Xây dựng văn hóa bài trừ ma túy trong toàn xã hội

7 giờ trướcBài gốc

Diễn biến phức tạp và những thách thức lớn

Theo báo cáo của Cơ quan phòng, chống ma túy và tội phạm của Liên Hợp Quốc (UNODC), tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy toàn cầu và khu vực đang diễn biến phức tạp, nghiêm trọng, với xu hướng gia tăng mạnh mẽ cả về nguồn cung và nguồn cầu. Nguồn cung ma túy bình quân hàng năm ước tính 3.000 tấn với sự xuất hiện liên tục của hơn 1.180 loại ma túy mới. Về nguồn cầu, hiện có 316 triệu người sử dụng ma túy trên thế giới, tăng trung bình 3% mỗi năm. Tam giác vàng ở Đông Nam Á là một trong những trung tâm sản xuất, tiêu thụ ma túy lớn nhất thế giới, ghi nhận sản lượng tăng 30% trong 10 năm qua, với lượng heroin/morphin thu giữ tăng gần 90%.

Thứ trưởng Bộ Công an, Thượng tướng Nguyễn Văn Long phát biểu tại Hội nghị triển khai chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy đến năm 2030. Ảnh: Nhật Bắc

Báo cáo tại Hội nghị triển khai chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy đến năm 2030, Thứ trưởng Bộ Công an, Thượng tướng Nguyễn Văn Long cho biết, tại Tiểu vùng sông Mê Kông đã ghi nhận phương thức mới để vận chuyển ma túy qua biên giới như dùng thiết bị bay điều khiển từ xa, thậm chí đào hầm để vận chuyển ma túy qua biên giới. Tại Lào và Campuchia, các lực lượng chức năng liên tục phát hiện những vụ mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy và hoạt động sản xuất ma túy tổng hợp với số lượng đặc biệt lớn. Đáng lo ngại, tại một số nước thực hiện chính sách hợp pháp hóa việc sử dụng và lưu hành một số loại ma túy (Thái Lan, Lào) gây áp lực trực tiếp đến công tác đấu tranh phòng, chống ma túy tại Việt Nam.

Nguồn ma túy vào Việt Nam chủ yếu từ khu vực Tam giác vàng qua Lào, Campuchia, và đã xuất hiện cả các xưởng sản xuất ma túy tổng hợp quy mô lớn ngay sát biên giới. Đấu tranh trong nước giai đoạn 2020-2024 đã bắt giữ trung bình hơn 20.000 vụ/31.000 đối tượng hàng năm. Riêng 9 tháng năm 2025, đã bắt giữ hơn 19.000 vụ/37.500 đối tượng, thu giữ gần 3,4 tấn ma túy các loại. Đáng chú ý, các đối tượng đã lợi dụng việc hợp pháp hóa cần sa ở một số quốc gia để mở trang trại và vận chuyển trái phép về Việt Nam (điển hình là vụ bắt giữ hơn 270 kg cần sa từ Thái Lan qua logistics), đồng thời các vụ vận chuyển ma túy từ châu Âu, châu Mỹ qua đường hàng không, đường biển cũng gia tăng, phản ánh tính “toàn cầu hóa” của nguồn cung.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Long cũng cảnh báo về sự tái xuất hiện tình trạng sản xuất ma túy trong nước với quy mô lớn. Điển hình là việc triệt phá thành công đường dây sản xuất ma túy tổng hợp quy mô công nghiệp do người nước ngoài cầm đầu tại Khánh Hòa (tháng 3/2025), thu giữ 1,4 tấn ma túy tổng hợp và gần 80 tấn hóa chất. Cùng với đó, các đường dây sản xuất, chiết xuất khí cười quy mô lớn cũng được phát hiện. Từ 1/7 đến nay, đã đấu tranh gần 400 vụ tổ chức sử dụng ma túy, chủ yếu tại nhà riêng, căn hộ chung cư, và xử lý hơn 1.000 đối tượng theo quy định mới về Tội sử dụng trái phép chất ma túy.

Tình hình người nghiện hết sức đáng báo động. Tổng số người nghiện, người sử dụng, người bị quản lý sau cai toàn quốc là 237.698 người (giai đoạn 2020-2024), nhưng chỉ riêng 9 tháng năm 2025 đã ghi nhận khoảng 300.000 người, có xu hướng gia tăng 10% hàng năm. Số người nghiện chưa được phát hiện, quản lý có thể cao gấp 2-3 lần con số hiện tại. Tỷ lệ sử dụng ma túy tổng hợp tăng nhanh (60-70%), tập trung vào nhóm thanh thiếu niên (15-35 tuổi). Các loại ma túy này ngày càng đa dạng về hình thức, núp bóng dưới dạng thực phẩm chức năng, đồ uống, thuốc lá điện tử và được rao bán qua mạng. Địa điểm sử dụng cũng chuyển từ cơ sở kinh doanh sang các nơi riêng tư, bảo mật cao như căn hộ chung cư, resort.

Hậu quả của ma túy đối với xã hội vô cùng lớn. Trung bình hàng năm có 26.542 vụ vi phạm pháp luật do người nghiện gây ra. Đặc biệt, từ đầu năm 2025 đến nay, đã xảy ra 27 vụ án xâm phạm trật tự xã hội do đối tượng loạn thần "ngáo đá" gây ra, bao gồm cả các vụ thảm sát man rợ, gây hoang mang trong nhân dân.

Nâng cao “sức đề kháng” của toàn xã hội đối với ma túy

Theo Thứ trưởng Bộ Công an, Thượng tướng Nguyễn Văn Long, hiện toàn quốc có 77 cơ sở cai nghiện, phân bổ tại 34/34 tỉnh, thành. Nhìn chung hầu hết các cơ sở cai nghiện hiện nay được xây dựng từ lâu, hiện đã xuống cấp, với tổng công suất tiếp nhận trên toàn quốc là 36.623 người. Số người hiện đang cai nghiện tại cơ sở là: 49.735 người, vượt quá công suất cho phép gấp 1,5 lần. Dự kiến nhu cầu công suất đến năm 2030 của các cơ sở cai nghiện đạt trên 80 nghìn người, tăng gần gấp 2 lần hiện nay. Do vậy, nhiều địa phương có tình trạng cơ sở cai nghiện quá tải, cơ sở vật chất xuống cấp trầm trọng, dẫn đến tâm lý không hợp tác, thậm chí chống đối.

Lực lượng chức năng kiểm tra một xưởng sản xuất ma túy. Ảnh: C04

Phần lớn các cơ sở cai nghiện ma túy hiện nay chưa đáp ứng đủ trang thiết bị tối thiểu theo quy định, đặc biệt là trang thiết bị phục vụ cho công tác khám, điều trị, cai nghiện ma túy, cụ thể: có 35% cơ sở còn thiếu trang thiết bị phục vụ cho việc thực hiện quy trình cai nghiện, 47% cơ sở còn thiếu trang thiết bị phục vụ cho sinh hoạt của người cai nghiện, 80% cơ sở thiếu trang thiết bị phục vụ cho việc bảo vệ, quản lý người cai nghiện, 58% cơ sở còn thiếu trang thiết bị dùng chung của cơ sở cai nghiện.

Hệ thống an ninh chưa bảo đảm, còn thiếu các khu chức năng quan trọng như khu cắt cơn, giải độc, khu cách ly bệnh truyền nhiễm… Trận bão số 10 vừa qua, một số cơ sở cai nghiện các tỉnh miền Trung cũng bị ảnh hưởng, ngập lụt khu ở, khu bếp cho người nghiện, điều kiện sinh hoạt khó khăn. Nhiều cơ sở không có thiết bị giám sát bằng camera, hoặc có nhưng không đáp ứng đủ yêu cầu, cán bộ mỏng, không thể giám sát 24/7 với 100% người cai nghiện, dẫn đến những vụ việc mất an ninh trật tự.

Về công tác cai nghiện, số người được cai nghiện trung bình hằng năm giai đoạn 2020 - 2024 là: 65.986 người. Chỉ tính riêng 9 tháng năm 2025 là: 67.296 (trong đó đã hoàn thành cai nghiện: 18.264; số người hiện đang trong cơ sở cai nghiện: 49.050 người).

Trong khi đó, thực trạng nguồn nhân lực thực hiện công tác cai nghiện hiện nay vẫn còn thiếu cả về số lượng và chất lượng. Các vấn đề pháp lý về công tác cai nghiện và quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy còn bất cập, nhiều nội dung khó triển khai trong thực tiễn.

Trước tình hình và thực trạng trên, Bộ Công an đề nghị các cấp ủy Đảng và chính quyền từ Trung ương đến địa phương cần quán triệt cho đội ngũ cán bộ, đảng viên nhận thức đầy đủ, sâu sắc về vị trí, vai trò và tầm quan trọng của công tác phòng, chống ma túy đối với bảo đảm an ninh trật tự, bảo vệ sức khỏe, tính mạng, cuộc sống bình yên, hạnh phúc của mọi người dân, phục vụ phát triển kinh tế xã hội toàn diện, bền vững ở mỗi địa phương và của cả đất nước. Phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp trong công tác phòng, chống ma túy.

Đối với UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quan tâm, chỉ đạo phân bổ hợp lý các nguồn kinh phí cấp cho công tác phòng, chống ma túy theo quy định, đồng thời tăng cường bố trí nguồn lực của địa phương để hỗ trợ cho công tác này; ưu tiên bố trí quỹ đất và nguồn kinh phí để sửa chữa, nâng cấp, xây mới các cơ sở cai nghiện ma túy đáp ứng nhu cầu công tác cai nghiện của địa phương, bảo đảm việc sử dụng nguồn lực, kinh phí của Chương trình đạt các mục tiêu đề ra.

Tăng cường tổ chức tuyên truyền, phổ biến sâu rộng đến cấp ủy, chính quyền các cấp, các tầng lớp nhân dân về Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy đến năm 2030. Theo đó, phải thường xuyên quan tâm làm tốt công tác tuyên truyền cho nhân dân, nhất là các đối tượng có nguy cơ cao thấy được “hiểm họa ma túy” để nâng cao sức “đề kháng” của toàn xã hội đối với ma túy trong tình hình hiện nay.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Long, mỗi cán bộ, đảng viên phải gương mẫu chấp hành và vận động gia đình, người thân chấp hành nghiêm quy định của pháp luật về phòng, chống và kiểm soát ma túy; tuyên truyền nâng cao ý thức toàn dân trong phòng, chống ma túy; kiên trì xây dựng văn hóa bài trừ ma túy trong toàn xã hội để từng người dân, từng gia đình, từng thôn xóm, tổ dân cư, khu phố lên án, không chấp nhận ma túy, không chứa chấp ma túy, phát hiện tố giác với cơ quan chức năng quản lý người nghiện, người sử dụng ma túy và bắt giữ, xử lý các đối tượng phạm tội về ma túy; từng bước đẩy lùi ma túy ra khỏi đời sống xã hội.

Hải Thanh

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/xay-dung-van-hoa-bai-tru-ma-tuy-trong-toan-xa-hoi-10389733.html