Xử lý rác thải cho siêu đô thị TPHCM - Bài 4: Nói không với chôn lấp rác

8 giờ trướcBài gốc

Nhân viên thu gom rác thải sinh hoạt tại phường Nhiêu Lộc, TPHCM. Ảnh: THANH HIỀN

Kiến nghị gỡ vướng

Liên quan đến công tác xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn TPHCM, tại buổi làm việc với đoàn giám sát của Quốc hội mới đây, ông Nguyễn Hồng Nguyên, Phó Giám đốc Sở NN-MT TPHCM, thông tin, thành phố đang tiếp tục đẩy nhanh tiến độ đối với 5 dự án chuyển đổi công nghệ đốt rác phát điện. Sau khi hợp nhất, lãnh đạo UBND TPHCM đã tổ chức họp, xem xét giải quyết các vấn đề về rác thải sinh hoạt. Đây cũng là cơ hội nhìn lại những việc làm được, chưa làm được của từng địa phương và có những chỉ đạo phù hợp hơn.

Chìa khóa dẫn đến công tác xử lý rác hiệu quả chính là phân loại rác tại nguồn (PLRTN). Theo ông Nguyễn Hồng Nguyên, thời gian qua chủ yếu tập trung vào công tác tuyên truyền, tập huấn cho các sở ban ngành, hội đoàn thể và UBND cấp huyện (trước đây) và cấp xã, sau đó tổ chức thực hiện tại một số khu phố, phường. Thực tế triển khai cho thấy, việc PLRTN phải có sự đồng bộ kỹ thuật từ thu gom, vận chuyển, trung chuyển đến xử lý các loại chất thải sau phân loại. Thành phố sẽ rà soát điều kiện hạ tầng kỹ thuật thu gom, vận chuyển, trung chuyển và định hướng công nghệ xử lý để xây dựng đề án thực hiện phù hợp. TPHCM đang tổ chức lại quản lý theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp để thực hiện quản lý hiệu quả công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải trên địa bàn.

Tại buổi giám sát, ông Nguyễn Văn An, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, nhận xét, trên tổng thể TPHCM có 5 đơn vị được chuyển công nghệ đốt rác phát điện, tuy nhiên thực tế, việc triển khai còn chậm. Chia sẻ tại buổi làm việc, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được nhấn mạnh, thành phố rất mong muốn xử lý rác thải bằng công nghệ đốt rác phát điện nhưng cần có chính sách về giá phù hợp với thực tế để kêu gọi nhà đầu tư. Ngoài ra, việc quy hoạch đối với công suất nguồn điện sinh khối được ràng buộc rất chặt và hiện thuộc thẩm quyền của Chính phủ. Thực tế tại TPHCM, các nhà máy xử lý rác thải có những điều kiện khác nhau, phải điều chỉnh quy hoạch và trình Chính phủ. TPHCM kiến nghị Bộ Công thương trình Chính phủ việc quy hoạch theo mức khung tại TPHCM có thể là 500MW. Đồng thời, việc bố trí nhà máy nằm ở đâu, phân kỳ thế nào, kế hoạch thực hiện sẽ giao cho địa phương tự quyết định. Có như vậy, việc điều chỉnh quy mô công suất nguồn điện sinh khối và điện sản xuất từ rác của TPHCM dễ hơn, nhờ đó thúc đẩy nhanh các dự án đốt rác phát điện.

Điều chỉnh quy hoạch phù hợp

Công bằng mà nói, nếu trừ đi vướng mắc từ cơ chế, phần còn lại là giải pháp kỹ thuật, từ bài học dự án đốt rác phát điện của Công ty cổ phần Tổng Công ty Nước - Môi trường Bình Dương (Biwase) cho thấy không đến nỗi quá khó. Sau thành công của dự án nhà máy đốt rác phát điện công suất 5MW, đảm bảo nhiều chỉ số về an toàn thiết bị, môi trường, hiệu suất phát điện, xử lý xỉ tro đạt yêu cầu mong đợi, hiện nay, Biwase đang đầu tư tiếp tục nhà máy đốt rác phát điện công suất 12MW, dự kiến hoàn thành năm 2026. Nhà máy sử dụng thiết bị của Siemens (Đức) cung cấp turbine phát điện, CNIM Martin (Pháp - Ấn Độ) cung cấp lò đốt, ISGEC (Ấn Độ) cung cấp hệ thống nồi hơi. Điểm nhấn của dự án là toàn bộ khâu thiết kế, xây dựng, lắp đặt, vận hành đều do kỹ sư Biwase đảm nhiệm...

Đồng chí Nguyễn Văn Lợi, Trưởng đoàn ĐBQH khóa XV TPHCM, nhận định, việc đẩy nhanh tiến độ nhà máy điện rác giai đoạn 2 không chỉ đáp ứng đủ nhu cầu điện cho hoạt động sản xuất, kinh doanh mà còn bán điện cho các đơn vị lân cận, chia sẻ khó khăn về năng lượng hiện nay. Dự án không chỉ xử lý rốt ráo vấn đề áp lực rác thải đô thị mà còn cung cấp nguồn năng lượng xanh và góp phần hiện thực hóa chiến lược tăng trưởng xanh của Việt Nam.

Không chỉ dừng lại ở địa bàn Bình Dương trước đây, ông Nguyễn Văn Thiền, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Biwase, khẳng định về năng lực xử lý hoàn toàn có thể đáp ứng được về công nghệ, nguồn nhân lực cho những vùng giáp ranh thuộc TPHCM trước đây (như Thủ Đức, Bình Thạnh…). Dù vậy, quy mô chưa thể đáp ứng được vì cần diện tích đất đai lớn phục vụ cho quá trình xử lý. Tỉnh Bình Dương trước đây đã quy hoạch thêm một khu xử lý rác mới tại xã Tân Long (huyện Phú Giáo), trên diện tích khoảng 400ha. Nếu được giao nhiệm vụ mới, Biwase sẵn sàng triển khai ngay khu xử lý này.

Làm thế nào để việc sớm hoàn chỉnh hệ thống xử lý rác thải hiện đại, đáp ứng cho siêu đô thị hơn 14 triệu dân, TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế tài nguyên và Môi trường TPHCM, nhìn nhận, nếu xét về quy hoạch chung của TPHCM, các khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt ở thành phố hiện tại là phù hợp và không cần phải điều chỉnh nhiều khi hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu. Tuy nhiên, vấn đề phải sửa đổi là cách quản lý xử lý chất thải như thế nào cho hiệu quả. Hiện nay, với giá xử lý chất thải bằng hình thức chôn lấp với giá xử lý bằng công nghệ đốt rác phát điện không chênh lệnh nhiều. Chính vì thế, các đơn vị xử lý chất thải vẫn còn e dè khi quyết định đầu tư bằng công nghệ mới, góp phần bảo vệ môi trường cao hơn. Bên cạnh đó, thủ tục và chính sách đầu tư đối với các doanh nghiệp chuyển đổi công nghệ vẫn chưa phù hợp. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến các dự án xây dựng nhà máy đốt rác phát điện giậm chân tại chỗ.

“Tôi cho rằng, để thúc đẩy tiến độ chuyển đổi công nghệ xử lý chất thải sinh hoạt tại TPHCM, cần giao trách nhiệm cho các doanh nghiệp nhà nước thực hiện. Bởi các doanh nghiệp nhà nước ngoài lợi nhuận còn phải thực hiện nhiệm vụ chính trị”, TS Phạm Viết Thuận đề xuất.

Về vấn đề PLRTN, PGS-TS Phùng Chí Sỹ, Phó Chủ tịch Hội Thiên nhiên và Bảo vệ môi trường, đánh giá, theo Luật Bảo vệ môi trường hiện nay, rác sinh hoạt từ gia đình, cá nhân được phân loại thành 3 nhóm chính: chất thải có khả năng tái sử dụng, tái chế; chất thải thực phẩm và rác sinh hoạt khác. Việc phân loại hướng đến mục tiêu thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn. Tuy nhiên, TPHCM trước đây chỉ phân loại ở một số điểm mang tính chất thí điểm. Do đó, thành phố nên kiến nghị các cơ quan Trung ương tháo gỡ những vướng mắc về thủ tục pháp lý để đẩy nhanh tiến độ các nhà máy đốt rác phát điện. Đây chính là cơ sở tiến tới PLRTN triệt để, cũng là tiền đề đẩy mạnh phát triển kinh tế tuần hoàn với những loại rác không đốt bằng việc tái sử dụng.

THANH HIỀN - TIỂU MY

Nguồn SGGP : https://sggp.org.vn/xu-ly-rac-thai-cho-sieu-do-thi-tphcm-bai-4-noi-khong-voi-chon-lap-rac-post806536.html