Xe tăng lội nước BMP-1 từng tham gia duyệt binh năm 1985 sẽ tái xuất

3 giờ trướcBài gốc

Xe tăng lội nước BMP-1 từng xuất hiện tại lễ kỷ niệm 40 năm Quốc khánh 2.9 (năm 1985) - Ảnh: Tuấn Huy/Vietnamnet

Không chỉ đơn thuần là một phương tiện bọc thép chở quân, BMP-1 đã định nghĩa lại hoàn toàn khái niệm về phương tiện chiến đấu bộ binh (IFV) và trở thành nguyên mẫu cho mọi thiết kế tương tự sau này.

Những năm 1960 đã chứng kiến một bước ngoặt quan trọng trong tư duy quân sự Liên Xô. Khi thế giới đang đối mặt với hiểm họa vũ khí hủy diệt hàng loạt - từ hạt nhân đến sinh hóa học - các nhà chiến lược Moscow nhận ra rằng bộ binh không thể chỉ dựa vào những chiếc xe chở quân BTR với mui trần và hỏa lực hạn chế. Họ cần một giải pháp hoàn toàn mới: một phương tiện có thể đi cùng xe tăng, bảo vệ binh lính và tự mình trở thành một đơn vị chiến đấu đáng gờm.

Sự đột phá trong thiết kế

Từ ý tưởng táo bạo này, năm 1960, dự án phát triển BMP-1 chính thức khởi động. Sau 6 năm nghiên cứu và thử nghiệm không ngừng, mẫu thiết kế cuối cùng (Object 765) đã được quân đội Liên Xô đưa vào biên chế năm 1966, mở ra một chương mới trong lịch sử chiến tranh hiện đại.

BMP-1 không phải chỉ là một bước tiến, mà là bước nhảy vọt. Điều làm nên sức hấp dẫn của nó nằm ở khả năng kết hợp hoàn hảo ba yếu tố then chốt: hỏa lực, bảo vệ và cơ động.

Trong số những tính năng ấn tượng của BMP-1, khả năng lội nước mà không cần chuẩn bị trước có lẽ là điều gây ấn tượng mạnh nhất. Tính năng này không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật mà còn thay đổi hoàn toàn cách thức tác chiến. Các chướng ngại vật tự nhiên như sông ngòi, kênh rạch - từng là những rào cản lớn trong chiến thuật - giờ đây chỉ là những "đường gợn sóng" mà BMP-1 có thể vượt qua một cách dễ dàng.

Nhưng có lẽ điều ấn tượng nhất của BMP-1 chính là cách nó kết hợp các loại vũ khí khác nhau thành một hệ thống chiến đấu thống nhất. Pháo nòng trơn 73mm 2A28 "Grom" cho phép xe tham gia trực tiếp vào các trận đánh chống tăng bằng đạn nổ lõm PG-15V HEAT. Tên lửa dẫn đường bằng dây 9M14 "Malyutka" mở rộng tầm bắn chống tăng ra xa hơn đáng kể. Còn súng máy đồng trục PKT 7.62mm đảm nhiệm vai trò hỗ trợ chống bộ binh và các mục tiêu không bọc thép.

Sự kết hợp này tạo nên một phương tiện có thể đối phó với hầu hết các mối đe dọa trên chiến trường, từ xe tăng đối phương đến bộ binh thường, thậm chí cả máy bay bay thấp.

Bên trong lớp giáp thép hàn có thể chống đạn 7.62mm và mảnh đạn pháo, BMP-1 mang theo 8 binh sĩ cùng với hệ thống bảo vệ NBC (hạt nhân-sinh học-hóa học) tiên tiến. Điều đặc biệt là các binh sĩ không chỉ được vận chuyển mà còn có thể chiến đấu từ bên trong xe thông qua các lỗ châu mai, biến BMP-1 thành một "pháo đài di động" thực sự.

Thử lửa trên các chiến trường

Chiến tranh Yom Kippur năm 1973 đánh dấu lần đầu tiên BMP-1 bước vào thực chiến. Mặc dù gặp tổn thất do chiến thuật chưa phù hợp, nhưng tiềm năng của loại xe này đã được thế giới ghi nhận. Từ những cao nguyên Afghanistan gồ ghề đến các sa mạc Trung Đông, BMP-1 đã chứng minh khả năng thích ứng đáng kinh ngạc với mọi địa hình và điều kiện chiến đấu.

Trong chiến tranh Xô-Viết tại Afghanistan, BMP-1 thể hiện sức mạnh trong việc di chuyển trên địa hình phức tạp, dù cũng bộc lộ điểm yếu về lớp giáp tương đối mỏng khi đối mặt với vũ khí chống tăng vác vai. Những bài học này đã trở thành cơ sở cho việc phát triển các phiên bản cải tiến sau này.

Con số hơn 20.000 chiếc BMP-1 được sản xuất tại Liên Xô từ 1966 - 1988 chỉ kể một phần của câu chuyện. Thực tế, ảnh hưởng của BMP-1 còn lan rộng hơn nhiều khi các quốc gia như Tiệp Khắc, Romania và Trung Quốc đều phát triển các phiên bản của riêng mình dựa trên thiết kế gốc.

Ngày nay, trong cuộc xung đột tại Ukraine, những chiếc BMP-1 - dù đã gần 60 tuổi - vẫn tiếp tục thể hiện giá trị chiến đấu của mình. Điều này không chỉ chứng tỏ độ bền bỉ của thiết kế mà còn khẳng định tầm nhìn xa trông rộng của những người tạo ra nó.

Cải tiến để thích ứng

BMP-1 không chỉ là một phương tiện chiến đấu mà là biểu tượng của một cuộc cách mạng trong tư duy quân sự. Từ ý tưởng táo bạo về một xe bọc thép có thể lội nước, chiến đấu và chở quân, BMP-1 đã định hình lại cách thức mà bộ binh tham gia vào chiến tranh hiện đại.

Mặc dù thời gian và những cuộc xung đột thực tế đã bộc lộ những hạn chế của nó, dẫn đến sự ra đời của các phiên bản cải tiến như BMP-2 và BMP-3, nhưng không thể phủ nhận rằng BMP-1 đã đặt nền móng cho toàn bộ một dòng phương tiện chiến đấu bộ binh. Di sản của nó không chỉ nằm ở những chiến thắng trên chiến trường, mà còn ở cách nó thay đổi hoàn toàn quan niệm về vai trò của bộ binh cơ giới trong chiến tranh hiện đại.

Có thể nói BMP-1 là một trong những phát minh quân sự có tầm ảnh hưởng sâu sắc nhất của thế kỷ 20 - một minh chứng cho sức mạnh của tư duy đột phá trong thiết kế vũ khí.

Ngay sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, Việt Nam đã phải bước ngay vào cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới và làm nghĩa vụ quốc tế.

Trước yêu cầu bảo vệ Tổ quốc hết sức cấp bách của Việt Nam, Liên Xô đã ngay lập tức cung cấp các gói viện trợ lớn để giúp hiện đại hóa quân đội ta. Trong số đó, có các xe chiến đấu bộ binh BMP-1 và BMP-2, phục vụ việc xây dựng 3 sư đoàn bộ binh cơ giới thuộc 3 quân đoàn cơ động dự bị chiến lược.

Bùi Tú

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/xe-tang-loi-nuoc-bmp-1-tung-tham-gia-duyet-binh-nam-1985-se-tai-xuat-236151.html