Xoài Úc… chờ giải cứu

7 giờ trướcBài gốc

Giá xoài Úc xuống mức thấp chưa từng có khiến nhiều nhà vườn ở Cam Lâm điêu đứng. Không chỉ chi phí đầu tư cao, năng suất thấp, xoài còn bị ứ đọng, treo cây, rụng đầy vườn, thiệt hại nối tiếp thiệt hại.

Rớt giá thảm hại

Giữa trưa nắng gắt, ông Dương Được (thôn Tân Lập, xã Cam Thành Bắc) lặng lẽ thu hoạch xoài trong vườn. Ướt đẫm mồ hôi, ông tự tay lựa từng trái xoài Úc to, đều, nặng xấp xỉ 1kg. Những quả trông bắt mắt là thế, nhưng khi mang hai sọt gần 100kg xuống vựa chỉ bán được vỏn vẹn 200.000 đồng. “Từ sáng tới giờ, mình tôi hái được từng này, bán được đồng nào hay đồng đó chứ để treo mãi trên cây cũng hư cả gốc”, ông nói. Vườn ông Được có 105 cây xoài Úc, đầu tư gần 20 triệu đồng chăm bón suốt mùa, nhưng vụ này chỉ thu được khoảng 1 tấn quả, bằng 1/3 sản lượng năm ngoái. Phần lớn lại là xoài bia, loại xoài xấu nhất, giá vựa chỉ mua 2.500 đồng/kg.

Bà Phạm Thị Nở thu mua xoài Úc.

Tại vựa xoài Thống Nở ở xã Cam Thành Bắc, chủ vựa Phạm Thị Nở thở dài: “Xoài Úc loại 1 giá 20.000 đồng/kg, loại 2 còn 6.000 - 7.000 đồng, xoài bia chỉ 2.000 - 3.000 đồng/kg. Mà xoài loại 1 năm nay hiếm lắm, đỏ mắt mới kiếm được, chừng 10% thôi”. Theo bà Nở, không chỉ nông dân khốn khó mà cả thương lái cũng lao đao. Những vựa đặt cọc mua vườn giờ dội hàng, tồn kho, lỗ nặng. Vựa Thống Nở trước đây mỗi ngày thu mua 4 - 10 tấn, giờ chỉ dám mua cầm chừng 1 tấn/ngày vì đầu ra gần như bị tắc.

Xoài Úc rớt giá, nông dân Cam Lâm thiệt hại nặng nề.

Chở xoài đi bán, ông Ngô Đình Phú (thôn Tân Thành, xã Cam Thành Bắc) chia sẻ, nhà ông có gần 1ha xoài, một nửa là xoài Úc, còn lại là xoài Hòa Lộc. Mọi năm thu 8 tấn xoài Úc, nay chỉ còn chừng 5 tấn. Xoài năm nay ra hoa gặp mưa, nhiều nhà phải xử lý ra hoa tới 2 - 3 lần. Khi đậu quả, lại bị sâu hại tấn công. Bán hết xoài chắc chỉ đủ tiền chi phí phân thuốc. Vậy nhưng ông cũng còn may mắn, chứ nhiều hộ mất trắng bao nhiêu công sức, tiền bạc đầu tư.

Vì sao xoài rớt giá?

Theo Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Cam Lâm, toàn huyện hiện có khoảng 4.500ha xoài Úc, sản lượng mỗi năm khoảng 20.000 - 30.000 tấn. Trong đó, 210ha đạt chuẩn VietGAP và đã được cấp mã vùng trồng để xuất khẩu sang các thị trường như: Trung Quốc, Mỹ, New Zealand, Australia. Trong đó, phần lớn xoài Úc xuất khẩu tươi sang Trung Quốc, một lượng nhỏ được tiêu thu trong nước và sử dụng làm nguyên liệu xoài sấy, nước ép xoài.

Vài năm gần đây, sản lượng xoài nội địa của Trung Quốc tăng lên, khiến nhu cầu nhập khẩu từ Việt Nam giảm rõ rệt. Thêm vào đó, thời điểm xoài Úc Cam Lâm vào chính vụ lại trùng với mùa thu hoạch xoài của Trung Quốc và Campuchia, khiến áp lực cạnh tranh càng lớn. Kết quả, lượng xoài Cam Lâm xuất khẩu bị giảm sâu.

Ông Dương Được chưa bao giờ thấy giá xoài thấp như năm nay.

Một số vựa thu mua xoài cho biết, trước đây xoài to đẹp là thương lái Trung Quốc thu gom. Nay, ngoài tiêu chí to và đẹp, còn phải tuyệt đối không có vết xước, đốm đen mới đạt chuẩn xuất khẩu. Yêu cầu khắt khe này khiến gần như toàn bộ xoài Úc Cam Lâm năm nay không đạt tiêu chí, phải tiêu thụ nội địa.

Thời tiết năm nay cũng là một trở ngại lớn. Theo nông dân Ngô Đình Phú, năm nay thời tiết không thuận lợi, nắng mưa thất thường khiến chi phí xử lý hoa, đậu quả, phân thuốc tăng gấp đôi. Tính trung bình, mỗi hecs-ta xoài đầu tư ít cũng mất 40 triệu đồng, trong khi tiền bán xoài chưa chắc thu được 20 triệu đồng.

Cây xoài Úc được đưa vào Cam Lâm từ năm 2015 và nhanh chóng mở rộng diện tích do có thời điểm giá cao từ 30.000 - 50.000 đồng/kg, có năm còn ngất ngưởng tới 70.000 đồng/kg. Thời gian qua, Nhiều hộ nông dân đã mạnh dạn đầu tư, ứng dụng khoa học công nghệ trong chăm sóc, thu hoạch xoài. Huyện đã xây dựng thương hiệu, hỗ trợ chế biến các sản phẩm như xoài sấy, enzyme, bánh, mứt xoài… Xoài Úc và các sản phẩm liên quan đã là sản phẩm OCOP chủ lực của huyện. Tuy nhiên, việc quá phụ thuộc vào một thị trường xuất khẩu khiến việc tiêu thụ luôn đối mặt với sự bấp bênh.

Tìm đường gỡ khó

“Cả đời gắn bó với cây xoài, chưa năm nào tôi thấy thảm như vậy. Tiếc công sức nên thu hoạch bán gỡ lại chút tiền phân bón chứ không ai nghĩ đến chuyện lời, lãi. Tôi gửi xoài về Bình Định biếu người thân, mà tiền gửi còn gấp ba tiền xoài”, ông Được cay đắng nói. Tại xã Cam Hòa, nơi có diện tích xoài Úc lớn của huyện, ông Võ Viết Tri - Chi hội trưởng nông dân thôn Lập Định 2, cho hay, năm ngoái xoài mua sô còn 10.000 đồng/kg, năm nay chỉ 2.000 - 3.000 đồng/kg mà vẫn không ai mua. Riêng thôn Lập Định 2, còn khoảng 200 tấn xoài Úc treo cây chưa bán được. Nhiều vựa thu mua “đứng bánh” vì sản lượng quá lớn, thị trường không tiêu thụ kịp.

Theo ông Nguyễn Trí Dũng - Chủ tịch Hội Nông dân xã Cam Hòa, toàn xã có khoảng 1.000ha xoài, trong đó 800ha là xoài Úc. Do giá quá thấp, nông dân phải neo vườn, hiện tồn hơn 500 tấn xoài chưa có đầu ra. Hội Nông dân xã đã báo cáo lên huyện để tìm giải pháp hỗ trợ hội viên, nông dân tiêu thụ xoài.

Một sọt xoài hơn 50kg chỉ bán được khoảng 100.000 đồng.

Ông Lê Thanh Văn - Chủ tịch Hội Nông dân huyện Cam Lâm thông tin, toàn huyện còn khoảng 1.800 tấn xoài Úc chưa tiêu thụ. Giá mua tại vườn chỉ 3.000 - 4.000 đồng/kg, thấp hơn rất nhiều so với chi phí đầu tư. Trong khi đó, xoài đã quá lứa, nếu không thu hoạch kịp sẽ hư hỏng. Chi phí vận chuyển, nhân công lại cao, khiến người dân càng thêm lỗ. Các vựa cũng thu mua nhỏ giọt vì đầu ra bế tắc. Hội viên, nông dân tại các xã, thị trấn mong muốn sớm được hỗ trợ thu mua với mức giá đề xuất 8.000 - 10.000 đồng/kg để lấy lại vốn đầu tư sản xuất. Trước thực trạng đó, Hội Nông dân huyện đã đề xuất UBND huyện hỗ trợ tiêu thụ xoài cho nông dân. Ngày 7-5, HND huyện gửi thư ngỏ đến Hội Doanh nhân trẻ Khánh Hòa và các câu lạc bộ doanh nghiệp để kêu gọi chung tay hỗ trợ tiêu thụ xoài Úc.

Ngày 8-5, Huyện ủy Cam Lâm đã có công văn chỉ đạo các tổ chức đoàn thể vào cuộc, kịp thời hỗ trợ người dân. UBND huyện Cam Lâm cũng đã báo cáo UBND tỉnh, đề xuất các sở, ngành vận động doanh nghiệp hỗ trợ đưa xoài Úc vào hệ thống siêu thị, bán lẻ của Bách hóa Xanh, chợ đầu mối toàn quốc để tiêu thụ. Hy vọng những động thái kịp thời này sẽ giúp giải cứu xoài Úc Cam Lâm, phần nào chia sẻ khó khăn cùng người nông dân giữa mùa xoài Úc buồn này.

CÔNG ĐỊNH

Nguồn Khánh Hòa : http://www.baokhanhhoa.vn/phong-su/202505/xoai-uc-cho-giai-cuu-5331968/