Xử lý thế nào khi khách hàng vô tình mua phải 'vàng lậu'?

7 giờ trướcBài gốc

Hàng chục nghìn lượng vàng “lậu” tuồn ra thị trường

Mới đây, VKSND tối cao đã truy tố bà Lê Thúy Hằng - TGĐ SJC về tội “Tham ô tài sản”và Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Theo đó, trong năm 2024, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cấp cho Công ty SJC 10 tấn vàng nguyên liệu trong hai đợt để gia công và sản xuất vàng miếng SJC. Cáo trạng nêu, SJC chỉ được sản xuất, gia công lại vàng miếng SJC móp méo khi được sự chấp thuận của NHNN về khối lượng, thời gian gia công từng đợt.

Tuy nhiên, trong các đợt gia công lại vàng miếng SJC móp méo được NHNN phê duyệt, bà Hằng đã "chỉ đạo mua vàng nguyên liệu từ bên ngoài để chèn vào sản xuất vàng miếng SJC", nhà chức trách cáo buộc. Để có nguồn vàng nguyên liệu, bà Hằng liên hệ với một số đầu mối thu gom vàng ngoài thị trường. Tổng cộng, bà Hằng mua 2.273 lượng vàng nguyên liệu với tổng giá trị 134,1 tỷ đồng, bằng giá của vàng nhẫn 99,99% trên thị trường.

Toàn bộ số vàng mua được, bà Hằng giao lại cho Trần Tấn Phát (PGĐ xưởng vàng thuộc Xí nghiệp nữ trang Tân Thuận) để sản xuất vàng miếng SJC trái phép tại Xưởng vàng Tân Thuận. Bà Hằng sau đó chỉ đạo bán vàng miếng này cho các tiệm vàng trên địa bàn TP Hồ Chí Minh và một phần gửi bán cho SJC chi nhánh Hải Phòng dưới hình thức gửi bán vàng của người quen.

Người dân khi mua vàng miếng nên giữ hóa đơn, yêu cầu giấy chứng nhận chất lượng, kiểm định. Ảnh minh họa.

Theo kết quả điều tra, từ năm 2021 đến tháng 9/2024, Công ty SJC đăng ký thực hiện 119 lần gia công vàng móp méo với tổng số gần 108 triệu lượng vàng. Với cách thức, thủ đoạn như trên, từ ngày 10/8/2022 đến ngày 21/2/2024, bà Hằng đã 56 lần tuồn vàng nguyên liệu cho cấp dưới để tổ chức sản xuất thêm 6.255 lượng vàng miếng SJC trái quy định. Số vàng này được bán ra thị trường để hưởng lợi bất chính, gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước 74,8 tỷ đồng. Sau khi bán hưởng chênh lệch, riêng bà Hằng được hưởng lợi 64,1 tỷ đồng.

Ngoài vàng miếng, từ ngày 18/4/2024 đến tháng 9/2024, lợi dụng việc sản xuất vàng nhẫn theo đơn đặt hàng của Phòng kinh doanh nữ trang sỉ, bà Hằng đã chỉ đạo cấp dưới đưa vàng nguyên liệu từ bên ngoài vào để sản xuất vàng nhẫn SJC trái quy định, bán ra ngoài hưởng chênh lệch. Kết quả điều tra xác định, từ ngày 15/8/2023 đến 6/9/2024, đã có 46.285 sản phẩm các loại như vàng nhẫn, vàng trang sức được sản xuất, tương ứng với tổng khối lượng vàng là 11.503 lượng.

Làm gì nếu lỡ mua vàng SJC “lậu”?

Việc bà Hằng bị truy tố là thông tin khiến nhiều người quan tâm, nhất là trong bối cảnh giá vàng đang “làm mưa làm gió” trên thị trường tài chính và người đứng đầu Chính phủ liên tục ra chỉ thị kiểm soát, thanh tra thị trường vàng. Với khách hàng, điều mà mọi người quan tâm là việc vàng miếng SJC bị bà Hằng "trộn" thêm vào thì có đảm bảo chất lượng không? Và quyền lợi của người mua sẽ ra sao? Có được bồi thường nếu vàng không đủ chất lượng?

Trao đổi từ góc độ pháp luật, Luật sư Ngô Quí Linh, Đoàn luật sư TP Hồ Chí Minh cho rằng, vấn đề này nên được xem xét ở hai khía cạnh. Thứ nhất là nguồn nguyên liệu sản xuất vàng miếng SJC, vàng nhẫn SJC do bà Hằng “trộn” thêm vào và thứ hai là chất lượng vàng miếng được sản xuất từ nguồn nguyên liệu này. Về nguồn nguyên liệu vàng do bà Hằng trộn thêm vào là vi phạm quy định hiện hành. Cụ thể, nguồn cung vàng nguyên liệu được quy định tại Nghị định 24/2012/NĐ-CP ngày 3/4/2012 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng.

Theo đó, Nhà nước độc quyền sản xuất, nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng. Vì vậy, việc bà Hằng đưa vàng nguyên liệu của mình vào sản xuất vàng miếng SJC là hành vi vi phạm pháp luật. Về chất lượng vàng miếng SJC được sản xuất từ nguồn vàng nguyên liệu do bà Hằng trộn vào, chất lượng vàng miếng được sản xuất ra phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố chứ không chỉ đơn thuần là nguồn cung đầu vào. Đơn vị sản xuất phải áp dụng nhiều biện pháp xử lý khác nhau từ nguồn nguyên liệu vàng để có được vàng miếng SJC đạt chất lượng. Do đó, trách nhiệm về việc đảm bảo chất lượng vàng miếng trong trường hợp này là thuộc về đơn vị sản xuất.

Khách hàng nghi ngờ chất lượng “vàng lậu” SJC có thể yêu cầu thử nghiệm/kiểm định chất lượng.

Với người mua vàng miếng, vàng nhẫn SJC nếu có nghi ngờ sản phẩm không đúng như cam kết (ví dụ: Trọng lượng sai lệch đáng kể, tuổi vàng thấp hơn mức công bố, hoặc các dấu hiệu khác cho thấy chất lượng bị ảnh hưởng), có thể thực hiện các bước để bảo vệ quyền lợi cho mình như yêu cầu thử nghiệm/kiểm định độc lập. Người mua có quyền yêu cầu thử nghiệm hàm lượng, tuổi vàng tại cơ quan, tổ chức có chuyên môn (phòng thí nghiệm, tổ chức giám định được công nhận), để xác định xem sản phẩm có đạt tiêu chuẩn công bố hay không.

Tiếp đó, người mua khiếu nại trực tiếp với người bán; dựa vào hóa đơn, giấy tờ mua bán, người mua có thể yêu cầu người bán hoàn trả, đổi sản phẩm hoặc trả lại số tiền chênh lệch nếu sản phẩm không đúng cam kết. Trong trường hợp không được người bán giải quyết thỏa đáng, người mua có quyền gửi đơn khiếu nại, trình báo sự việc đến NHNN (Cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động kinh doanh vàng miếng); Cơ quan Công an để đề nghị xử lý đối với các hành vi có dấu hiệu tội phạm hình sự (lừa đảo, sản xuất, buôn bán hàng giả).

Hoặc, khởi kiện ra tòa án yêu cầu bồi thường thiệt hại, nếu có thiệt hại thực tế, ví dụ người mua phải trả giá cao hơn cho sản phẩm chất lượng thấp hơn, hoặc mất giá khi bán lại. Người mua có thể yêu cầu bồi thường tùy thuộc vào khả năng chứng minh như sản phẩm không đạt chất lượng theo cam kết, thiệt hại cụ thể, sai phạm của bên sản xuất/kinh doanh và quyết định của tòa án.

“Theo quy định hiện hành thì người mua hoàn toàn có quyền được bồi thường nếu chứng minh được vàng miếng SJC không đủ chất lượng (ví dụ: Không đạt 99,99% tuổi vàng qua kiểm định). Một số hình thức mà người tiêu dùng có thể được bồi thường là nhà sản xuất phải hoàn tiền đầy đủ hoặc đổi sản phẩm mới; bồi thường thiệt hại thực tế như chênh lệch giá, chi phí kiểm định, hoặc thiệt hại khác nếu có. Trong vụ việc này, nếu phát hiện vàng từ lô sản xuất trái phép không đạt chuẩn (dù hiện tại chưa có bằng chứng), người mua có thể yêu cầu bồi thường từ nhà sản xuất mà không cần chờ kết quả xét xử hình sự đối với bà Hằng”, LS Linh phân tích.

Trao đổi thêm với PV Báo CAND, để bảo vệ quyền lợi người mua và đảm bảo minh bạch cho thị trường, LS Ngô Quí Linh đề xuất một số biện pháp. Thứ nhất, yêu cầu công bố kết quả điều tra, kiểm định độc lập. Cơ quan chức năng nên công bố minh bạch kết quả kiểm định (hàm lượng, trọng lượng, tuổi vàng) với các mẫu đại diện, đặc biệt số lượng vàng được cho là “sản xuất trái quy định” để dư luận rõ ràng; nếu có mẫu vàng nghi ngờ từ người mua, cho phép gửi mẫu thử nghiệm độc lập. Thứ 2, kiểm tra, giám sát tăng cường.

Cơ quan nhà nước có thẩm quyền cần tăng cường thực hiện thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các bước kiểm định trong dây chuyền sản xuất; kiểm soát chặt chẽ nguồn nguyên liệu vàng, chứng từ nguồn gốc. Thứ 3, xử lý vi phạm rõ ràng: Nếu phát hiện sản phẩm nào không đạt chuẩn, phải thu hồi hoặc buộc doanh nghiệp đổi trả, bồi thường cho người dân. Cùng với đó, áp dụng chế tài hành chính, dân sự và nếu đủ yếu tố cấu thành, truy cứu hình sự đối với những người có hành vi vi phạm. Đồng thời, bảo vệ người mua như hướng dẫn người dân khi mua vàng miếng nên giữ hóa đơn, yêu cầu giấy chứng nhận chất lượng, kiểm định, số seri; nếu có nghi ngờ, có thể yêu cầu thử nghiệm độc lập.

Trường hợp sản phẩm không đạt như cam kết, hướng dẫn người mua liên hệ người bán đầu tiên, nếu không được giải quyết thì có thể khởi kiện tại tòa án hoặc khiếu nại tại cơ quan bảo vệ người tiêu dùng, trình báo với cơ quan Công an. Ngoài ra, theo LS Linh, cần cân nhắc sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến minh bạch trong sản xuất vàng, quyền được kiểm định của người tiêu dùng, trách nhiệm công khai, công bố thông tin trong trường hợp vi phạm; tăng chế tài nếu cá nhân, doanh nghiệp cố tình sai phạm để đảm bảo tính răn đe.

Hà An

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/thi-truong/xu-ly-the-nao-khi-khach-hang-vo-tinh-mua-phai-vang-lau--i781309/