Xem xét áp thuế tiêu thụ đặc biệt 40% với đồ uống có đường

3 giờ trướcBài gốc

Nhiều hệ lụy từ đồ uống có đường

Phó Vụ trưởng Vụ pháp chế, Bộ Y tế Đinh Thị Thu Thủy cho biết, tiêu thụ nhiều đồ uống có đường thiếu kiểm soát được xác định là một trong những nguyên nhân chính gây ra thừa cân, béo phì và các rối loạn chuyển hóa cả ở người trưởng thành và trẻ em.

Đây cũng là nguyên nhân làm gia tăng tỉ lệ mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2, tăng huyết áp, các biến chứng về bệnh tim mạch, đột quỵ và tử vong cùng các bệnh về xương răng, bệnh lý thận - tiết niệu, bệnh lý đường tiêu hóa, sa sút trí tuệ...

Phó Vụ trưởng Vụ pháp chế, Bộ Y tế Đinh Thị Thu Thủy phát biểu tại tọa đàm.

Tại Việt Nam, việc tiêu thụ nước giải khát có đường (loại đồ uống có đường phổ biến nhất) đã tăng nhanh trong những năm gần đây.

Theo số liệu của Euromonitor 2023, tổng tiêu thụ đồ uống có đường đã tăng nhanh từ 1,59 tỷ lít năm 2009 lên 6,67 tỷ lít năm 2023 (tăng 420%). Tiêu thụ đầu người cũng tăng nhanh tương ứng, từ mức 18 lít/người năm 2009, lên thành 66 lít/người năm 2023 (tăng 350%).

Theo Cục Y tế Dự phòng, trung bình người Việt Nam tiêu thụ khoảng 46,5g đường tự do/người/ngày, gần bằng mức giới hạn tối đa (50g/người/ngày) theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và cao gần gấp đôi so với mức có lợi cho sức khỏe là dưới 25g/người/ngày (cho một người trưởng thành có khẩu phần 2.000Kcal/ngày).

Theo Phó Vụ trưởng Vụ pháp chế, áp thuế TTĐB với đồ uống có đường là một trong các giải pháp can thiệp quan trọng được WHO khuyến nghị nhằm giảm mức tiêu thụ và các tác hại của đồ uống có đường đối với sức khỏe cộng đồng.

Đây cũng là giải pháp nhằm khuyến khích người tiêu dùng lựa chọn đồ uống lành mạnh hơn do tác động của việc áp thuế làm tăng giá sản phẩm. Từ đó, giúp con người giảm nguy cơ béo phì và nguy cơ phát triển các bệnh không lây nhiễm liên quan đến chế độ ăn uống, đặc biệt bệnh đái tháo đường đang tăng nhanh trong thời gian gần đây.

Thời gian qua, Bộ Y tế đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính để cung cấp thông tin về thực trạng sử dụng cũng như tác hại của đồ uống có đường và Bộ Tài chính đã đưa đồ uống có đường vào là một mặt hàng đánh thuế trong dự thảo Luật Thuế TTĐB (sửa đổi).

Việc áp thuế TTĐB đối với đồ uống có đường lần đầu tiên đưa ra trong dự thảo luật nên hiện đang gặp phải nhiều ý kiến trái chiều, chủ yếu từ ngành công nghiệp đồ uống.

Tăng thuế để giảm tiêu thụ đồ uống có đường

Theo dự thảo Luật thuế TTĐB (sửa đổi), dự kiến thảo luận tại Kỳ họp Quốc hội đang diễn ra, lần đầu tiên nước giải khát có hàm lượng đường trên 5g/100ml được đưa vào diện áp thuế TTĐB.

Bộ Tài chính cho rằng, đây là mặt hàng mới được đề xuất bổ sung vào diện chịu thuế nên Bộ đề xuất mức 10% để khuyến khích doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu loại có lượng đường thấp, nâng cao nhận thức, điều chỉnh hành vi của người tiêu dùng.

bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm – đại diện WHO tại Việt Nam chia sẻ tại tọa đàm.

Tuy nhiên, đại diện Vụ Pháp chế cho biết, Bộ Y tế đề nghị áp thuế suất 40% đối với nước giải khát có đường (hoặc 30% sau tăng lên 40% theo lộ trình) và có thể chia theo hàm lượng đường để có mức thuế khác nhau tương tự như nhiều nước đang áp dụng.

Đề cập đến vấn đề này, bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm – đại diện WHO tại Việt Nam nêu rõ, bệnh liên quan tới sử dụng thường xuyên đồ uống có đường như: sâu răng, tiểu đường tuýp 2, thừa cân, béo phì, bệnh tim mạch, bệnh thận, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, gút…

Theo bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm, thuế TTĐB là biện pháp hiệu quả để làm giảm sử dụng nước ngọt và hiện là thời điểm thích hợp, cần thiết để áp thuế đồ uống có đường.

"Việt Nam nên xem xét áp dụng lộ tình tăng thuế hàng năm để thuế đồ uống có đường ở mức 40% giá bán nhà sản xuất (tức là 20% giá bán lẻ theo khuyến nghị của WHO) vào năm 2030 để bảo vệ sức khỏe cho thế hệ tương lai; tạo môi trường thuận lợi để giảm tiêu thụ đồ uống có đường (dán nhãn mặt trước, cấm quảng cáo...)" - bác sĩ Lâm đề xuất.

Cũng theo bác sĩ Tuấn Lâm, khuyến nghị của WHO về đường cụ thể là nên giảm tiêu thụ đường tự do trong suốt quá trình sống. Trong đó, ở cả người lớn và trẻ em, giảm lượng đường tự do ăn vào dưới 10% tổng năng lượng ăn vào hàng ngày, tương đương với 12 thìa cà phê đường. Theo WHO, tốt nhất nên giảm thêm lượng đường tự do ăn vào xuống dưới 5% (6 thìa cà phê đường) tổng năng lượng ăn vào sẽ mang lại lợi ích bổ sung.

Đồng quan điểm, đại diện UNICEF đưa ra khuyến nghị của WHO và nhiều quốc gia trên thế giới đã áp dụng thuế TTĐB để kiểm soát tiêu thụ đồ uống có đường. Đại diện UNICEF cho rằng, Việt Nam cần tăng cường các quy định về ghi nhãn thực phẩm như ghi nhãn dinh dưỡng, hàm lượng đường ở mặt trước; yêu cầu ghi cảnh báo nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe do tiêu thụ nhiều đường.

Ngoài ra, Việt Nam nâng cao nhận thức của cộng đồng về ảnh hưởng của đồ uống có đường lên sức khỏe; kiểm soát chặt chẽ hơn việc bán, quảng cáo, tiếp thị, tài trợ các sản phẩm đồ uống có đường...

Một nghiên cứu về thói quen tiêu thụ và cảm nhận về tác động tới sức khỏe của đồ uống có đường của thanh thiếu niên Việt Nam cho thấy, 43% thanh thiếu niên uống đồ uống có đường trên 2 lần/ 1 tuần; 13,5% uống gần như hàng ngày; phỏng vấn thanh niên cho thấy có tới trên 20% bạn trẻ uống 2 lon/chai trở nên mỗi lần sử dụng đồ uống có đường. Giảm thiểu tiêu thụ đồ uống có đường có tiềm năng lớn để bảo vệ, cải thiện sức khỏe của trẻ em và thanh thiếu niên Việt Nam.

Đại diện UNICEF

Hà Linh

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/xem-xet-ap-thue-tieu-thu-dac-biet-40-voi-do-uong-co-duong.html