Một số yếu tố để phân biệt xe bọc thép hỗ trợ hỏa lực (FSV), dù bánh lốp hay bánh xích thường dựa trên các loại xe bọc thép chở quân (APC) hoặc xe chiến đấu bộ binh (IFV) bánh lốp (thường là 6×6 hoặc 8×8) hoặc bánh xích hiện có, được được trang bị súng cỡ lớn. Chúng được bọc thép mỏng hơn và nhẹ hơn xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT), được gọi là "xe tăng hạng nhẹ".
Tuy nhiên, những chiếc xe này không đủ khả năng bảo vệ trong việc đột phá hoặc chống lại các mục tiêu bọc thép hạng nặng. Mặc dù thường dựa trên một nền chung với APC hoặc IFV, FSV thường không có khả năng chở bộ binh. Vũ khí chính của chúng thường có cỡ nòng bé hơn so với MBT hiện đại, nhưng trong những năm gần đây, các loại pháo 120 mm và 125 mm đã được gắn trên các xe nhẹ hơn.
Xe M10 Booker. Nguồn: euro-sd.com
Nhiệm vụ chính của FSV - cung cấp cho các đơn vị bộ binh hỗ trợ hỏa lực trực tiếp (trái ngược với hỗ trợ hỏa lực gián tiếp thông qua pháo binh). FSV gặp nhiều bất lợi khi trực tiếp giao chiến với các lực lượng chiến đấu bọc thép hạng nặng như MBT, mặc dù vũ khí chính của chúng có thể có khả năng làm như vậy và chúng có thể được trang bị tên lửa chống tăng có điều khiển (ATGM) gắn trên tháp pháo để tăng cường khả năng chống thiết giáp.
FSV có thể được coi là xe hạng trung, chủ yếu dùng để tấn công các công sự cố định như boongke, bộ binh, cũng như xe hạng nhẹ và hạng trung. Trong khi FSV thường được giao nhiệm vụ hỗ trợ lực lượng hạng nhẹ, chúng cũng có thể được biên chế vào các đơn vị bộ binh cơ giới, giải phóng MBT cho các nhiệm vụ khác.
M10 Booker
Quân đội Mỹ hiện đang nỗ lực triển khai M10 Booker FSV mới, chủ yếu dùng để hỗ trợ hỏa lực cho các Đội chiến đấu Lữ đoàn bộ binh (IBCT). M10 Booker do General Dynamics Land Systems (GDLS) sản xuất và dựa trên phiên bản được cải tiến sâu của nền tảng ASCOD 2. Thân xe M10 đã được cải tiến đáng kể so với bản gốc, giữ nguyên động cơ diesel MTU 8V 199 TE21 công suất 600 kW (805 mã lực), kết hợp với hộp số tự động Allison 3040 MX (bốn số tiến và hai số lùi).
Xe sử dụng hệ thống treo thủy lực-khí nén ở mỗi tay đòn, ít thể tích bên trong hơn so với thanh xoắn thường được sử dụng trên dòng ASCOD, xích là T161, được sử dụng trên xe chiến đấu bộ binh M2/M3 Bradley. Xe không có bộ nguồn phụ (APU), nhưng được trang bị pin Li-ion 6T, cung cấp khả năng theo dõi im lặng, cho phép xe chạy các hệ thống cốt lõi khi động cơ đã tắt.
Xe có pháo chính XM35 105 mm L52, súng máy đồng trục 7,62 mm (MG) và súng máy hạng nặng 12,7 mm (HMG) lắp trên vòng ở cửa sập của chỉ huy. Xạ thủ được trang bị kính ngắm ban ngày và nhiệt ở phía trên bên phải của tháp pháo, trong khi chỉ huy được trang bị kính ngắm ban ngày và nhiệt độc lập ở phía trên bên trái của tháp pháo. Kíp lái được trang bị một bộ camera để cung cấp nhận thức tình huống cục bộ 360° xung quanh xe.
M10 Booker nặng 38 tấn, bằng khoảng một nửa trọng lượng xe Abrams. M10 quá lớn để có thể vận chuyển bằng C-130, nhưng hai xe có thể vừa bên trong một chiếc C-17. M10 có thể vượt qua những cây cầu quá yếu đối với Abrams, cho phép triển khai lực lượng bảo vệ cơ động ở những khu vực mà MBT không thể tiếp cận, nhằm cung cấp hỏa lực trực tiếp để vô hiệu hóa các chướng ngại vật mà bộ binh thường gặp phải, chẳng hạn như boongke, ụ súng hoặc xe bọc thép hạng nhẹ.
Xe tăng hạng nhẹ Sabrah
Elbit Systems của Israel cung cấp Sabrah FSV ở cả biến thể bánh xích dựa trên ASCOD 2 và biến thể bánh lốp dựa trên Pandur 2 8×8. Cả hai đều có tháp pháo Elbit hai người và súng 105LW cỡ 105 mm độ giật thấp. Tháp pháo cũng lắp súng máy FN MAG 7,62 mm và tám ống phóng lựu đạn khói. Xe tăng mang 12 viên đạn trên máy nạp đạn tự động và 24 viên khác trong thân xe.
Chiếc xe nặng khoảng 30-33 tấn này có một loạt các hệ thống phụ của công ty, bao gồm hệ thống ngắm quang điện tử, hệ thống kiểm soát hỏa lực kỹ thuật số, hệ thống quản lý chiến đấu TORCH-XTM, hệ thống vô tuyến được xác định bằng phần mềm E-LynXTM và hệ thống hỗ trợ sự sống.
Kaplan MT
FNSS Kaplan MT của Türkiye là một FSV xích đáng chú ý khác đang được sử dụng. Xe cơ sở có nguồn gốc từ dòng Kaplan của FNSS, sử dụng kết hợp với tháp pháo hai người John Cockerill Defence 3105, được trang bị pháo nòng xoắn Cockerill 105HP (áp suất cao) 105 mm L51, kết hợp với máy nạp đạn tự động với 12 viên đạn.
Vũ khí phụ bao gồm một súng đồng trục 7,62 mm và một MG 7,62 hoặc HMG 12,7 mm gắn trên nóc cho chỉ huy xe, có thể được gắn trên chốt hoặc tích hợp vào trạm vũ khí từ xa (RWS), trọng lượng chiến đấu của xe có thể dao động từ 30-35 tấn.
CV90120
Kể từ những năm 1990, BAE Systems Hägglunds đã phát triển một số biến thể của CV90 AFV được trang bị vũ khí cỡ nòng lớn hơn, bao gồm CV90105 và CV90120. Sản phẩm mới nhất trong danh mục này là CV90120MkIV, dựa trên nền tảng CV90MkIV mới nhất của nhà sản xuất, được trang bị tháp pháo hai người và gắn pháo nòng trơn 120 mm.
Nó được thiết kế để cung cấp hỗ trợ hỏa lực trực tiếp và trước đây đã được BAE quảng cáo là "khả năng chống tăng tầm xa". Lớp giáp của xe yếu hơn đáng kể so với lớp giáp của MBT thông thường khiến nó dễ bị trả đòn hơn so với MBT trong vai trò chống tăng.
Lynx 120
Tháng 2/2022, Rheinmetall Defence đã giới thiệu Lynx 120 FSV, được trang bị súng Rheinmetall Rh140 L/44 và được ghép với bệ xích KF41 Lynx. Súng của Lynx 120 tương thích với đạn HE lập trình ba chế độ DM11 của Rheinmetall, cho phép Lynx 120 tấn công các mục tiêu từ boongke (kích nổ điểm) đến xe bọc thép hạng nhẹ-trung (kích nổ điểm chậm) đến sinh lực ngoài trời (nổ trên không).
Ngoài DM11, pháo 120 mm bắn đạn 120 mm của NATO, còn có đạn chống tăng nổ mạnh (HEAT) và đạn xuyên giáp ổn định bằng vây (APFSDS), cho phép phá hủy các mục tiêu bọc thép nặng như MBT. Vũ khí phụ bao gồm một HMG đồng trục 12,7 mm và một MG 7,62 mm gắn trên tháp pháo. Hệ thống camera 360° với khả năng phát hiện và theo dõi mục tiêu tự động hỗ trợ kíp lái nhận thức tình huống.
Một xe FSV trinh sát?
Khi môi trường chiến thuật tiếp tục phát triển, sự quan tâm đến FSV, cả bánh lốp và bánh xích, đang hồi sinh. Các cuộc xung đột đang diễn ra, đặc biệt là ở Ukraine, đã chứng minh rằng thiết giáp hạng nặng thường không đủ khả năng bảo vệ trước các mối đe dọa chống thiết giáp mới như máy bay không người lái và vũ khí cảm tử. FSV bánh xích cung cấp một số lợi thế quan trọng so với MBT truyền thống.
FSV có chi phí mua sắm, bảo dưỡng và vận hành thấp hơn đáng kể so với MBT và việc áp dụng chúng cũng cho phép các lực lượng vũ trang có cơ hội tăng tính phổ biến các bộ phận và giảm gánh nặng hậu cần nếu FSV mà họ chọn sử dụng cùng một nền tảng cơ sở như IFV hoặc APC đang hoạt động.
FSV bánh xích cung cấp một phương tiện để xây dựng các đội hình bọc thép có khả năng với chi phí thấp hơn đáng kể so với việc mua MBT hiện đại - thường là rất cao. Trọng lượng nhẹ hơn của FSV mang lại nhiều lợi thế khác, bao gồm mức tiêu thụ nhiên liệu thấp hơn, phục hồi dễ dàng hơn, khả năng vượt qua các cây cầu và khoảng trống mà MBT không thể tiếp cận, cũng như dễ vận chuyển bằng đường không hơn.
Khả năng sống sót của FSV cao thông qua việc áp dụng APS tiêu diệt cứng và mềm, giảm tín hiệu và các tiện ích bổ sung (tương đối) nhẹ như giáp thanh và lồng bảo vệ trên cao. Theo thời gian, chúng cũng có khả năng được tăng cường bằng UAV trinh sát hoặc vũ khí cảm tử để phát hiện và vô hiệu hóa các mối đe dọa ở phạm vi ngoài tầm nhìn hoặc kết nối với các phương tiện mặt đất không người lái (UGV).
Tùy thuộc vào kịch bản hoạt động, các công nghệ này ít nhất có thể thu hẹp một phần khoảng cách sống sót giữa FSV và MBT. Trong suốt lịch sử, quân đội đã triển khai các lực lượng cân bằng bao gồm các lực lượng hạng nhẹ, hạng trung và hạng nặng bổ sung cho nhau. Tính hợp lệ của cách tiếp cận này vẫn còn có giá trị cho đến ngày nay.
CTV Lê Ngọc/VOV.VN Tổng hợp