Cởi trói
Thị trường vàng là một trong những kênh đầu tư truyền thống được nhà đầu tư Việt ưa chuộng. Nhu cầu tăng cao trong khi nhiều năm nay, Việt Nam không nhập khẩu vàng đã dẫn tới sự khan hiếm nguồn cung.
Sau khi Nghị định 232/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24/2012 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng được ban hành, thị trường vàng miếng dường như được “cởi trói”.
Nhiều chuyên gia kỳ vọng bỏ độc quyền vàng miếng SJC sẽ “cởi trói” cho thị trường vàng. Ảnh: Như Ý
Chị Nguyễn Thu Hương (Hà Nội) thường có thói quen mua vàng miếng SJC tích trữ. Tuy nhiên, từ 2023 trở lại đây, chị Hương và nhiều người dân rất khó mua vàng SJC do cửa hàng thường xuyên hết hàng.
“Khi nghe tin sẽ có nhiều thương hiệu vàng miếng, tôi rất mừng. Trước năm 2012, tôi có thể chọn mua nhiều thương hiệu nhưng sau này chỉ còn vàng SJC. Việc đa dạng sản phẩm sẽ giúp nhà đầu tư có cơ hội lựa chọn và dễ dàng mua vàng hơn so với thời gian gần đây”, chị Hương hào hứng.
Phiên giao dịch ngày 27/8 - ngày đầu tiên khi Nghị định 232/2025 ban hành - giá vàng miếng SJC bán ra lên mức 128 triệu đồng/lượng, tăng 300.000 đồng/lượng so với trước đó. Trong khi đó, giá mua vào vàng miếng SJC giảm tới 700.000 đồng/lượng, về mức 126 triệu đồng/lượng.
Trao đổi với Tiền Phong, PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, giảng viên Trường Đại học Kinh tế TPHCM cho biết, việc xóa bỏ độc quyền thương hiệu vàng miếng SJC là chủ trương đúng đắn và cần thiết để nâng cao tính minh bạch cho thị trường vàng.
Nhiều năm nay, việc công nhận vàng miếng SJC là thương hiệu quốc gia khiến thị trường lệch pha, giá bị chi phối bởi một thương hiệu duy nhất.
“Việc gỡ bỏ thế độc quyền giúp giá các loại vàng miếng tiến tới sự cân bằng, tránh tình trạng giá SJC vênh quá cao so với các thương hiệu khác. Nhưng để giá vàng trong nước tiệm cận giá vàng thế giới, yếu tố quyết định vẫn là nguồn cung,” ông Huân nhận định.
Theo TS. Huân, dù chủ trương mở cửa thị trường đã được ban hành, nhưng nếu hoạt động nhập khẩu vàng miếng không được triển khai nhanh chóng, hiệu quả, thị trường vẫn có thể bị thắt chặt, tiếp tục đẩy giá lên cao.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu nhận định, Nghị định 232/2025 là bước đi lớn trong quản lý thị trường vàng, đặc biệt với việc cho phép một số ngân hàng và doanh nghiệp đủ điều kiện được sản xuất, nhập khẩu, phân phối vàng miếng. Tuy nhiên, ông Hiếu cảnh báo, nếu việc triển khai chậm trễ, thì những tác động tích cực sẽ bị triệt tiêu bởi tâm lý e ngại và đầu cơ.
“Ngay sau khi nghị định được công bố, ngày 27/8, giá vàng SJC trong nước vẫn tăng. Điều này cho thấy thị trường chưa cảm nhận được tác động thực chất từ chính sách, bởi chưa có hành động cụ thể nào giải tỏa cơn khát vàng. Người dân vẫn đặt câu hỏi: có mua được vàng không và mua với giá nào”, TS. Hiếu phân tích.
Chuyên gia Trần Duy Phương cho rằng, giá vàng SJC liên tục tăng nóng thời gian qua do nguồn cung khan hiếm, trong khi nhu cầu trong dân và giới đầu tư tăng mạnh. Khi giá vàng thế giới hạ nhiệt, giá trong nước vẫn cao do không có nguồn cung bổ sung.
“Việc xóa bỏ độc quyền SJC và mở đường nhập khẩu sẽ tạo nguồn cung mới, đa dạng hóa thương hiệu và giảm áp lực lên một sản phẩm cụ thể. Chênh lệch giá vàng trong nước - thế giới hiện ở mức khoảng 20 triệu đồng/lượng không hợp lý, nhưng cũng không thể kỳ vọng sẽ thu hẹp ngay lập tức. Thị trường cần có thời gian để thích nghi, và độ trễ là điều tất yếu”, ông Phương cho biết.
Kỳ vọng “hạ nhiệt”
Theo Nghị định 232/2025, để được Ngân hàng Nhà nước xem xét cấp giấy phép sản xuất vàng miếng, doanh nghiệp phải có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng, ngân hàng vốn điều lệ từ 50.000 tỷ đồng trở lên. Với quy định này, chỉ một số doanh nghiệp đáp ứng điều kiện như: Cty TNHH Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC), CTCP Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) và Tập đoàn DOJI.
Chuyên gia Trần Duy Phương đánh giá, các đơn vị đủ điều kiện nhập khẩu, kinh doanh vàng miếng sẽ là những cái tên quen thuộc, đã từng sản xuất, kinh doanh vàng miếng trước khi Nghị định 24/2012 có hiệu lực.
Theo ông Phương, dù nguồn nhập khẩu vẫn được Ngân hàng Nhà nước kiểm soát nhưng việc cho phép doanh nghiệp nhập khẩu với hạn mức hợp lý là một giải pháp đủ để giải tỏa phần nào “cơn khát vàng”.
Động thái này đồng thời làm giảm kỳ vọng rằng vàng SJC tiếp tục khan hiếm, giá vàng sẽ tiếp tục tăng. Khả năng cao, đà tăng phi mã, liên tục lập đỉnh của giá vàng trong nước sẽ dừng lại. Mức chênh lệch giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới cũng dần rút ngắn.
TS. Nguyễn Trí Hiếu đề xuất Ngân hàng Nhà nước cần nhanh chóng cấp phép cho các doanh nghiệp đủ điều kiện được nhập khẩu vàng. Chỉ khi vàng được bổ sung ra thị trường một cách thực chất, giá trong nước mới có thể dần điều chỉnh theo xu hướng thế giới.
Ở góc độ DN kinh doanh, ông Khánh Duy, chủ tiệm vàng trên đường Hai Bà Trưng (TPHCM) cho rằng, việc bỏ độc quyền sẽ tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh.
Khi nhiều đơn vị cùng tham gia, thị trường sẽ có thêm sản phẩm vàng đa dạng, từ đó giá vàng miếng sẽ dần tiệm cận giá thế giới, mang lại lợi ích trực tiếp cho người tiêu dùng. Cạnh tranh cũng giúp giảm tình trạng thao túng giá và hạn chế khoảng cách lớn giữa vàng miếng SJC với các loại vàng khác.
“Tôi hy vọng trong thời gian tới giá vàng sẽ trở về mốc bình ổn như cách đây vài năm, để ai cũng có thể mua được vàng khi có nhu cầu” - ông Duy nói.
Ông Nguyễn Văn Dưng, Chủ tịch Hội Mỹ nghệ Kim hoàn đá quý TPHCM nói rằng, chính sách mới sẽ giúp các cơ sở vàng trang sức được tiếp cận nguồn nguyên liệu minh bạch, tạo thêm việc làm và khôi phục nghề truyền thống. “Khi sản xuất phát triển, không chỉ doanh nghiệp được hưởng lợi, mà hàng ngàn lao động, thợ kim hoàn cũng có cơ hội ổn định cuộc sống” – ông Dưng nhấn mạnh.
QUỲNH NGA - Uyên Phương