Xây dựng TP.HCM thành đô thị đa trung tâm trong kỷ nguyên mới

3 giờ trướcBài gốc

Từ hợp nhất đến tầm nhìn đô thị đa trung tâm

Ngày 13/10, Đại hội đại biểu Đảng bộ TP.HCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030 họp phiên trù bị, mở đầu cho sự kiện chính trị đặc biệt quan trọng – Đại hội đầu tiên của Thành phố sau khi hợp nhất ba địa phương năng động bậc nhất cả nước: TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu.

Ông Trần Lưu Quang - Bí thư Thành ủy TP.HCM phát biểu khai mạc Phiên họp trù bị ngày 13/10.

Dự thảo báo cáo chính trị của đại hội khẳng định rõ quyết tâm xây dựng TP.HCM trở thành đô thị đa trung tâm, phát triển toàn diện trên các lĩnh vực kinh tế, tài chính, dịch vụ, văn hóa, giáo dục, y tế, khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo. Đồng thời, hướng tới mô hình thành phố thông minh, hiện đại, tăng trưởng xanh và bền vững; bảo đảm vững chắc quốc phòng – an ninh – đối ngoại, xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện.

Việc hợp nhất ba địa phương (TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu) không chỉ là bước đi hành chính mà còn là cuộc tái cấu trúc không gian phát triển lớn nhất trong lịch sử đô thị Việt Nam. Trên diện tích hơn 6.700 km², với 13,6 triệu dân, GRDP hợp nhất đạt khoảng 3,03 triệu tỷ đồng (tương đương 123 tỷ USD), TP.HCM mới chiếm gần 23,5% GDP cả nước – thể hiện rõ vị thế đầu tàu của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Ba địa phương hợp nhất tạo thành một thực thể kinh tế – đô thị thống nhất, bổ sung và cộng hưởng lẫn nhau: Bình Dương là trung tâm sản xuất công nghiệp lớn, đã tập trung phát triển và chuyển đổi mạnh mẽ các khu công nghiệp, thu hút đầu tư và triển khai các dự án công nghiệp định hướng công nghệ cao, gắn với phát triển đô thị; Bà Rịa - Vũng Tàu là cực tăng trưởng về logistics, cảng biển và năng lượng, hình thành và phát triển các ngành chủ lực mới về hóa dầu, năng lượng tái tạo, trung tâm dầu khí hóa lỏng và công nghiệp sinh học; TP.HCM là trung tâm tài chính, dịch vụ, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Dự thảo Báo cáo chính trị cũng chỉ rõ, cùng với việctập trung hoàn thành quy hoạch, các địa phương đã quyết liệt chỉ đạo tháo gỡ nhiều điểm nghẽn về cơ chế, thủ tục, đất đai. Tập trung ưu tiên thu hút nguồn lực phát triển kết cấu hạ tầng, xây dựng thành phố thông minh. Khởi động, tái khởi động, tăng tốc đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành và đưa vào sử dụng nhiều dự án giao thông trọng điểm, kết nối vùng, liên kết các trục động lực. Hạ tầng đô thị tiếp tục được quy hoạch, đầu tư phát triển theo hướng đa trung tâm, thích ứng biến đổi khí hậu. Đẩy mạnh thực hiện các dự án cải tạo kênh, rạch, triển khai đồng bộ chương trình hành động bảo vệ môi trường, giảm ngập nước và ô nhiễm.

Ông Nguyễn Văn Được - Chủ tịch UBND TP.HCM cho biết, Đại hội Đảng bộ TP.HCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 diễn ra trong bối cảnh đặc biệt. Đây là đại hội đầu tiên sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, diện tích thành phố tăng hơn 3 lần trước đây, với vị thế mới, tâm thế mới, tạo dư địa mới cho TP.HCM phát triển trên cơ sở tận dụng lợi thế chiến lược của "1 không gian, 3 khu vực, 1 đặc khu".

Đại biểu biểu quyết thông qua chương trình Đại hội đại biểu Đảng bộ TP.HCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030.

Thành phố mới được quy hoạch theo mô hình "một trung tâm – ba vùng – một đặc khu", phát triển theo bốn hành lang và năm trụ cột chiến lược gồm: công nghiệp – logistics, tài chính quốc tế, du lịch – công nghiệp văn hóa, giáo dục – y tế – khoa học công nghệ, và đô thị sinh thái biển.

Đột phá để phát triển nhanh, bền vững và thông minh

Trong giai đoạn 2020 – 2025, phần lớn các chỉ tiêu kinh tế – xã hội đều hoàn thành, tạo nền tảng vững chắc cho nhiệm kỳ mới. GRDP năm 2025 ước đạt 3,03 triệu tỷ đồng, tăng hơn 1,5 lần so với năm 2020; GRDP bình quân đầu người gấp 1,7 lần cả nước; thu ngân sách đạt 737.000 tỷ đồng, chiếm 36,7% tổng thu quốc gia.

Các ngành kinh tế chủ lực tiếp tục phát triển mạnh mẽ: nông nghiệp chuyển hướng sang mô hình nông nghiệp đô thị – sinh thái – hữu cơ; công nghiệp ưu tiên các lĩnh vực có hàm lượng khoa học – công nghệ cao; dịch vụ tăng trưởng mạnh, đặc biệt là thương mại, logistics, tài chính và đổi mới sáng tạo.

TP.HCM đã chủ động tổng kết các nghị quyết của Trung ương, kịp thời đề xuất ban hành và triển khai thực hiện Nghị quyết số 31-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM. Đề xuất Trung ương cho chủ trương triển khai Đề án phát triển Trung tâm tài chính quốc tế, hệ thống đường sắt đô thị, Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, khu thương mại tự do (FTZ) gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ. Thành phố tiếp tục là nơi thí điểm các cơ chế, chính sách mới trước khi nhân rộng ra cả nước.

Đặc biệt, công tác chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo được đẩy mạnh, đưa TP.HCM vào top 5 hệ sinh thái khởi nghiệp lớn ở Đông Nam Á, đứng thứ 2 về Fintech khu vực và xếp hạng 110 toàn cầu về đổi mới sáng tạo.

Ông Nguyễn Văn Dũng - Phó chủ tịch UBND TP.HCM, cho biết để hiện thực hóa tầm nhìn phát triển một "siêu đô thị" hiện đại, thành phố cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp mang tính quyết liệt và sáng tạo.

Một góc đô thị TP.HCM nhìn từ trên cao.

Bên cạnh những thành tựu nổi bật, dự thảo Báo cáo chính trị cũng chỉ ra nhiều hạn chế, thách thức cần sớm khắc phục: hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, ùn tắc và ngập úng vẫn thường xuyên xảy ra; năng lực cạnh tranh quốc tế còn hạn chế; quy hoạch đô thị chưa theo kịp tốc độ tăng dân số và biến đổi khí hậu, cụ thể:

TP.HCM tuy là đầu tàu kinh tế lớn nhất cả nước nhưng không gian phát triển bị bó hẹp, quá tải hạ tầng, áp lực dân số lớn, ô nhiễm môi trường, ngập úng, ùn tắc giao thông, huy động nguồn lực toàn xã hội trong GDP để đầu tư phát triển còn thấp, công nghiệp chưa tạo đột phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh, liên kết chuỗi sản xuất còn hạn chế. Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), cải cách hành chính (Par-Index), hài lòng của người dân (SIPAS) còn thấp.

Tỉnh Bình Dương tuy là điểm sáng về công nghiệp hóa và thu hút FDI, nhưng mô hình tăng trưởng vẫn dựa nhiều vào sản xuất gia công, thâm dụng lao động và đất đai, công nghiệp giá trị gia tăng thấp, thiếu các trung tâm đào tạo nhân lực chất lượng cao, hạ tầng xã hội và năng lực đổi mới sáng tạo.

Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu với lợi thế cảng biển nước sâu và du lịch biển, vẫn gặp khó khăn trong liên kết vùng và phát triển chuỗi giá trị, với quy mô dân số nhỏ, công nghiệp hỗ trợ còn thiếu, chưa phát triển bứt phá về thế mạnh kinh tế biển; cảng Cái Mép - Thị Vải có năng lực cạnh tranh quốc tế nhưng kết nối còn rời rạc, thiếu hệ sinh thái logistics hiện đại; du lịch chưa gắn với các mô hình đô thị thông minh, y tế, nghỉ dưỡng cao cấp và dịch vụ sáng tạo.

Thực hiện các đột phá chiến lược mặc dù đạt được bước tiến quan trọng nhưng thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng yêu cầu hạ tầng đi trước một bước, nhất là phát triển hạ tầng giao thông vận tải kết nối liên vùng, hạ tầng số, khoa học, công nghệ và logistics. Việc kết nối kinh tế vùng, liên vùng và quốc tế chưa tương xứng với vị trí, tiềm năng. Đầu tư công phân tán, kém hiệu quả, còn nhiều vướng mắc. Chính sách phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo còn nhiều bất cập; chưa làm chủ được công nghệ cao, công nghệ lõi, công nghệ nguồn trong những ngành chủ lực; chưa thu hút được nhân tài quốc tế trong các lĩnh vực then chốt nên chưa thực sự trở thành động lực chính cho công nghiệp hóa và hiện đại hóa.

Quy hoạch, quản lý và phát triển đô thị chưa theo kịp với tốc độ tăng dân số và biến đổi khí hậu; thiếu đồng bộ giữa đầu tư xây dựng nhà ở với đầu tư hạ tầng kỹ thuật; thiếu nguồn lực để giải quyết hiệu quả những vấn đề cơ bản, cấp bách như ngập nước, ô nhiễm môi trường, ùn tắc giao thông, nhà ở xã hội, bệnh viện, trường học, hệ thống phúc lợi xã hội.

Tuy nhiên, TP.HCM vẫn chứng tỏ vai trò nòng cốt và đầu tàu, dẫn dắt liên kết vùng Đông Nam Bộ và cả nước. Thành phố chủ động thúc đẩy hợp tác phát triển hạ tầng, chia sẻ nguồn lực, giải quyết các thách thức về an ninh, tài nguyên và biến đổi khí hậu. Trong tầm nhìn 2030 – 2045, TP.HCM hướng tới trở thành trung tâm tài chính, công nghiệp công nghệ cao, đô thị biển sinh thái và trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực, thực hiện vai trò "đầu tàu kinh tế", lan tỏa phát triển ra cả nước.

Khát vọng xây dựng "đô thị đa trung tâm – thông minh – xanh – bền vững" không chỉ là mục tiêu của nhiệm kỳ 2025 – 2030, mà còn là cam kết của TP.HCM với tương lai Việt Nam trong kỷ nguyên mới: kỷ nguyên của hội nhập sâu rộng, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.

Cao Cường

Nguồn Xây Dựng : https://baoxaydung.vn/xay-dung-tphcm-thanh-do-thi-da-trung-tam-trong-ky-nguyen-moi-192251013101630215.htm