Xây dựng thương hiệu 'Dừa Việt Nam xanh và an toàn'

6 giờ trướcBài gốc

Cây dừa Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức để phát triển.

Cây dừa đối mặt với nhiều thách thức

Đến nay, diện tích trồng dừa cả nước khoảng 202 nghìn ha, trong đó có 181 nghìn ha cho thu hoạch với sản lượng 2,28 triệu tấn. Riêng vùng Đồng bằng sông Cửu Long có 178 nghìn ha, cho sản lượng 1,95 triệu tấn.

Tại Vĩnh Long, thủ phủ cây dừa của cả nước với hơn 120 nghìn ha, chiếm hơn 50% tổng diện tích dừa Việt Nam. Kim ngạch xuất khẩu dừa năm 2025 ước đạt khoảng 500 triệu USD tăng 2,9 % so với năm 2024.

Tuy nhiên, theo nhận định của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long, sản xuất còn manh mún, bình quân mỗi hộ chỉ trồng khoảng 0,3 đến 0,4 ha, tỷ lệ tham gia liên kết sản xuất mới đạt khoảng 30%.

Cây dừa tạo việc làm cho nhiều lao động ở địa phương.

Dù cây dừa thích ứng khá tốt với biến đổi khí hậu, nhưng thực tế sản lượng và chất lượng trái vẫn sụt giảm; sâu bệnh hại gia tăng, đặc biệt là bọ cánh cứng. Giá dừa nguyên liệu biến động mạnh, đôi lúc tăng đột biến khiến doanh nghiệp chế biến gặp rủi ro khi đã ký hợp đồng xuất khẩu cố định giá.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long Văn Hữu Huệ cho rằng, ngành dừa tỉnh Vĩnh Long đang chịu tác động nặng nề của biến đổi khí hậu. Tình trạng thiếu nước ngọt, khô hạn kéo dài và nhiệt độ tăng làm rối loạn quá trình ra hoa, đậu trái.

Đáng lo nhất là xâm nhập mặn, khiến cây sốc mặn, giảm hấp thu dinh dưỡng, năng suất sụt giảm nhiều năm liền và nguồn nước ngọt phục vụ chế biến cũng bị thiếu hụt. Trong khi đó, mùa mưa triều cường dâng cao lại gây ngập úng, thối rễ, rụng trái non hàng loạt, khiến cây dừa suy yếu và đất canh tác bị thoái hóa.

Trồng dừa theo chuẩn hữu cơ tại xã Tường Đa (tỉnh Vĩnh Long).

Phó Giám đốc Trung tâm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật phía nam (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) Huỳnh Thị Ngọc Diễm cho rằng, Đồng bằng sông Cửu Long là vùng trồng dừa lớn nhất cả nước. Tuy nhiên, chất lượng vùng nguyên liệu dừa còn chưa đồng đều, kỹ thuật trồng và chăm sóc chưa được áp dụng thống nhất, hệ thống tưới tiêu còn lạc hậu…

Để nâng cao chất lượng vùng nguyên liệu cần ứng dụng công nghệ mới như tưới nhỏ giọt, cảm biến độ ẩm, tưới tự động và phát triển giống dừa năng suất cao, kháng bệnh tốt; đồng thời, tổ chức đào tạo, tập huấn cho nông dân về kỹ thuật canh tác và quản lý vườn hiệu quả.

Ngoài ra, cần tăng cường liên kết sản xuất, xây dựng hợp tác xã, kết nối với doanh nghiệp chế biến để bảo đảm đầu ra; thúc đẩy canh tác bền vững, ưu tiên sử dụng phân bón hữu cơ, tác nhân sinh học thay thế thuốc hóa học, bảo vệ tài nguyên đất và nước; xây dựng thương hiệu và quảng bá sản phẩm dừa Đồng bằng sông Cửu Long ra thị trường quốc tế…

Về chế biến, dù đã có nhiều doanh nghiệp đầu tư, song ngành dừa Việt Nam vẫn yếu ở khâu chế biến sâu và bảo quản dừa tươi uống nước, công nghệ còn mang tính bán thủ công. Trong khi đó, các thị trường xuất khẩu lớn như Mỹ, EU, Trung Quốc ngày càng siết tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn thực phẩm, đòi hỏi sản phẩm dừa Việt phải nâng tầm.

Quả dừa sáp Vĩnh Long có giá trị kinh tế cao đang được chế biến sâu để tăng giá trị.

Xây dựng thương hiệu “Dừa Việt Nam xanh và an toàn”

Cây dừa không chỉ mang lại sinh kế cho hàng triệu hộ dân mà còn là nguồn nguyên liệu chiến lược cho ngành chế biến, xuất khẩu và phát triển kinh tế xanh. Tuy nhiên, ngành dừa Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức mới như: biến đổi khí hậu, sâu bệnh hại, chất lượng giống, tiêu chuẩn sản xuất và yêu cầu truy xuất nguồn gốc từ các thị trường quốc tế…

Hiệu trưởng Trường đại học Trà Vinh Nguyễn Minh Hòa thông tin, Trường đại học Trà Vinh luôn coi nghiên cứu, bảo tồn và phát triển cây dừa là một trong những nhiệm vụ chiến lược gắn liền với sự phát triển kinh tế, xã hội của vùng.

Trong nhiều năm qua, Trường đại học Trà Vinh đã triển khai các dự án hợp tác nghiên cứu về chọn tạo giống, phòng trừ sâu bệnh, chế biến sâu và thương mại hóa sản phẩm từ dừa; đồng thời, xây dựng Đề án Viện Dừa Đồng bằng sông Cửu Long, hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm tri thức, công nghệ và đào tạo nhân lực chất lượng cao cho ngành dừa Việt Nam; phát triển các chương trình đào tạo, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo gắn với chuỗi giá trị dừa, giúp sinh viên và cộng đồng địa phương tiếp cận tri thức, ứng dụng công nghệ và phát triển bền vững

Sản phẩm mỹ phẩm được chế biến từ dừa tại Vĩnh Long.

Theo Hiệp hội Dừa Việt Nam, dừa là cây công nghiệp lâu năm, có diện tích đứng thứ tư ở Việt Nam sau cao-su, cà-phê và điều, với hơn 200 nghìn ha canh tác. 10 năm trước, cây dừa hầu như chưa có chỗ đứng trên bản đồ xuất khẩu, ít được quan tâm đầu tư. Nhưng nhờ sự nỗ lực của người trồng và doanh nghiệp, ngành dừa đã vươn mình mạnh mẽ.

Đến năm 2024, kim ngạch xuất khẩu sản phẩm dừa và chế biến từ dừa đã tiến sát mốc 1 tỷ USD.

Tháng 1/2024, cây dừa chính thức được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đưa vào Đề án Phát triển cây công nghiệp chủ lực quốc gia. Đây là một bước ngoặt quan trọng khẳng định vị thế của cây dừa trong nền kinh tế nông nghiệp.

Làn sóng khởi nghiệp từ dừa đang sôi động hơn bao giờ hết, với những sản phẩm độc đáo như mật hoa dừa hay dừa sáp, một loại dừa hiếm có trên thế giới, góp phần làm phong phú thêm danh mục sản phẩm “Made in Vietnam”.

Chủ tịch Hiệp hội Dừa Việt Nam Nguyễn Thị Kim Thanh cho rằng, việc xây dựng một hệ sinh thái nông nghiệp dừa an toàn cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa bốn chủ thể chính. Nhà nước đóng vai trò hoạch định chính sách, ban hành tiêu chuẩn, hỗ trợ tín dụng xanh và kiểm soát chất lượng nông sản.

Sơ chế dừa tươi phục vụ xuất khẩu tại Vĩnh Long.

Các nhà khoa học đảm nhiệm nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, phát triển giống dừa kháng bệnh và mô hình canh tác thích ứng sinh thái.

Hiệp hội Dừa Việt Nam là cầu nối chiến lược, phản biện chính sách, thúc đẩy thương hiệu quốc gia, còn doanh nghiệp và hợp tác xã trực tiếp tổ chức vùng nguyên liệu, áp dụng công nghệ sinh học, truy xuất nguồn gốc, chế biến sâu và tạo việc làm bền vững cho người dân.

Về lâu dài, hướng đi này sẽ góp phần hình thành thương hiệu “Dừa Việt Nam xanh và an toàn”, tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Đồng thời giúp nông dân thoát khỏi tình trạng sản xuất nhỏ lẻ, hướng đến một nền nông nghiệp dừa sinh thái, có trách nhiệm và hội nhập, phù hợp với tinh thần của chiến lược phát triển nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn.

HOÀNG TRUNG

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/xay-dung-thuong-hieu-dua-viet-nam-xanh-va-an-toan-post921347.html