Xóa bỏ vòng tròn luẩn quẩn 'con cô lấy con cậu' ở đồng bào dân tộc Chứt

một ngày trướcBài gốc

Vòng tròn luẩn quẩn

Bản Rào Tre là nơi cư trú của tộc người Chứt với 45 hộ dân và 155 nhân khẩu.

Trước đây, khoảng đầu năm 1958, người dân huyện Hương Khê thấy một số “người lạ” nói tiếng Kinh không sõi xuống chợ đổi chim, thú săn bắt được để lấy gạo, muối, dao, kéo.

Mãi đến năm 1991, khi Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh tuần tra biên giới thì phát hiện một nhóm khoảng 20 người Chứt sống trong hang động trên dãy Trường Sơn ở biên giới Việt Nam - Lào. Rồi từng bước, Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh đưa đồng bào dân tộc Chứt về cư ngụ tại bản Rào Tre dưới chân dãy Kà Đay, bên dòng sông Ngàn Sâu thuộc xã Hương Liên.

Bản Rào Tre dưới chân núi Ka Đay (xã Hương Liên, huyện Hương Khê, Hà Tĩnh)

Trung tá Nguyễn Văn Thiên - Tổ trưởng tổ công tác Biên phòng cắm bản Rào Tre - cho biết trước đây, những người trong bản hầu hết là anh em, họ hàng rất gần lấy nhau. Có những cặp vợ chồng là con cô lấy con cậu, con chú lấy con bác, cháu lấy chú, chú lấy cháu…

Hệ lụy của tình trạng hôn nhân cận huyết là nhiều trẻ em sinh ra bị teo và dị tật chân, có đứa trẻ mắc chứng thiểu năng trí tuệ.

Đến nay, người Chứt ở bản Rào Tre đã chấm dứt tình trạng hôn nhân cận huyết

Điển hình như chị H.T.S kết hôn với anh H.V.H. là con dì, con cậu. Họ có với nhau 3 người con, trong đó cô con gái thứ 2 khi sinh ra đã không có bàn chân.

Ông H.G. lấy vợ là H.T.H. và đã có 3 người con, nhưng cha của ông G. và mẹ của bà H. là 2 anh em ruột. Anh H.H. lấy chị H.T.T. trong khi cả 2 có quan hệ là cậu và cháu. Hay chị H.N. lấy anh H.H., hiện có 4 người con, chị N. là con cậu còn anh H. là con cô…

Nguyên nhân dẫn đến hôn nhân cận huyết là do bà con nơi đây thường xuyên quanh quẩn bên căn nhà, ít giao du, tiếp xúc với thế giới bên ngoài.

Đến nay, sau nhiều năm nỗ lực, tình trạng hôn nhân cận huyết ở bản Rào Tre đã được đẩy lùi, chấm dứt vòng tròn luẩn quẩn “con cô lấy con cậu”. Theo báo cáo mới nhất, tính từ năm 2000 đến nay, ở bản Rào Tre không còn tình trạng hôn nhân cận huyết.

Cầu nối se duyên

Nhiều năm qua, cấp ủy, chính quyền các cấp ở tỉnh Hà Tĩnh và Bộ đội Biên phòng tỉnh Hà Tĩnh đã nỗ lực triển khai nhiều chính sách hỗ trợ, tuyên truyền, vận động, thuyết phục.

Đặc biệt, Bộ đội Biên phòng tỉnh Hà Tĩnh đã xây dựng mô hình “Cầu nối se duyên” mang lại hiệu quả tích cực. Mô hình này đã góp phần nâng cao, thay đổi nhận thức của đồng bào dân tộc Chứt về những hạn chế của hôn nhân cận huyết thống.

Sự kiện đánh dấu bước ngoặt là "đám cưới lịch sử" ở bản Rào Tre. Năm 2015, khi lần đầu tiên trong cộng đồng người dân tộc Chứt ở bản Rào Tre có 2 thiếu nữ là Hồ Thanh Mai, Hồ Thị Mỹ Duyên kết hôn với 2 chàng trai người Kinh là Lê Xuân Công và Nguyễn Đình Nhân. Sau đó, nhiều nam, nữ trong bản tiếp tục được se duyên, kết hôn với người ngoài bản.

"Đám cưới lịch sử" của đồng bào dân tộc Chứt

Theo Trung tá Nguyễn Văn Thiên, trước đây, bà con dân bản Rào Tre không tìm được mối duyên ở bên ngoài nên bộ đội biên phòng đã tổ chức các buổi gặp gỡ, giao lưu văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao. Từ đó, bộ đội biên phòng trở thành những “ông mai, bà mối”, tạo nhịp cầu nối duyên để con em đồng bào dân tộc Chứt kết hôn với người địa phương khác.

Đến nay, trong bản Rào Tre đã có 8 đôi kết hôn với người ngoài bản, chủ yếu kết hôn với người dân tộc Kinh ở các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Phú Thọ. Sau kết hôn, các cặp vợ chồng đều sinh con khỏe mạnh, thông minh, chăm lo sản xuất, phát triển kinh tế.

Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh nỗ lực đồng hành cùng bà con dân tộc Chứt

“Sống, gắn bó lâu dài với người dân ở bản nên mỗi lần họ tổ chức đám cưới, bộ đội vẫn luôn sát cánh hỗ trợ. Đó không chỉ là nhiệm vụ, mà đó là tình cảm quân dân.

Mỗi khi có đám cưới ở bản, anh em chúng tôi là những người đại diện nhà gái, nhà trai làm thủ tục cưới hỏi cho đồng bào dân tộc Chứt” - Trung tá Thiên nói.

Cũng theo Trung tá Thiên, thời gian tới, bộ đội sẽ làm con đường dài 18km, nối từ bản Cà Xen của xã Thanh Hóa (huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình) đến bản Rào Tre (xã Hương Liên).

“Con đường này được chính quyền địa phương cũng như lực lượng biên phòng ấp ủ xây dựng từ lâu, đến nay mới được thực hiện. Nhờ đó, tình trạng hôn nhân cận huyết sẽ được giải quyết và giao thoa phát triển kinh tế giữa hai tỉnh” - Trung tá Thiên nói thêm.

Thiện Lương

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/xoa-bo-vong-tron-luan-quan-con-co-lay-con-cau-o-dong-bao-dan-toc-chut-2396041.html