Tiềm năng xuất khẩu lớn
Xoài của Đồng Tháp được xuất khẩu sang Châu Âu. Ảnh: Nhựt An/TTXVN
Xoài ở tỉnh Đồng Tháp có ba giống chủ yếu gồm xoài Hòa Lộc, xoài cát Chu và xoài tượng da xanh tập trung ở các địa phương như phường Cao Lãnh, xã An Hữu, xã Thanh Hưng… với tỉ lệ tiêu thụ nội địa là 28%, xuất khẩu tiểu ngạch 70% và xuất khẩu chính ngạch từ 5-7%. Hiện nay, giá thành sản xuất xoài bình quân 12.609 đồng/kg, giá bán bình quân 30.318 đồng/kg, lợi nhuận bình quân đạt 163 triệu đồng/ha.
Để đáp ứng yêu cầu của thị trường xuất khẩu, tỉnh Đồng Tháp phát triển 10.030,17 ha xoài đăng ký mã số vùng trồng với 353 mã số; hàng trăm cơ sở đóng gói, sơ chế và chế biến đã được cấp mã số phục vụ xuất khẩu chính ngạch. Đa số các nhà vườn đều sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, từng bước sử dụng phân hữu cơ, bao trái để giảm việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật; ứng dụng tốt trong ra hoa rải vụ nên hầu như quanh năm xoài đều cho trái.
Một trong những tiền đề để trái xoài của tỉnh Đồng Tháp được xuất khẩu là triển khai đăng ký chỉ dẫn địa lý gắn với kiểm soát mã số vùng trồng. Ghi nhận uy tín, danh tiếng và tính chất đặc thù của xoài Cao Lãnh, năm 2019, Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký Chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm xoài cát chu và xoài cát, đối với khu vực địa lý các vùng xoài trên địa bàn phường Cao Lãnh cùng một số khu vực lân cận.
Bộ Khoa học và Công nghệ đã xây dựng “Chương trình phát triển tài sản trí tuệ đến năm 2030” bắt đầu thực hiện từ năm 2022; trong đó có nhiệm vụ “Quản lý và phát triển Chỉ dẫn địa lý “Cao Lãnh” cho sản phẩm xoài của tỉnh Đồng Tháp gắn với kiểm soát chất lượng, mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu”. Xoài Cao Lãnh đã xác lập quyền (bảo hộ) chỉ dẫn địa lý Cao Lãnh cho sản phẩm xoài Cao Lãnh để nâng cao giá trị sản phẩm, chinh phục các kênh phân phối hiện đại như: Co.opmart, Big C, MM Mega Martket, Vinmart...
Đối với đặc sản xoài cát Hòa Lộc, xã An Hữu, tỉnh Đồng Tháp đã và đang triển khai dự án “Chứng nhận vườn đầu dòng xoài cát Hòa Lộc” trong nhân giống xoài cát Hòa Lộc chuyên canh, đáp ứng được yêu cầu xuất khẩu trái tươi cũng như phục vụ du lịch sinh thái tại địa phương.
Trên địa bàn xã An Hữu có Hợp tác xã Xoài cát Hòa Lộc cùng 139 thành viên cùng diện tích 80 ha do hợp tác xã quản lý, đã xây dựng được 19,5 ha sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, dự kiến sẽ mở rộng thêm 20 ha. Nằm trong những nỗ lực đẩy mạnh xúc tiến thương mại thị trường cho trái xoài của tỉnh Đồng Tháp nói chung, đặc biệt là đặc sản xoài cát Hòa Lộc đã được Hãng hàng không Quốc gia Việt Nam (Vietnam Airlines) đưa lên phục vụ trên các chuyến bay của hãng từ năm 2019.
Theo đánh giá, đây là kênh quảng bá thương hiệu và xúc tiến thương mại hiệu quả cho trái xoài cát Hòa Lộc, kích cầu tiêu dùng, góp phần hình thành chuỗi giá trị liên kết sản xuất - tiêu thụ nông sản hàng hóa địa phương. Xoài cát Hòa Lộc hiện còn được xuất khẩu sang nhiều nước như: Hoa Kỳ, Pháp, Canada, Australia, Nhật Bản, Singapore, Đài Loan (Trung Quốc) và Trung Quốc.
Ngoài xoài cát Hòa Lộc, Công ty TNHH Thương mại dịch vụ xuất nhập khẩu VINA T&T và Công ty TNHH Thương mại Xuất nhập khẩu Nông sản Thanh Bình xây dựng vùng nguyên liệu khoảng 20 ha chuyên canh xoài tượng da xanh phục vụ xuất khẩu trên địa bàn xã An Hữu, tỉnh Đồng Tháp. Trong tháng 3/2025 vừa qua, hai công ty này đã phối hợp cùng UBND tỉnh tổ chức xuất khẩu lô xoài tượng da xanh đầu tiên gồm 7 tấn xoài tượng da xanh sang Hoa Kỳ và Australia. Việc xuất khẩu xoài sẽ mở ra nhiều cơ hội mới, giúp trái xoài địa phương thâm nhập ngày càng sâu rộng vào thị trường toàn cầu, thu hút ngoại tệ, giúp nông dân vùng chuyên canh tạo dựng cơ nghiệp bền vững.
Nâng cao giá trị trái xoài
Nông dân xã Tân Mỹ, huyện Thanh Bình thu hoạch xoài bao trái. Ảnh tư liệu: Nguyễn Văn Trí/TTXVN
Theo Sở Công Thương tỉnh Đồng Tháp, nhằm nâng cao giá trị xoài và phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, người trồng xoài cần tập trung phát triển ngành hàng xoài theo chuỗi liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ, xuất khẩu theo hình thức chính ngạch; nâng cao khả năng đáp ứng các quy định, tiêu chuẩn chất lượng, thích ứng xu hướng ngày càng cao của thị trường; khai thác và tận dụng có hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới để thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu xoài bền vững.
Hướng đến mục tiêu phát triển ngành hàng xoài bền vững, nhà vườn trồng xoài ở tỉnh Đồng Tháp đang áp dụng nhiều giải pháp kỹ thuật mới đưa vào ứng dụng sản xuất để giảm chi phí, nâng cao giá trị sản phẩm xoài như: sản xuất theo quy trình VietGAP, GlobalGAP, an toàn thực phẩm… nhằm tạo nguồn nông sản hàng hóa chất lượng đáp ứng nhu cầu thị trường xuất khẩu, mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Nhiều hộ trồng xoài mạnh dạn áp dụng mô hình canh tác rải vụ; tổ chức lại sản xuất theo hình thức liên kết hợp tác, khắc phục tình trạng rớt giá do sản lượng tập trung vào một thời điểm. Ông Đoàn Thanh Hiền ở Hợp tác xã Xoài Mỹ Xương, phường Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp cho biết, nên áp dụng theo quy trình sản xuất xoài rải vụ để điều tiết sản lượng xoài cung ứng trong năm, nhằm cân bằng cán cân cung cầu, giúp nông dân trồng xoài thu được lợi nhuận cao.
Mô hình canh tác xoài rải vụ nơi đây giá bán cao hơn xoài chính vụ từ 1,5 - 2 lần. Kết quả trồng xoài rải vụ đã khắc phục được tình trạng rớt giá do sản lượng tập trung vào một thời điểm, giúp cho nhà vườn thu nhập cao hơn, giá cao hơn xoài thường hơn 10 ngàn đồng/kg, lợi nhuận từ xoài rải vụ từ 200-220 triệu đồng/ha, trong khi đó xoài chính vụ lãi từ 150-160 triệu đồng/ha.
Bên cạnh đó, tại các vùng chuyên canh xoài như phường Cao Lãnh, xã An Hữu, xã Thanh Hưng…, nhà vườn tham gia các hợp tác xã, tổ hợp tác sản xuất xoài và doanh nghiệp xuất khẩu về truy xuất nguồn gốc, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP nhằm đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm cũng như chất lượng nguồn nông sản xuất khẩu.
Ông Nguyễn Văn Khải, trồng khoảng 0,3 ha xoài cát Hòa Lộc tại xã An Hữu, tỉnh Đồng Tháp cho biết, nhờ sản xuất theo hướng thâm canh cùng áp dụng khoa học kỹ thuật như lắp đặt hệ thống tưới tự động, tỉa cành tạo tán, xử lý cho trái sớm luôn bán được giá cao. Trung bình mỗi năm, gia đình thu lợi nhuận ròng gần 200 triệu đồng.
Ngoài ra, nhằm giúp sản phẩm trái xoài có nhiều cơ hội hơn khi được xuất khẩu sang các thị trường nước ngoài khó tính, tại các địa phương chuyên canh xoài còn tích cực kết nối thị trường, giải quyết đầu ra cho trái xoài cát Hòa Lộc xuất khẩu của nông dân.
Tỉnh Đồng Tháp hiện có 21 hợp tác xã, 44 tổ hợp tác và 36 hội quán nông dân trồng xoài. Các đơn vị này đã tổ chức liên kết tiêu thụ xoài với nhiều doanh nghiệp như Công ty TNHH Thương mại dịch vụ xuất nhập khẩu VINA T&T, Công ty TNHH Thương mại Xuất nhập khẩu Nông sản Thanh Bình, Công ty TNHH Nông sản Cao Lãnh, Công ty TNHH MTV Kim Nhung Đồng Tháp, Công ty TNHH Nông sản và Du lịch Thiên Phú, Công ty TNHH Westernfarm...
Bà Nguyễn Thị Lập, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Xuất nhập khẩu Nông sản Thanh Bình, đơn vị vừa tham gia xuất khẩu lô xoài tượng da xanh đầu tiên gồm 7 tấn sang Hoa Kỳ và Australia, chia sẻ, công ty cam kết hợp tác bền vững, đưa những sản phẩm đạt chuẩn xuất khẩu, gia tăng giá trị sản phẩm trái xoài cho nông dân địa phương. Về phía doanh nghiệp xuất khẩu sẽ tăng cường kiểm soát chặt chẽ truy xuất nguồn gốc, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Kết nối với các đơn vị kiểm định, đánh giá chất lượng để đảm bảo hàng hóa đáp ứng các yêu cầu, tiêu chuẩn nhập khẩu. Thực hiện tốt kiểm tra giám sát việc cấp, quản lý, sử dụng mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói đảm bảo đủ điều kiện xuất khẩu chính ngạch sang Hoa Kỳ.
Chủ tịch Hội ngành hàng xoài Đồng Tháp Võ Thanh Tuấn trao đổi, để có nguồn tiêu thụ, gắn kết trong chuỗi giá trị, xoài Đồng Tháp được đưa lên sàn Thương mại điện tử. Đây là kênh phân phối quan trọng, góp phần giới thiệu, kết nối tiêu thụ hàng hóa xuyên biên giới. Thời gian qua, tỉnh đã hỗ trợ nhiều doanh nghiệp tiếp cận với phương thức kinh doanh; trong đó có mô hình “Cây xoài nhà tôi”, “Gian hàng Đặc sản Đồng Tháp”, các sản phẩm từ xoài trên các sàn thương mại điện tử: Shopee, Voso, Lazada... ngày càng phong phú.
Hiện tại, xoài của tỉnh Đồng Tháp ngoài tiếp cận kênh thị trường các chợ truyền thống, chợ đầu mối, còn tiếp cận các nhà máy chế biến, kênh phân phối hiện đại trong nước cùng thị trường ngoài nước như Trung Quốc, Hoa Kỳ, Liên Bang Nga, Canada, Australia, Newzealand, Hà Lan (EU), Hàn Quốc... và kinh doanh trên nền tảng số. Điều đó cho thấy, tiềm năng, cơ hội phát triển thị trường của xoài Đồng Tháp còn rất lớn nên đòi hỏi bên cạnh việc người dân cần phải tuân thủ quy định, kỹ thuật sản xuất để đảm bảo chất lượng sản phẩm thì ngành nông nghiệp cần hỗ trợ các doanh nghiệp, tổ chức và người dân xây dựng vùng nguyên liệu ổn định, phát triển liên kết chuỗi giá trị bền vững để phục vụ xuất khẩu.
Hữu Chí (TTXVN)