Theo chuyên gia chiến tranh thiết giáp của Ukraine Mykola Salamakha, nhiều tiểu đoàn xe tăng hiện chỉ còn từ 6% đến 18% sức mạnh ban đầu, phản ánh thực trạng cạn kiệt chưa từng có trong lịch sử quân đội Ukraine.
Xe tăng T-64 của quân đội Ukraine. (Nguồn: MW)
Ông Salamakha nhận định, xe tăng vốn được xem là "lý lẽ cuối cùng của các vị vua" trên chiến trường, nhưng cách sử dụng sai lầm trong thời gian qua đã khiến Ukraine phải trả giá đắt. Nhiều xe tăng bị đưa vào các chiến dịch không mang lại hiệu quả chiến thuật, thậm chí chỉ để nâng cao tinh thần cho bộ binh. "Họ cho xe tiến lên chỉ để chứng minh có hỗ trợ hỏa lực và rồi chúng ta mất chúng trong những nhiệm vụ như thế", ông nói. Theo đánh giá của ông, hiện chỉ khoảng 20–30% xe tăng trong biên chế còn đủ khả năng chiến đấu, bất chấp chi tiêu quốc phòng tăng mạnh và lượng phụ tùng, linh kiện được phương Tây viện trợ không ít.
Thực tế chiến trường cho thấy, các xe tăng của Ukraine đang ngày càng dễ bị phát hiện và tiêu diệt bởi máy bay không người lái (UAV) của Nga. Ông Salamakha cho biết, ngay khi xe tăng bị UAV phát hiện, kể cả ở khoảng cách lên tới 10 km phía sau tiền tuyến, các đợt tấn công sẽ lập tức diễn ra với nhiều chiến thuật và loại máy bay khác nhau. Trong khi đó, dù đã nhận hàng trăm xe tăng T-72 từ các quốc gia Đông Âu, đặc biệt là từ Ba Lan, Ukraine vẫn không đủ phương tiện để bù đắp tổn thất. Kho dự trữ của các nước viện trợ cũng đang dần cạn kiệt, khiến tình hình thêm khó khăn.
Nhiều người từng kỳ vọng rằng sự xuất hiện của xe tăng phương Tây như M1A1 Abrams của Mỹ hay Leopard 2 của Đức sẽ giúp xoay chuyển cục diện chiến trường. Thế nhưng, thực tế lại hoàn toàn trái ngược. Các xe tăng này có kích thước lớn, trọng lượng nặng, khả năng cơ động hạn chế và dễ trở thành mục tiêu của UAV hoặc pháo binh Nga.
Theo các báo cáo quân sự, tính đến tháng 6/2025, quân đội Ukraine đã mất tới 87% số xe tăng M1A1 Abrams do Mỹ cung cấp, tức 27 trong tổng số 31 chiếc đã bị phá hủy hoặc rơi vào tay Nga. Những thiệt hại này khiến nhiều chuyên gia phương Tây phải thừa nhận rằng, xe tăng hiện đại không còn là "vũ khí quyết định" trong bối cảnh chiến sự công nghệ cao ngày nay.
Phía Nga, dù chịu thiệt hại đáng kể, vẫn duy trì lực lượng thiết giáp ở mức ổn định hơn nhiều so với Ukraine. Một số nhà phân tích dự đoán Nga có thể bắt đầu đối mặt với tình trạng thiếu hụt xe tăng từ cuối năm 2026, khi tốc độ sản xuất chưa theo kịp mức tiêu hao.
Theo ước tính từ các nguồn phương Tây, ngành công nghiệp quốc phòng Nga đang hướng tới sản lượng khoảng 1.000 xe tăng mới vào giữa năm 2028 và 3.000 xe vào năm 2035. Dù vậy, tốc độ này vẫn thấp hơn mức tổn thất hiện tại, dù tỷ lệ thiệt hại của Nga đã giảm đáng kể so với giai đoạn đầu xung đột năm 2022.
Nga vẫn có lợi thế lớn nhờ đội xe tăng có chi phí bảo trì thấp và hiệu quả vận hành cao. Phần lớn lực lượng thiết giáp của họ dựa trên các mẫu T-62, T-72 và T-90, những thiết kế được tối ưu cho chiến đấu trong điều kiện khắc nghiệt và dễ bảo dưỡng. Trong khi đó, Ukraine lại phụ thuộc vào dòng T-64 cũ kỹ, đòi hỏi bảo trì phức tạp, cùng các xe tăng phương Tây sử dụng công nghệ giáp hiện đại nhưng khó sửa chữa và tốn kém gấp nhiều lần.
Xuân Minh