ là quá trình nâng cấp hạ tầng hay tăng thu nhập, mà còn là hành trình bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống trong bối cảnh hội nhập. Đó là cách để vùng đất vừa phát triển hiện đại, văn minh, vừa giữ được hồn cốt ngàn đời – nền tảng cho sự phát triển bền vững trong tương lai.

Trang thông tin có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội

Theo HNM

P.V

Theo HNM

Nguồn ANTĐ : https://anninhthudo.vn/xay-dung-nong-thon-moi-vung-dan-toc-thieu-so-o-ha-noi-hai-hoa-phat-trien-va-bao-ton-ban-sac-post619892.antd