Xe điện lên ngôi, Trung Quốc bước vào kỷ nguyên 'hậu dầu mỏ'?

19 giờ trướcBài gốc

Xe điện được sản xuất tại nhà máy ở Giang Tô, Trung Quốc. Ảnh: THX/TTXVN

Tờ Wall Street Journal ngày 28/7 đưa tin, trong nhiều thập kỷ, nhu cầu dầu mỏ tăng vọt của Trung Quốc đã là động lực chính thúc đẩy nhu cầu năng lượng toàn cầu. Tuy nhiên, một chiến dịch quốc gia đầy tham vọng nhằm kiềm chế sự phụ thuộc này đang tiến gần đến một cột mốc lịch sử. Theo dự báo, mức tiêu thụ dầu mỏ của Trung Quốc dự kiến sẽ đạt đỉnh vào năm 2027, sau đó bắt đầu giảm dần, đánh dấu một sự thay đổi sâu rộng với những hệ quả toàn cầu.

Các nhà lãnh đạo Trung Quốc từ lâu đã nhận thức được rủi ro từ sự phụ thuộc vào nguồn cung dầu mỏ nước ngoài, đặc biệt là mối lo ngại về khả năng Mỹ và các đồng minh có thể gây áp lực kinh tế bằng cách kiểm soát các tuyến đường vận chuyển. Chính vì vậy, Trung Quốc đã chi hàng trăm tỷ USD để giảm dần nhập khẩu dầu, thông qua việc khôi phục sản xuất trong nước và nhanh chóng xây dựng ngành công nghiệp xe điện (EV) hàng đầu thế giới.

Cách mạng xe điện: Động lực giảm phụ thuộc

Chiến lược giảm phụ thuộc dầu mỏ của Trung Quốc được thúc đẩy mạnh mẽ bởi sự phát triển vượt bậc của ngành công nghiệp xe điện. Trên khắp Trung Quốc, những đội xe taxi Volkswagen và Hyundai ngốn xăng đang dần được thay thế bằng các mẫu xe điện được thiết kế và sản xuất nội địa. Năm ngoái, gần một nửa số xe chở khách được bán tại Trung Quốc là xe điện hoàn toàn hoặc xe hybrid (hỗn hợp), một con số ấn tượng so với chỉ 6% vào năm 2020.

Để đạt được thành công này, chính phủ Trung Quốc đã hỗ trợ mạnh mẽ cho ngành EV, với ước tính hơn 230 tỷ USD hỗ trợ từ năm 2009 đến năm 2023. Các biện pháp bao gồm miễn thuế bán hàng 10% (ước tính hơn 100 tỷ USD từ năm 2018), trợ cấp cho các công ty xây dựng trạm sạc công cộng, và yêu cầu các tòa nhà chung cư mới phải cung cấp hạ tầng sạc. Tính đến tháng 5 năm nay, Trung Quốc có hơn 14 triệu điểm sạc, gấp chín lần so với cuối năm 2020, trong khi Mỹ chỉ có khoảng 230.000 điểm sạc công cộng và tư nhân. Sự xuất hiện của Tesla với nhà máy đầu tiên tại Trung Quốc vào cuối năm 2019 cũng đóng vai trò quan trọng, giới thiệu những mẫu xe điện hấp dẫn và thúc đẩy nhận thức của người tiêu dùng.

Các nhà máy xe điện của Trung Quốc hiện là biểu tượng cho năng lực sản xuất của quốc gia này, với các quy trình tự động hóa cao và công nghệ pin tiên tiến. Các nhà sản xuất pin như CATL và BYD đã đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển, thậm chí công bố công nghệ sạc ô tô chỉ trong năm phút.

Đẩy mạnh khai thác dầu trong nước

Bên cạnh việc thúc đẩy xe điện, Trung Quốc cũng đẩy mạnh sản xuất dầu thô trong nước. Từ năm 2018 đến năm 2024, sản lượng dầu của Trung Quốc đã tăng 13%, đạt khoảng 4,3 triệu thùng/ngày. Các tập đoàn dầu khí quốc doanh lớn như PetroChina và Cnooc đã đầu tư hàng chục tỷ USD vào hoạt động thăm dò và sản xuất. PetroChina đã báo cáo chi tiêu vốn 38 tỷ USD vào năm ngoái, gần bằng tổng chi tiêu của Exxon Mobil và Chevron cộng lại.

Các hoạt động khai thác tập trung vào các khu vực ngoài khơi như Biển Bột Hải, cũng như các khu bảo tồn xa xôi như Lưu vực Tarim ở phía Tây. CNOOC, tập trung vào trữ lượng ngoài khơi và đặt mục tiêu tăng tổng sản lượng dầu khí lên tới 15% trong giai đoạn 2024-2027. Tại bồn trũng Tarim, các công nhân Trung Quốc đang nỗ lực khoan những giếng sâu kỷ lục, với một số giếng có giá gấp ba lần so với các giếng dầu truyền thống. Tính đến tháng 5 vừa qua, công ty mẹ của PetroChina, China National Petroleum, đã khoan 193 giếng tại bồn trũng Tarim ở độ sâu ít nhất 8 km, cho thấy quyết tâm của Trung Quốc trong việc khai thác các nguồn tài nguyên khó tiếp cận.

Tác động toàn cầu

Chiến dịch giảm phụ thuộc dầu mỏ của Trung Quốc sẽ gây ra những hệ quả sâu rộng cho thị trường năng lượng toàn cầu. Mặc dù Trung Quốc vẫn nhập khẩu khoảng 11 triệu thùng dầu mỗi ngày (tương đương 70% lượng tiêu thụ), nhưng hàng tỷ USD dầu nhập khẩu dự kiến sẽ biến mất trong những năm tới. Vào tháng 6 vừa qua, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đã cắt giảm dự báo nhu cầu dầu của Trung Quốc trong giai đoạn 2028-2030 hơn một triệu thùng mỗi ngày so với dự đoán trước đó một năm.

Điều này đã khiến nhiều quốc gia xuất khẩu dầu mỏ phải điều chỉnh chiến lược. Nga đã bán dầu cho Trung Quốc với giá ưu đãi để duy trì thị phần, trong khi Saudi Arabia đã đầu tư vào các nhà máy lọc dầu của Trung Quốc để củng cố các hợp đồng dài hạn. Giám đốc điều hành của Saudi Aramco thậm chí đã ca ngợi Trung Quốc là "ốc đảo của sự chắc chắn" trong một thế giới khó lường.

Tuy nhiên, chiến dịch này cũng đi kèm với những thách thức đáng kể. Chính phủ Trung Quốc đã phải chịu thiệt hại tài chính lớn từ các khoản trợ cấp cho xe điện. Tình trạng sản xuất quá mức đã gây ra một cuộc chiến giá cả khốc liệt trong nước, và sự gia tăng xuất khẩu xe điện đã làm gia tăng căng thẳng thương mại với các quốc gia khác.

Nhìn chung, "cuộc cách mạng" năng lượng của Trung Quốc không chỉ là một nỗ lực để bảo vệ an ninh quốc gia và giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường, mà còn là một bước đi chiến lược nhằm định hình lại cán cân quyền lực trong ngành công nghiệp ô tô và thị trường năng lượng toàn cầu. Sự thay đổi này chắc chắn sẽ tiếp tục tạo ra những làn sóng ảnh hưởng đến kinh tế và chính trị thế giới trong những năm tới.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/xe-dien-len-ngoi-trung-quoc-buoc-vao-ky-nguyen-hau-dau-mo-20250729113320165.htm