Mỹ là thị trường trọng điểm với lợi thế thuế quan
Một trong những nguyên nhân giúp cá tra Việt Nam tăng trưởng xuất khẩu trong tháng 7 là lợi thế thuế quan tại thị trường Mỹ. Hiện tại, mức thuế xuất khẩu vào Mỹ chỉ ở mức 20%, sau khi được điều chỉnh giảm từ mức cao hơn trước đây. So với các đối thủ cạnh tranh như Trung Quốc hay Brazil, đây được xem là lợi thế đáng kể.
Các doanh nghiệp chế biến đã nhanh chóng tận dụng cơ hội xuất khẩu vào thị trường Mỹ
Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) phân tích: “Mức thuế 20% tại Mỹ tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp Việt Nam duy trì và mở rộng thị phần. Trong bối cảnh Brazil bị áp thuế chống trợ cấp với cá rô phi, cá tra Việt Nam nổi lên như một lựa chọn thay thế quan trọng, nhất là với các đơn hàng dài hạn”.
Thực tế, riêng trong tháng 7/2025, xuất khẩu cá tra sang Mỹ tăng hơn 20% so với cùng kỳ, đóng góp quan trọng vào mức tăng trưởng chung. Các doanh nghiệp chế biến cũng đã nhanh chóng tận dụng cơ hội, gia tăng sản phẩm phi lê đông lạnh, cá tra cắt khúc và các sản phẩm chế biến sâu để đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng Mỹ.
Không chỉ thị trường Mỹ, nhiều thị trường khác cũng đang ghi nhận sự gia tăng nhập khẩu cá tra Việt Nam. Tại ASEAN và EU, nhu cầu phục hồi mạnh nhờ lợi thế giá và khả năng đáp ứng nhanh các tiêu chuẩn chất lượng. Một số doanh nghiệp xuất khẩu lớn còn mở rộng sang thị trường Trung Đông và Nam Á, nơi tầng lớp trung lưu tăng trưởng nhanh, nhu cầu tiêu thụ thủy sản ngày càng cao.
Đại diện công ty cổ phần thủy sản Vĩnh Hoàn cho biết, trước đây chúng tôi phụ thuộc nhiều vào thị trường Mỹ và Trung Quốc, nhưng hiện nay đơn hàng từ EU và Trung Đông đang gia tăng. Đặc biệt, các sản phẩm cá tra chế biến sẵn, đóng gói tiện lợi được khách hàng ưa chuộng, giúp gia tăng giá trị xuất khẩu.
Cùng với việc mở rộng thị trường, nhiều doanh nghiệp đã đẩy mạnh đầu tư công nghệ chế biến để tạo ra các sản phẩm có giá trị gia tăng cao. Cá tra không chỉ dừng lại ở phi lê đông lạnh, mà còn được phát triển thành nhiều dòng sản phẩm như xúc xích, chả cá, bánh burger, hay thậm chí là dầu cá và collagen phục vụ ngành dược phẩm, mỹ phẩm.
Thị trường nội địa dần trở thành dư địa tiềm năng
Điểm đáng chú ý là song song với xuất khẩu, thị trường nội địa cũng dần trở thành trụ đỡ quan trọng cho ngành cá tra. Sau nhiều năm tập trung vào xuất khẩu, cá tra giờ đây đã trở nên quen thuộc hơn với người tiêu dùng Việt.
Thị trường nội địa cũng dần trở thành trụ đỡ quan trọng cho ngành cá tra
Các chuỗi siêu thị lớn như Co.opmart, Winmart, MM Mega Market đều đã đưa cá tra phi lê, cá tra tẩm bột, chả cá tra… vào danh mục sản phẩm chủ lực. Nhiều gia đình đã coi cá tra như một loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, dễ chế biến và giá cả phải chăng.
TS. Nguyễn Đình Thịnh, chuyên gia kinh tế nông nghiệp, nhận định: “Khi cá tra không chỉ gắn với hình ảnh ‘cá xuất khẩu’ mà trở thành thực phẩm quen thuộc trên bàn ăn của người Việt, thì ngành hàng này sẽ có sức bật kép, vừa vững chắc trong nước, vừa mở rộng ra quốc tế”.
Không dừng ở đó, dư địa của cá tra tại thị trường nội địa còn rất phong phú. Ngoài chế biến món ăn gia đình, cá tra còn có thể phát triển trong lĩnh vực thực phẩm chế biến sẵn, phục vụ nhu cầu ăn nhanh, ăn tiện lợi của giới trẻ và dân văn phòng. Thậm chí, một số doanh nghiệp đang đưa cá tra vào thực đơn trường học và bếp ăn công nghiệp, mở ra kênh tiêu thụ ổn định, bền vững.
Dù tăng trưởng mạnh, ngành cá tra vẫn đối mặt nhiều thách thức. Trước hết là vấn đề chất lượng và truy xuất nguồn gốc – yếu tố sống còn khi xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản. Bên cạnh đó, biến động giá thức ăn chăn nuôi và chi phí sản xuất cũng có thể ảnh hưởng tới lợi nhuận của người nuôi và doanh nghiệp.
Đại diện công ty chế biến thủy sản Minh Phú chia sẻ, giá cá tra nguyên liệu hiện vẫn biến động mạnh, trong khi đơn hàng xuất khẩu thường được ký theo chu kỳ dài. Doanh nghiệp buộc phải cân đối giữa giá thành, chất lượng và tiến độ giao hàng, nếu không sẽ mất uy tín với khách hàng.
Để hướng tới phát triển bền vững, các chuyên gia khuyến nghị ngành cá tra cần tiếp tục đầu tư nuôi trồng theo chuẩn quốc tế (ASC, BAP, GlobalGAP) nhằm đáp ứng yêu cầu của thị trường nhập khẩu. Đẩy mạnh chế biến sâu để nâng cao giá trị gia tăng và giảm phụ thuộc vào xuất khẩu thô. Phát triển thương hiệu cá tra Việt Nam gắn liền với chất lượng, dinh dưỡng và an toàn thực phẩm. Đồng thời, mở rộng thị trường nội địa, tạo chỗ đứng lâu dài cho sản phẩm ngay tại quê hương.
Với kết quả tăng trưởng khả quan trong tháng 7 và 7 tháng đầu năm, cùng lợi thế thuế quan tại Mỹ và dư địa nội địa rộng mở, ngành cá tra được kỳ vọng sẽ chạm mốc 2 tỷ USD xuất khẩu trong năm 2025. Đây không chỉ là mục tiêu kinh tế, mà còn là minh chứng cho nỗ lực chuyển mình, đa dạng hóa thị trường và nâng tầm giá trị của ngành hàng thủy sản chiến lược này.
Nhìn vào bức tranh toàn cảnh, có thể thấy cá tra Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng: thị trường xuất khẩu mở rộng nhờ lợi thế thuế quan và chất lượng, thị trường trong nước dần khẳng định vị trí trong tiêu dùng. Nếu tận dụng tốt thời cơ, cá tra sẽ không chỉ là “ngôi sao xuất khẩu” mà còn là “thực phẩm quốc dân” của Việt Nam.
Đức Hiền