Xem xét, thông qua 2 Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn đơn vị hành chính và phân loại đô thị

6 giờ trướcBài gốc

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Sẽ chỉ còn 4 loại đô thị, Thủ đô Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh là đô thị loại đặc biệt

Trình bày Tờ trình dự án Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phân loại đô thị, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, dự thảo Nghị quyết gồm 4 Chương, 16 Điều, quy định về loại đô thị, nguyên tắc phân loại đô thị; tiêu chí, tiêu chuẩn phân loại đô thị; thẩm quyền công nhận loại đô thị; tổ chức thực hiện và sử dụng kết quả phân loại đô thị.

Nêu bật các điểm mới, Bộ trưởng cho biết, dự thảo Nghị quyết đổi mới cách tiếp cận trong phân loại đô thị.

Theo đó, thay vì gắn chặt đô thị với một đơn vị hành chính cụ thể như trước đây, dự thảo Nghị quyết xác định đô thị trên cơ sở không gian phát triển, tính chất, chức năng, vai trò và vị trí trong hệ thống đô thị quốc gia, phản ánh đúng thực tiễn đô thị hóa lan tỏa, đa trung tâm và liên kết vùng ngày càng rõ nét.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Cụ thể, hệ thống đô thị quốc gia được sắp xếp lại, rút gọn từ 6 loại xuống còn 4 loại: đô thị đặc biệt, đô thị loại I, loại II và loại III. Việc rút gọn này giúp hệ thống Việt Nam tiệm cận với thông lệ quốc tế, đồng thời phân biệt rõ vai trò vùng và quốc gia của các đô thị đặc biệt và loại I.

Bên cạnh đó, sẽ tập trung hỗ trợ đầu tư và quản lý hiệu quả cho các đô thị loại II, loại III đang phát triển nhanh và giảm sự cát cứ trong chính sách hỗ trợ và đầu tư phát triển đô thị giữa các địa phương.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Tiêu chí phân loại đô thị cũng được sửa đổi theo hướng rút gọn từ 5 còn 3 nhóm chính gồm: vai trò, vị trí và điều kiện phát triển kinh tế - xã hội; mức độ đô thị hóa; trình độ phát triển hạ tầng và tổ chức không gian. “Thực tiễn triển khai mô hình chính quyền đô thị hai cấp tại một số địa phương cho thấy sự cần thiết phải có khung tiêu chuẩn phân loại đô thị linh hoạt, phản ánh đúng phạm vi chức năng, quy mô dân cư, năng lực hạ tầng và vai trò điều phối của cấp tỉnh đối với cấp cơ sở”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Đồng thời, dự thảo Nghị quyết cũng bổ sung quy định áp dụng theo vùng miền và yếu tố đặc thù, cho phép giảm chuẩn về dân số, mật độ, tỷ lệ lao động phi nông nghiệp đổi với khu vực miền núi, biên giới, hải đảo, đồng bằng sông Cửu Long, cố đô và di sản UNESCO, bảo đảm tính linh hoạt và khả thi.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày Tờ trình dự án Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phân loại đô thị. Ảnh: Phạm Thắng

Theo Bộ trưởng, dự thảo Nghị quyết đã hoàn thiện, bổ sung nội dung chuyển tiếp đối với các thành phố trực thuộc trung ương sau sắp xếp đơn vị hành chính năm 2025.

Cụ thể, Thủ đô Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh là đô thị loại đặc biệt; các thành phố Hải Phòng, Huế, Đà Nẵng, Cần Thơ là đô thị loại I theo quy định tại Nghị quyết; các đô thị, đơn vị hành chính đô thị đã được cấp có thẩm quyền công nhận trước thời điểm 1/7/2025 thì đô thị loại I, loại II, loại III thuộc tỉnh, thành phố Thủ Đức; khu vực các quận thuộc thành phố trực thuộc Trung ương là đô thị loại II. Các đô thị loại IV, loại V, thị xã và thị trấn chưa được công nhận loại đô thị là đô thị loại III theo quy định tại Nghị quyết này.

Tăng tiêu chuẩn về quy mô dân số, tỷ lệ đô thị hóa

Trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình cho biết, với các đơn vị hành chính nông thôn, dự thảo Nghị quyết kế thừa tiêu chuẩn quy mô dân số, diện tích tự nhiên (như quy định hiện hành), bổ sung tiêu chuẩn mới về định hướng phát triển kinh tế - xã hội, hướng tới nông thôn hiện đại, văn minh và bền vững.

Đối với thành phố trực thuộc trung ương, dự thảo Nghị quyết điều chỉnh tiêu chuẩn quy mô dân số từ 1 triệu lên 2,5 triệu người trở lên, và diện tích tự nhiên từ 1.500 km² lên 2.500 km²; bổ sung tiêu chuẩn về vị trí, chức năng của đô thị và trình độ phát triển hạ tầng và tổ chức không gian đô thị đạt tiêu chuẩn của đô thị loại I.

Đồng thời, bổ sung tiêu chuẩn về tỷ lệ đô thị hóa từ 45% trở lên; điều chỉnh tỷ lệ số phường trên tổng số đơn vị hành chính cấp xã từ 30% trở lên.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính. Ảnh: Phạm Thắng

Đối với phường, dự thảo Nghị quyết điều chỉnh quy mô dân số của phường tăng gấp 2 - 3 lần so với trước sắp xếp; giữ nguyên tiêu chuẩn diện tích tự nhiên tối thiểu 5,5 km²; bổ sung tiêu chuẩn về vị trí, chức năng của đô thị.

Đặc biệt, dự thảo Nghị quyết không quy định tiêu chuẩn về loại đô thị của phường để phù hợp với quan điểm chỉ đạo tại Kết luận số 212-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về định hướng xây dựng tiêu chuẩn của đơn vị hành chính, phân loại đơn vị hành chính và phân loại đô thị “không giới hạn đô thị là một đơn vị hành chính”.

Dự thảo Nghị quyết cũng quy định đặc khu được công nhận loại đô thị phải đạt 50% mức tối thiểu của tiêu chuẩn tỷ lệ dân số đô thị, cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế - xã hội của phường.

Cần có tiêu chí với đô thị loại III nằm trong đơn vị hành chính cấp xã

Thẩm tra và ý kiến về các nội dung giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Nghị quyết về phân loại đô thị và dự án Nghị quyết về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho rằng, nội dung của các dự thảo Nghị quyết cơ bản bám sát và phù hợp với các chủ trương, yêu cầu về tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; các chỉ đạo, kết luận liên quan của cấp có thẩm quyền.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhận thấy, cần làm rõ mục đích, ý nghĩa của quy định yêu cầu đánh giá trình độ phát triển đô thị của đơn vị hành chính cấp xã trong đô thị (Điều 7, khoản 3 Điều 9. Trường hợp cần thiết thì chỉ nên đánh giá một số tiêu chuẩn cụ thể về trình độ phát triển hạ tầng và tổ chức không gian đô thị mà không đánh giá toàn bộ các tiêu chuẩn tại Bảng 2B Phụ lục II để bảo đảm phù hợp với quy mô và tính chất.

Ngoài ra, Ủy ban đề nghị cần có tiêu chí, tiêu chuẩn đánh giá riêng đối với trường hợp đô thị loại III nằm trong đơn vị hành chính cấp xã (ví dụ các thị trấn trước đây nay nằm trong các xã sau khi thực hiện sắp xếp) vì áp dụng toàn bộ các tiêu chí, tiêu chuẩn tại Bảng 2B Phụ lục II là không phù hợp.

Các đại biểu tham dự phiên họp

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng đề nghị chỉnh lý Điều 12 của dự thảo Nghị quyết theo hướng chỉ quy định về mặt nguyên tắc đối với vấn đề chuyển đổi số trong phân loại đô thị, không quy định cứng về cơ sở dữ liệu về phát triển đô thị trong Nghị quyết này, bởi đây là nội dung thuộc trách nhiệm của Chính phủ và cần đặt trong định hướng, kế hoạch tổng thể chung về chuyển đổi số của Chính phủ phù hợp với quy định của pháp luật về chuyển đổi số.

Hơn nữa, quy định về trách nhiệm của UBND các cấp tại hoản 2 Điều 12 đang có sự trùng lặp với quy định tại điểm c khoản 1 Điều 13 nên cần tiếp tục chỉnh lý các quy định này cho phù hợp.

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cơ bản tán thành với các dự thảo Nghị quyết đã được Chính phủ tiếp thu ý kiến thẩm tra; đồng thời, đề nghị Chính phủ tiếp tục phối hợp với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tiếp thu đầy đủ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các nội dung được cơ quan thẩm tra đề nghị tiếp tục nghiên cứu để hoàn chỉnh hai dự thảo Nghị quyết.

Đại diện lãnh đạo các bộ, ngành tham dự phiên họp

Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, việc hoàn chỉnh cần bảo đảm phù hợp với các văn kiện của Đảng, kể cả dự thảo văn kiện dự kiến trình Đại hội XIV; bảo đảm sự phù hợp, thống nhất với các luật, nghị quyết của Quốc hội, trong đó có các nghị quyết về phát triển kinh tế - xã hội, các chỉ tiêu về đô thị, giường bệnh…

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị, Bộ Xây dựng, Bộ Nội vụ phối hợp với Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, trên cơ sở ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hoàn chỉnh 2 Nghị quyết và xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội bằng văn bản, trình Chủ tịch Quốc hội ký ban hành trước ngày 31/12 tới đây; hai Nghị quyết sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 để bảo đảm tính thống nhất.

Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý, các nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trong năm 2025 đã yêu cầu Chính phủ khẩn trương hoàn chỉnh việc xác định chính xác diện tích tự nhiên của các đơn vị hành chính cấp xã. Do vậy, Chính phủ cần đẩy mạnh thực hiện, có thể kéo dài thời gian thực hiện, song bảo đảm công bố công khai trước 31/1/2026.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và Nghị quyết về phân loại đô thị. Ảnh: Phạm Thắng

Về công tác thông tin, tuyên truyền, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, các cơ quan báo chí cần tuyên truyền đúng chủ trương, mục đích của ban hành hai Nghị quyết.

Theo đó, Nghị quyết về về phân loại đô thị được ban hành để công tác quản lý, phát triển đô thị bảo đảm theo quy hoạch, nâng chất lượng phát triển các đô thị trong thời gian tới.

Tương tự, Nghị quyết về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính được ban hành để phục vụ công tác quản lý, trong một số năm tới sẽ không thực hiện tách, nhập đơn vị hành chính.

Tại Phiên họp, 100% Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội có mặt tán thành biểu quyết thông qua Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phân loại đô thị.

Thanh Hải

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/xem-xet-thong-qua-2-nghi-quyet-cua-uy-ban-thuong-vu-quoc-hoi-ve-tieu-chuan-don-vi-hanh-chinh-va-phan-loai-do-thi-10401661.html