Xóa cơ chế độc quyền vàng miếng SJC

13 giờ trướcBài gốc

Ngày 26-8, Chính phủ ban hành Nghị định số 232/2025/NĐ-CP (Nghị định 232) sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24/2012/NĐ-CP (Nghị định 24) về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Điểm nhấn quan trọng của nghị định lần này là chính thức xóa bỏ cơ chế nhà nước độc quyền trong sản xuất vàng miếng, cũng như độc quyền xuất khẩu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng. Đây được xem là bước ngoặt lớn của thị trường vàng sau nhiều năm vận hành dưới khuôn khổ chặt chẽ của Nghị định 24.

Kéo giảm tình trạng thao túng giá

Theo nội dung Nghị định 232, hoạt động sản xuất vàng miếng từ nay được xếp vào nhóm kinh doanh có điều kiện và phải được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cấp phép thay vì chỉ một đơn vị độc quyền như trước. Vàng miếng được hiểu là sản phẩm vàng dập thành thỏi hoặc miếng, có đóng dấu ký hiệu, trọng lượng, chất lượng và thương hiệu của DN hoặc ngân hàng thương mại được cấp phép. Để tham gia, DN phải đáp ứng mức vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỉ đồng, trong khi các ngân hàng thương mại cần vốn điều lệ từ 50.000 tỉ đồng trở lên. Thống đốc NHNN sẽ quy định hồ sơ, thủ tục cụ thể để cấp giấy phép.

Bên cạnh đó, nghị định cũng bổ sung quy định quan trọng về thanh toán, như: giao dịch mua bán vàng có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên trong một ngày của cùng một khách hàng phải được thực hiện thông qua tài khoản ngân hàng. Mục tiêu của điều chỉnh này là tăng tính minh bạch, hạn chế tình trạng mua bán ngầm hoặc thanh toán bằng tiền mặt vốn tiềm ẩn rủi ro và khó kiểm soát.

Ông Huỳnh Trung Khánh, Cố vấn cấp cao Hội đồng Vàng thế giới tại Việt Nam, đánh giá Nghị định 232 sẽ mở ra một chương mới cho thị trường vàng. Ông cho rằng việc xóa bỏ độc quyền vàng miếng SJC, cho phép nhiều DN và ngân hàng đủ điều kiện tham gia sản xuất sẽ tăng cung hàng hóa, kéo chênh lệch giá trong nước và quốc tế về mức hợp lý, khoảng 2%-3% thay vì khoảng cách 18-19 triệu đồng/lượng như thời gian qua.

Tuy nhiên, theo ông Khánh, để nghị định thực sự đi vào đời sống, NHNN cần sớm ban hành thông tư hướng dẫn cụ thể, đặc biệt là về thủ tục cấp hạn mức nhập khẩu vàng nguyên liệu cho DN. "Chỉ khi có nguồn nguyên liệu dồi dào, các DN mới có thể sản xuất vàng miếng quy mô lớn và đưa giá trong nước hạ nhiệt thực sự" - ông nói.

Nguồn cung khan hiếm, người dân phải chờ nhiều giờ nhưng vẫn khó mua vàng tại Công ty SJC ngày 26-8. Ảnh: LAM GIANG

Ở góc độ DN kinh doanh, bà Hàn Thị Bình, chủ DN tư nhân vàng Kim Phát I (TP HCM), cho rằng việc bỏ độc quyền sẽ tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh. Khi nhiều đơn vị cùng tham gia, thị trường sẽ có thêm sản phẩm vàng đa dạng, từ đó giá vàng miếng sẽ dần tiệm cận giá thế giới, mang lại lợi ích trực tiếp cho người tiêu dùng.

Cạnh tranh cũng giúp giảm tình trạng thao túng giá và hạn chế khoảng cách lớn giữa vàng miếng SJC với các loại vàng khác. Theo bà Bình, thay vì gánh nặng quản lý khối lượng lớn, NHNN có thể tập trung vào vai trò điều hành chính sách tiền tệ và giám sát chung.

Ông Trần Hữu Đang, Tổng Giám đốc Công ty CP Vàng bạc Đá quý AJC (Hà Nội), kỳ vọng DN của ông có thể tham gia nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng và các sản phẩm mỹ nghệ. Đặc biệt, ông ủng hộ quy định thanh toán qua ngân hàng, bởi điều này tạo ra chuỗi giao dịch minh bạch, dễ truy xuất nguồn gốc, giảm thiểu rủi ro "chợ đen" và tăng độ an toàn cho cả người mua lẫn DN.

"Khi tất cả các giao dịch đều qua hệ thống ngân hàng, cơ quan quản lý có thể thu thập dữ liệu đầy đủ để phân tích cung cầu, giá cả và xu hướng thị trường, từ đó xây dựng chính sách điều tiết hiệu quả hơn, hạn chế đầu cơ hoặc thao túng" - ông phân tích.

Giá vàng khó giảm ngay

Trong khi nhiều người kỳ vọng Nghị định 232 vừa được ban hành sẽ "cởi trói" cho thị trường vàng nhưng thực tế ghi nhận tại nhiều điểm giao dịch trong nước ngày 26-8, sức nóng chưa hạ nhiệt. Nhu cầu mua vàng của người dân vẫn rất lớn, bất chấp giá vàng miếng SJC tiếp tục leo lên vùng đỉnh lịch sử.

Cụ thể, tính đến cuối ngày 26-8, các DN lớn vẫn niêm yết giá vàng miếng SJC ở mức cao chót vót, 125,7 triệu đồng/lượng mua vào và 127,7 triệu đồng/lượng bán ra, tăng thêm 800.000 đồng so với hôm trước. Đáng chú ý, mức chênh lệch giữa giá mua và bán đã được nới rộng lên đến 2 triệu đồng/lượng, đẩy rủi ro về phía người mua.

Không chỉ các hệ thống lớn, thị trường tự do tại TP HCM cũng chứng kiến cơn sốt vàng. Một số cửa hàng nhỏ lẻ đẩy giá vàng miếng SJC lên tới 129 triệu đồng/lượng mua vào và 130 triệu đồng/lượng bán ra, mức giá chưa từng có trong lịch sử. Song song đó, vàng nhẫn và vàng trang sức 99,99% cũng đồng loạt tăng vọt, dao động từ 119,6 triệu đồng/lượng mua vào đến 122,1 triệu đồng/lượng bán ra.

Tại trụ sở Công ty Vàng bạc Đá quý Sài Gòn (SJC), khung cảnh dòng người dân xếp hàng chờ mua vàng lại tái diễn. Dù vậy, hầu hết khách hàng phải ra về tay trắng vì DN thông báo hết hàng. Nhiều người buộc phải chuyển hướng sang mua vàng nhẫn trơn nhưng cũng bị áp hạn mức chặt chẽ. Cụ thể, công ty này quy định mỗi khách chỉ được mua tối đa 1 chỉ vàng nhẫn bằng tiền mặt và thêm 1 chỉ bằng chuyển khoản. Thậm chí, có thời điểm, lượng mua còn bị siết chặt xuống chỉ còn 5 phân mỗi khách.

Anh Lê Mạnh Hoàng, ngụ phường Bến Thành (TP HCM), cho biết đã nhiều ngày liền xếp hàng chờ mua vàng miếng nhưng đều bất thành. "Tôi xếp hàng suốt một tuần qua, hôm nay mới mua được đúng 1 chỉ vàng nhẫn. Giá cao nhưng nhiều người vẫn quyết mua bằng được. Có hôm cửa hàng chỉ bán ra khoảng 50 lượng, nên nhiều người xếp hàng cả buổi rồi lại ra về" - anh Hoàng chia sẻ.

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, chuyên gia vàng Trần Duy Phương cho rằng Nghị định 232 là tín hiệu tích cực sau giai đoạn thị trường vàng miếng trong nước căng thẳng về nguồn cung, đẩy chênh lệch giá với thế giới lên mức kỷ lục. Dù giá vàng SJC có thể không giảm mạnh ngay lập tức nhưng xu hướng hạ nhiệt là chắc chắn.

Ông phân tích khi nhiều DN tham gia sản xuất, thị trường có thêm thương hiệu, tăng tính cạnh tranh và lựa chọn cho người mua. Bên cạnh đó, tâm lý thị trường cũng sẽ thay đổi, người mua kỳ vọng giá còn giảm nên tạm ngưng mua, trong khi người đã mua giá thấp có thể chốt lời, khiến cầu giảm và giá theo đó đi xuống.

Cần sớm triển khai

Tuy vậy, thách thức không nhỏ là làm sao để triển khai nhanh chóng, minh bạch và hiệu quả các quy định mới. Nếu thủ tục cấp phép nhập khẩu còn chậm, nguồn cung vàng nguyên liệu không được cải thiện thì mục tiêu bình ổn giá sẽ khó đạt được. Các chuyên gia đồng tình rằng song song với việc mở cửa thị trường, cơ quan quản lý phải có cơ chế giám sát chặt chẽ, bảo đảm chất lượng vàng miếng, ngăn chặn làm giả hoặc gian lận thương mại.

THÁI PHƯƠNG - THY THƠ

Nguồn NLĐ : https://nld.com.vn/xoa-co-che-doc-quyen-vang-mieng-sjc-19625082622210044.htm