Tiếng "tạch tạch" từ khoang máy, có phải do ắc quy yếu?
Buổi sáng đầu tuần, anh Nguyễn Văn Nam (Hoàng Mai, Hà Nội) xuống hầm lấy xe để chuẩn bị đi làm như thường lệ. Ngồi vào chiếc xe hơn 10 năm tuổi và vặn chìa khóa khởi động, nhưng lần này chỉ nghe tiếng "tạch tạch” yếu ớt từ khoang máy. Đèn taplo vẫn sáng, quạt gió vẫn hoạt động, nhưng động cơ nhất định không chịu nổ.
Nghĩ là ắc quy bị yếu điện vì để xe mấy hôm không dùng, anh Nam gọi đến một cơ sở chuyên về ắc quy và lốp ở gần đó để nhờ hỗ trợ. Chủ xe này cũng không quên dặn thợ mang theo bình mới để thay luôn và bản thân ắc quy của xe đã hơn 3 năm chưa thay. Tuy nhiên, sau khi kiểm tra, kỹ thuật viên thông báo, ắc quy vẫn "thừa điện". Đồng thời đưa ra nhận định lỗi có thể đến từ bộ đề hoặc bugi.
“Một lần nữa tôi lại phải gọi video call cho một gara quen nhờ tư vấn, anh chủ 'đinh đóng cột' hiện tượng trên là bugi đã kém, bám nhiều muội không thể đánh lửa khiến động cơ không khởi động được. Sau đó anh cho thợ qua tháo bugi vệ sinh và sau đó đã khởi động được ngay. Dù vậy, ngay buổi chiều hôm đó, tôi vẫn đến gara để thay bộ bugi mới đi cho yên tâm, chi phí chỉ hết 600 nghìn đồng", anh Nam chia sẻ.
Nhiều trường hợp xe không thể nổ máy do bugi bị bám quá nhiều cặn bẩn. Ảnh: Hoàng Hiệp
Trên thực tế, tình huống của anh Nam là chuyện không hiếm gặp. Không ít tài xế khi gặp tình trạng xe khó nổ, ì máy, rung gật, hao xăng,... đều ngỡ là có nguyên nhân xuất phát từ ắc quy hay động cơ, nhưng thực tế nguyên nhân có thể đến từ bộ phận "nhỏ nhưng có võ" là bugi.
Về cấu tạo của động cơ đốt trong, bugi là "đầu ra" của hệ thống đánh lửa, bộ phận không thể thiếu của xe ô tô chạy xăng. Bộ phận này đảm nhận vai trò quan trọng là phát tia lửa điện giữa hai điện cực, giúp đốt cháy hỗn hợp không khí cùng với nhiên liệu từ chế hòa khí nạp trong buồng đốt.
Theo nghiên cứu, trung bình một chiếc bugi có thể phát tia lửa điện 28-110 triệu lần trong suốt vòng đời của mình. Bugi cũng là bộ phận làm việc trong điều kiện khắc nghiệt nhất khi liên tục phải chịu áp suất nén cao và nhiệt độ khoảng 2.500°C.
Chính vì lẽ đó, dù được làm từ những chất liệu tốt như đồng, niken, bạch kim, iridium,... nhưng khi dùng một thời gian, bugi sẽ nhanh chóng bị suy giảm chất lượng và cần được thay thế định kỳ để đảm bảo chiếc xe vận hành êm mượt.
Trung bình một chiếc bugi sẽ được thay thế sau khoảng 40.000-80.000 km. Ảnh minh họa: Otohui
Nên thay bugi đúng thời gian, đúng chủng loại
Trao đổi với VietNamNet, kỹ sư Trần Duy Dũng – Giám đốc kỹ thuật Gara ô tô TYD (Học viện Kỹ thuật Quân sự, Cầu Diễn – Hà Nội) cho biết, bigi là bộ phận nhỏ nhưng giữ vai trò “thắp lửa” cho toàn bộ quá trình vận hành. Bugi rất bền và ít khi hỏng đột ngột, nhưng trong quá trình sử dụng có thể bị nhiễm bụi, cặn than hoặc thậm chí cả nước khiến tuổi thọ sụt giảm.
Theo anh Dũng, trung bình bugi nên được thay sau 40.000 – 80.000 km sử dụng, tùy điều kiện sử dụng và loại xe. Riêng bugi chân kim (iridium hoặc platinum) có giá và tuổi thọ cao hơn, gấp 2–3 lần so với loại thông thường, đồng thời cho tia lửa mạnh và ổn định hơn.
“Không phải loại bugi nào cũng có thể lắp cho mọi dòng xe. Mỗi hãng đều có thông số riêng về kích thước, chỉ số nhiệt và độ dài ren. Nếu thay sai chủng loại, chẳng hạn lắp bugi của xe Hàn cho một mẫu xe Nhật, động cơ có thể đánh lửa không đúng thời điểm, gây hao xăng, yếu máy, thậm chí bật đèn báo lỗi,” kỹ sư Dũng nhấn mạnh.
Vị chuyên gia này cũng lưu ý, chỉ cần kiểm tra và thay bugi định kỳ đúng khuyến cáo của nhà sản xuất, chiếc xe sẽ luôn nổ máy nhẹ, chạy êm và tiết kiệm hơn đáng kể.
Theo kỹ sư Trần Duy Dũng, khi chiếc xe của bạn có những hiện tượng sau đây thì rất có thể hệ thống bugi đang có vấn đề và cần phải được kiểm tra ngay:
- Khởi động khó: Hiện tượng xe không thể khởi động hoặc khởi động khó đến từ nhiều yếu tố, nhưng nguyên nhân hàng đầu là do bugi gặp vấn đề như bị mòn, nhiễm bẩn, nhiễm nước, bị nứt hỏng,... dẫn đến không thể phát ra tia lửa điện đốt cháy hỗn hợp không khí và nhiên liệu.
- Máy rung giật, nổ không "tròn": Khi chiếc xe bị rung mạnh, vòng tua không ổn định khi chạy không tải, có nghĩa là có thể một (hoặc một số) máy đã hoạt động không liên tục (bỏ máy). Điều này cũng có thể đến từ hư hỏng của bugi, dây cao áp,... và cần được kiểm tra ngay.
- Công suất kém, máy ì: Quá trình tăng tốc ở xe được thực hiện từ tín hiệu điều khiển của hệ thống điều khiển động cơ (ECM), khiến bugi tạo ra tia lửa mạnh và nhanh hơn để có thể đốt cháy nhiên liệu và sinh công nhiều hơn. Vì vậy, khi bugi bị lỗi hoặc hỏng, quá trình tăng tốc sẽ gặp khó khăn (máy ì) và công suất động cơ kém.
- Hao xăng bất thường: Bugi kém dẫn đến quá trình đốt cháy không hiệu quả, không đốt hết nhiên liệu khiến một lượng đáng kể bị thải bỏ ra ngoài gây hao xăng bất thường và nếu đứng cạnh có thể ngửi thấy mùi xăng sống.
- Đèn "cá vàng" bật sáng: Khi bô-bin đánh lửa và bugi trục trặc dẫn đến quá trình đốt cháy không triệt để, thông qua tín hiệu từ cảm biến ECM, đèn Check Engine (đèn cá vàng) sẽ sáng. Đây chính là dấu hiệu rõ ràng nhất để người lái có thể biết rằng động cơ xe của mình đang có vấn đề với bugi.
Theo các chuyên gia về kỹ thuật ô tô, bugi là bộ phận không quá đắt tiền nhưng có vai trò quan trọng cho sự vận hành của chiếc xe, do vậy nên thường xuyên kiểm tra, vệ sinh muội than, bụi, nước,... và đừng tiếc tiền thay thế nếu chúng không đảm bảo yêu cầu. Khi thay thế bugi, nên thay cả bộ, không nên thay đơn chiếc.
Bạn có góc nhìn nào về vấn đề trên? Hãy để lại ý kiến dưới phần bình luận hoặc chia sẻ bài viết về Báo VietNamNet theo email: otoxemay@vietnamnet.vn. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!
Hoàng Hiệp