Xe ô tô 100% 'sản xuất tại Mỹ' có khả thi?

8 giờ trướcBài gốc

Chuỗi cung ứng phức tạp

Phần lớn các bộ phận chính của xe Ford, ít nhất 58% như đã nêu trên nhãn dán cửa sổ, được sản xuất bên ngoài nước Mỹ, bao gồm 22% từ Mexico. Bao gồm cả động cơ V-6 Ecoboost tăng áp kép 3,5 lít do Ford chế tạo, trái tim của chiếc xe.

Chiếc SUV lớn phổ biến này là ví dụ điển hình cho thấy chuỗi cung ứng ô tô toàn cầu phức tạp như thế nào và nhấn mạnh thực tế rằng ngay cả những chiếc xe lăn bánh khỏi dây chuyền lắp ráp của Mỹ từ các công ty đặc trưng của Mỹ như Ford cũng có thể phụ thuộc rất nhiều vào bộ phận không phải trong nước.

Nhà máy lắp ráp khổng lồ của Kentucky, nơi có hơn 9.000 người chế tạo xe Expedition, xe bán tải F-Series và xe SUV Lincoln Navigator, chính xác là loại cơ sở mà Tổng thống Donald Trump đang gây sức ép buộc các nhà sản xuất ô tô xây dựng tại Mỹ thông qua việc sử dụng thuế quan mạnh tay.

Sau khi ông Trump áp thuế 25% đối với xe nhập khẩu và nhiều phụ tùng ô tô, các nhà sản xuất ô tô bắt đầu tranh giành để chào hàng các khoản đầu tư của Mỹ và nội địa hóa chuỗi cung ứng càng nhiều càng tốt. Nhưng trong khi đất nước sẽ được hưởng lợi từ việc làm và sản lượng kinh tế nếu tất cả các phụ tùng ô tô đều được cung cấp và sản xuất tại Mỹ, thì các chuyên gia cho rằng điều đó là không khả thi.

Martin French, giám đốc điều hành nhà cung cấp lâu năm và là đối tác tại Berylls Strategy Advisors USA, cho biết: "Một số bộ phận đã được chuyển ra nước ngoài vẫn sẽ rẻ hơn khi sản xuất tại những địa điểm đó thay vì sản xuất tại Mỹ ở quy mô lớn ngay cả khi có một số mức thuế áp dụng".

Các nhà máy chế biến và sản xuất các mặt hàng như thép, nhôm và chip bán dẫn, đặc biệt là các loại cũ được sử dụng cho ô tô, cũng như các nguyên liệu thô như bạch kim và kim loại hiếm palađi, không đủ phổ biến ở Mỹ nếu không thành lập các nhà máy hoặc mỏ mới. Các chuyên gia cho biết đó là những quy trình sẽ mất một thập kỷ hoặc hơn để tạo ra ở quy mô lớn.

Vấn đề chi phí tăng lên của một chiếc xe 100% do Mỹ sản xuất có thể khiến nhiều người tiêu dùng không mua được xe mới. Điều đó có thể dẫn đến nhu cầu giảm và có khả năng sản xuất thấp hơn.

"Chúng tôi có thể chuyển mọi thứ đến Mỹ, nhưng nếu mỗi chiếc Ford có giá 50.000 USD, chúng tôi sẽ không thể có lãi với tư cách là một công ty", Giám đốc điều hành Ford Jim Farley cho biết vào tuần trước trên "Squawk Box" của CNBC.

Ông Farley chia sẻ ở hiện tại, 15% đến 20% phụ tùng xe thương mại rất khó, nếu không muốn nói là không thể, tìm được nguồn cung ứng tại Mỹ. Bao gồm những thứ như ốc vít nhỏ, dây điện đòi hỏi nhiều nhân công và gần 5.000 USD chất bán dẫn cho mỗi xe, hiện chủ yếu có nguồn cung ứng từ Châu Á.

S&P Global Mobility báo cáo rằng trung bình có 20.000 phụ tùng trong một chiếc xe khi tháo rời thành từng chi tiết. Các phụ tùng có thể có nguồn gốc từ bất kỳ đâu từ 50 đến 120 quốc gia.

Ví dụ, Ford F-150, có chung nền tảng và một số bộ phận với Expedition, được lắp ráp độc quyền tại Mỹ nhưng có khoảng 2.700 bộ phận chính có thể thanh toán, không bao gồm nhiều bộ phận nhỏ, theo Caresoft, một công ty tư vấn và đánh giá chuẩn mực kỹ thuật.

Chính quyền của Tổng thống Trump có thể giảm giá cao hơn cho một chiếc xe do Mỹ sản xuất bằng cách cung cấp các khoản giảm thuế hoặc ưu đãi cho người tiêu dùng, giống như khoản tín dụng xe điện lên tới 7.500 USD mà ông Trump đã hứa sẽ xóa bỏ trước đây.

Nhưng chi phí cho một chiếc xe do Mỹ sản xuất 100% lớn hơn nhiều và phức tạp hơn nhiều so với vẻ bề ngoài của chúng. Thậm chí còn khó theo dõi những gì đến từ Mỹ, vì các nhà sản xuất ô tô được yêu cầu báo cáo tỷ lệ phần trăm kết hợp của các bộ phận Canada và Mỹ trong một chiếc xe.

Chỉ riêng chi phí vật liệu, không bao gồm đầu tư sản xuất, sẽ làm tăng thêm hàng nghìn USD vào giá của một chiếc xe, điều này sẽ xóa sổ lợi nhuận của các nhà sản xuất ô tô và buộc giá tăng đối với người tiêu dùng, một số nhà phân tích và giám đốc điều hành ô tô nói với CNBC.

Xe 100% do Mỹ sản xuất

Mark Wakefield, công ty tư vấn AlixPartners, cho biết không có gì là không thể theo thời gian, nhưng khoản đầu tư cần thiết cho nguồn cung ứng của Mỹ và Canada cùng chi phí bổ sung sẽ tăng theo cấp số nhân khi một công ty tiến gần hơn đến một chiếc xe 100% "sản xuất tại Mỹ".

"Chi phí tăng theo cấp số nhân ... khi bạn tiến gần đến 100%", Wakefield nói. "Đạt trên 90% sẽ rất tốn kém, và đạt khoảng 95% sẽ rất tốn kém, và bạn chỉ bắt đầu làm những việc mà bạn phải mất nhiều thời gian để thực hiện".

Để đạt được 5% đến 10% cuối cùng, nếu có thể, Wakefield cho rằng sẽ bắt đầu "trở nên thực sự tốn kém" và có thể mất một thập kỷ hoặc hơn để thiết lập nguồn cung ứng nguyên liệu thô và sản xuất lại một số bộ phận.

"Tôi không nghĩ bạn có thể làm được hơn 95% trung bình, bằng mọi giá, tại thời điểm này, chỉ vì bạn cần chế tạo nhiều thứ sẽ mất nhiều thời gian", ông nói. "Quá trình chế biến và nguyên liệu thô mất rất nhiều thời gian, vì đó là những cơ sở trị giá hàng tỷ USD để chế tạo chúng".

Hai giám đốc điều hành tại các nhà cung cấp ô tô nói với CNBC rằng sẽ là "không thực tế", nếu không muốn nói là không thể, để một công ty có thể chế tạo một chiếc xe 100% do Mỹ sản xuất có lãi vào thời điểm này. Một giám đốc điều hành khác tại một hãng sản xuất ô tô ước tính mức tăng chi phí trung bình cho một chiếc xe bán tải cỡ lớn lắp ráp tại Mỹ sẽ tăng ít nhất 7.000 USD để có thể mua được nhiều linh kiện nhất có thể từ Mỹ và Canada.

Một chuyên gia khác khi khái quát chi phí cho biết có thể tốn thêm 5.000 USD để có được một chiếc xe hiện có dưới 70% linh kiện của Mỹ/Canada lên 75% hoặc 80%; thêm 5.000 đến 10.000 USD nữa để đạt 90%; và thêm hàng nghìn USD để đạt tỷ lệ phần trăm cao hơn thế.

Theo Cox Automotive, giá giao dịch trung bình của một chiếc xe mới tại Mỹ hiện vào khoảng 48.000 USD. Giả sử chiếc xe đó được làm từ 30.000 USD vật liệu và linh kiện. Cộng thêm các chi phí trên, các công ty sẽ phải trả thêm khoảng 10.000 đến 20.000 USD.

Cars.com cho hay Mỹ là quốc gia đắt đỏ nhất để sản xuất xe. Theo dữ liệu của đơn vị này, giá xe mới trung bình của một chiếc xe lắp ráp tại Mỹ là hơn 53.200 USD. Con số này so với khoảng 40.700 USD ở Mexico, 46.148 USD ở Canada và khoảng 51.000 USD ở Trung Quốc.

Không tính nguyên liệu thô, về mặt lý thuyết, một người nào đó có thể thành lập một công ty ô tô mới - hãy gọi là U.S. Motors - từ con số 0. U.S. Motors có thể phải chi hàng tỷ USD để xây dựng các nhà máy mới và thiết lập chuỗi cung ứng độc quyền của Mỹ, nhưng chiếc xe mà họ sản xuất có thể sẽ có khối lượng thấp và quá đắt, các chuyên gia cho biết.

Mọi chiếc xe của hãng sản xuất ô tô mang tính biểu tượng này đều đến từ Ý, với càng nhiều linh kiện càng tốt có nguồn gốc từ quê hương của công ty.

Nhưng ngay cả những chiếc xe thể thao trị giá hàng triệu USD của Ferrari cũng có các bộ phận hoặc nguyên liệu thô cho những thứ như túi khí, phanh, lốp, pin và nhiều thứ khác đến từ các nhà cung cấp và cơ sở không phải của Ý.

"Nếu bạn làm điều đó với số lượng thực sự thấp và bạn cực kỳ sáng tạo và khác biệt với chiếc xe, bạn có thể tạo ra những chiếc xe trị giá 300.000-400.000 USD hoàn toàn là xe Mỹ", Wakefield cho biết. "Để thực hiện ở quy mô lớn, sẽ mất 10-15 năm và 100 tỷ USD để thực hiện điều đó".

Điều gì thực tế hơn?

Wakefield cho rằng việc đưa 75% xe vào sản xuất tại Mỹ và lắp ráp cuối cùng tại Mỹ là mục tiêu khả thi hơn nhiều mà "thực sự không buộc bạn phải làm những điều không kinh tế", đồng thời lưu ý rằng một số xe hiện nay đáp ứng được tiêu chuẩn đó.

Nhưng ngay cả khi đạt đến ngưỡng đó ở quy mô lớn hơn, có thể sẽ cần hàng tỷ USD đầu tư mới từ các nhà sản xuất ô tô và nhà cung cấp để nội địa hóa sản xuất. Một số nhà sản xuất ô tô có thể thực hiện động thái này dễ dàng hơn, trong khi những hãng khác sẽ cần thay đổi lớn về nguồn cung ứng và sản xuất.

Theo dữ liệu mới nhất về nội dung xe do Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia yêu cầu, các loại xe đáp ứng tiêu chuẩn 75% phụ tùng của Mỹ/Canada cho năm sản xuất 2025 bao gồm Kia EV6, hai phiên bản của Tesla Model 3 và Honda Ridgeline AWD Trail Sport. Gần 20 loại xe khác đạt 70% trở lên, trong khi một số xe vẫn cần được thêm vào dữ liệu.

So sánh với dữ liệu của NHTSA năm sản xuất 2007, trong đó 16 loại xe hàng đầu — tất cả đều từ GM và Ford — có 90% trở lên nội dung của Mỹ và Canada. Expedition của Ford vào thời điểm đó nằm trong số những loại xe có tỷ lệ cao nhất là 95%, nhưng đó là trước khi toàn cầu hóa mở rộng chuỗi cung ứng của ngành công nghiệp ô tô sau cuộc Đại suy thoái — và một số tiến bộ công nghệ lớn trong ô tô đã khiến các bộ phận và vật liệu mới trở nên quan trọng hơn.

Trong nhiều thập kỷ, đã có xu hướng giảm hàm lượng nội dung của Mỹ/Canada do toàn cầu hóa chuỗi cung ứng và gia tăng việc sử dụng Mexico làm nguồn cung cấp phụ tùng và linh kiện, theo Trường Kinh doanh Kogod của Đại học Mỹ.

Còn theo Cars.com, 10 loại xe hàng đầu có nhiều bộ phận của Mỹ và Canada nhất trung bình có hàm lượng bộ phận từ 63,6% đến 69,2% từ các quốc gia đó từ các năm mẫu xe 2019 đến 2024.

Các loại xe nhập khẩu từ nhiều thương hiệu xe sang, đặc biệt là các nhà sản xuất Đức cũng như Lexus của Toyota, có ít hàm lượng nội dung có nguồn gốc từ Mỹ. Nhiều loại không có hoặc chỉ có 1%.

Theo Đạo luật Ghi nhãn Ô tô Mỹ năm 1992, tỷ lệ % Hoa Kỳ/Canada được tính theo cơ sở "carline" thay vì cho từng xe riêng lẻ và có thể được làm tròn đến 5% gần nhất. Chúng được tính toán bởi các nhà sản xuất ô tô và báo cáo với chính phủ.

Tuy nhiên, ngưỡng cao của các bộ phận Bắc Mỹ không có nghĩa là những chiếc xe này được sản xuất tại Mỹ. Ví dụ, Toyota RAV4 2024 được báo cáo là có 70% bộ phận của Mỹ/Canada và được sản xuất tại Canada.

"Về mặt lý thuyết, bạn có thể có một chiếc xe được sản xuất tại Mỹ, nhưng chỉ có 1% bộ phận", Patrick Masterson, nhà nghiên cứu chính của về chương trình American-Made Index của Cars.com nói.

Chỉ số hàng năm của Cars.com về những chiếc xe hàng đầu tại Mỹ có tính đến lắp ráp xe, phụ tùng và các yếu tố khác. Không có xe nào của Ford hay General Motors lọt vào top 10, trong khi hai chiếc Tesla, hai chiếc Honda và một chiếc Volkswagen chiếm năm vị trí đầu.

Nghiên cứu xếp hạng 100 xe được đánh giá thông qua cùng năm tiêu chí đã sử dụng kể từ phiên bản năm 2020: địa điểm lắp ráp, nội dung phụ tùng, nguồn gốc động cơ, nguồn gốc hộp số và lực lượng lao động sản xuất tại Mỹ. Hơn 400 xe đời 2024 đã được phân tích để đủ điều kiện cho 100 xe trong danh sách.

Chiếc Ford Expedition 2025 màu trắng mới xuất xưởng tại Kentucky dự kiến sẽ đạt điểm cao hơn so với mẫu xe năm trước, xếp thứ 78, do sự gia tăng về nội dung trong nước.

Masterson cho biết "American-Made Index" đã được quan tâm và phổ biến hơn trong năm nay trong bối cảnh chính sách thuế quan và chủ nghĩa dân tộc của ông Trump.

“Lượng truy cập vào "American-Made Index" năm nay tăng rất nhiều. Mọi người lo ngại về điều này, có lẽ còn nhiều hơn bao giờ hết”, Masterson nói thêm rằng “sẽ cực kỳ khó để sản xuất một chiếc xe sản xuất tại Mỹ 100%”.

Nam Nguyễn

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/automotive/mot-chiec-xe-100-san-xuat-tai-my-co-kha-thi.htm