Chiều nay (24-11), Quốc hội dành toàn bộ thời gian để thảo luận ở hội trường về dự Luật Báo chí sửa đổi.
Trước đó, Bộ VH-TT&DL đã có báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của các đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận tổ về dự luật này.
Các đại biểu nghe tờ trình và thẩm tra về dự án Luật Báo chí sửa đổi hôm 23-10. Ảnh: QH
Sẽ cụ thể hóa trong Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí
Liên quan đến Điều 16 về cơ quan báo chí, trong báo cáo, cơ quan chủ trì soạn thảo cho biết có một số ý kiến đề nghị thí điểm mô hình tổ hợp hoặc tập đoàn báo chí chủ lực đa phương tiện tại Hà Nội và TP.HCM.
Bộ VH-TT&DL cho hay cơ quan này đang tổng kết Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí, dự kiến kiến nghị cấp có thẩm quyền tiếp tục triển khai một số quan điểm của Quy hoạch, đồng thời bổ sung quan điểm mới, trong đó có nội dung về việc Hà Nội và TP.HCM được thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện.
Trên cơ sở chỉ đạo, phê duyệt của cấp có thẩm quyền, Bộ VH-TT&DL sẽ cụ thể hóa trong Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí.
Có ý kiến đề nghị Luật cần quy định rõ nguyên tắc trước khi giao Chính phủ quy định chi tiết về mô hình tổ chức, nhiệm vụ và cơ chế đặc thù cho các loại hình báo chí. Về ý kiến này, Bộ VH-TT&DL cho biết khoản 6, Điều 16 dự thảo Luật quy định cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện là cơ quan báo chí có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc; có cơ chế đặc thù về tài chính; được thành lập phù hợp với Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
“Cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện có cơ quan báo chí trực thuộc; mỗi cơ quan chủ lực đa phương tiện cũng có những đặc thù, thế mạnh riêng, mức độ tự chủ tài chính khác nhau” – theo giải trình của cơ quan soạn thảo. Do vậy, dự thảo Luật giao Chính phủ quy định chi tiết cơ chế đặc thù về tài chính đối với từng cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện phù hợp với mức độ tự chủ.
Một số ý kiến khác đề nghị quy định cho phép các cơ quan báo chí chủ lực, đa phương tiện hoặc cơ quan báo chí đặc thù được giữ tư cách pháp nhân độc lập, không bị sáp nhập cơ học. Theo Bộ VH-TT&DL, khoản 3 Điều 16 đã quy định cơ quan báo chí có tư cách pháp nhân, có con dấu, tài khoản theo quy định.
Cạnh đó, có ý kiến đề nghị làm rõ cơ chế tổ chức và hoạt động của cơ quan phát thanh, truyền hình cấp tỉnh tại khoản 7 Điều 16. Về ý kiến này, Bộ VH-TT&DL thông tin khoản 7 Điều 16 dự thảo Luật quy định Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy.
“Cơ chế tổ chức và hoạt động của Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình đã được quy định tại Quy định 373 của Ban Bí thư quy định chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy cơ quan báo và phát thanh, truyền hình của đảng bộ tỉnh, thành phố” – theo Bộ VH-TT&DL.
Các phóng viên tác nghiệp tại Đại lễ A80. Ảnh: SƠN HẢI
Đề nghị Google, Facebook, TikTok... phải trả phí bản quyền
Về hoạt động báo chí trên không gian mạng (Điều 30), một số ý kiến cho rằng, quy định này đang tiếp cận theo hướng truyền thống, thiếu các quy định phù hợp với sự phát triển của báo điện tử và môi trường mạng số hiện nay. Cũng có ý kiến đề nghị bổ sung các quy định để quản lý hiệu quả hơn báo chí trên môi trường mạng, điều chỉnh hoạt động của báo điện tử và các kênh độc lập cá nhân.
Về các ý kiến này, Bộ VH-TT&DL cho rằng hiện nay báo chí có xu hướng hoạt động tích hợp đa loại hình, đa nền tảng, đa dịch vụ. Các xu hướng phát triển này đã được đánh giá kỹ lưỡng, dự thảo Luật cũng đã có các quy định cụ thể về chính sách của Nhà nước để phát triển báo chí trên không gian mạng, đồng thời quản lý chặt chẽ về mặt nội dung.
Cụ thể, dự thảo luật đã quy định về biện pháp quản lý đối với hoạt động báo chí trên không gian mạng như đối với hoạt động báo chí trên bốn loại hình (Điều 31). Cụ thể, chịu trách nhiệm về nội dung, bản quyền khi đăng, phát thông tin lên kênh nội dung trên không gian mạng; không phải chịu trách nhiệm đối với những nội dung thông tin bị thay đổi do lỗi của tổ chức vận hành mạng xã hội.
Đưa thông tin lên kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng trước hoặc sau khi biên tập, cập nhật thông tin trên báo chí và lưu giữ nội dung xuất bản trên không gian mạng trên hệ thống máy chủ theo quy định của Luật này về lưu chiểu báo chí điện tử....
Cũng có ý kiến đề nghị cần có biện pháp ràng buộc pháp lý để yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới (như Google, Facebook, TikTok...) phải trả phí bản quyền và chia sẻ doanh thu với cơ quan báo chí Việt Nam; làm rõ trách nhiệm của các nền tảng mạng xã hội trong việc ngăn chặn, xử lý thông tin xấu độc, tin giả, tin sai lệch trên nền tảng của mình.
Có ý kiến đề nghị việc bảo vệ bản quyền báo chí trên không gian mạng cần được quy định cụ thể hơn tránh tình trạng sao chép trái phép, tràn lan trên mạng xã hội đang gây ảnh hưởng lớn đến quyền tác giả và tính minh bạch thông tin.
Tiếp thu các ý kiến này, theo cơ quan chủ trì soạn thảo, dự thảo luật đã bổ sung khoản 2 Điều 39 về quyền tác giả, quyền liên quan. Theo đó, cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng tác phẩm báo chí của cơ quan báo chí phải có thỏa thuận với cơ quan báo chí theo quy định của pháp luật về quyền tác giả, quyền liên quan.
Riêng thông tin do các nền tảng xuyên biên giới đăng tải không thuộc phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật. Cụ thể, nền tảng xuyên giới phải gỡ bỏ thông tin vi phạm chậm nhất 24 giờ kể từ khi có yêu cầu của phía Việt Nam (Điều 23 Nghị định 147/2024 về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng).
Về loại hình hoạt động của cơ quan báo chí (khoản 1, Điều 21), một số ý kiến đề nghị làm rõ khái niệm “đơn vị sự nghiệp”, “đơn vị sự nghiệp công lập”, “đơn vị sự nghiệp công” khi áp dụng cho cơ quan báo chí.
Theo Bộ VH-TT&DL, cơ quan báo chí trực thuộc cơ quan Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị-xã hội là đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định tại Điều 9 Luật Viên chức.
Cơ quan báo chí trực thuộc tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp là đơn vị sự nghiệp công, được áp dụng cơ chế tự chủ tài chính theo quy định tại Điều 39 Nghị định 60/2021 và Nghị định 111/2025 theo nguyên tắc tự bảo đảm kinh phí hoạt động, ngân sách nhà nước không hỗ trợ.
NGUYỄN THẢO