Xuất khẩu chanh leo tăng trưởng cao

6 giờ trướcBài gốc

Tăng trưởng thần tốc nhưng đối diện nhiều thách thức

Phát biểu tại Diễn đàn “Phát triển ngành hàng chanh leo bền vững theo chuỗi liên kết” do Bộ NNMT tổ chức ngày 12/12, ông Tô Văn Huấn, đại diện Cục Trồng trọt và Bảo vệ Thực vật khẳng định: Xuất khẩu chanh leo Việt Nam đã tăng trưởng "thần tốc", từ 20 triệu USD năm 2015 lên 222,5 triệu USD vào năm 2023. Tính đến tháng 10 năm 2025, kim ngạch xuất khẩu đạt hơn 202 triệu USD.

Các đại biểu tham dự Diễn đàn. Ảnh: NN

Hiện tại, Tây Nguyên là thủ phủ chanh leo của cả nước, chiếm 86,4% diện tích và 92,5% sản lượng năm 2024; miền Bắc chiếm 12,5% diện tích. Việt Nam đã công bố lưu hành 43 giống chanh leo, phục vụ cho nhu cầu sản xuất và xuất khẩu ngày càng tăng.. Ông Huấn đánh giá, cây chanh leo tại Việt Nam sở hữu nhiều lợi thế về điều kiện địa hình, đất đai và khí hậu thuận lợi. Đặc biệt, khi canh tác tại Tây Nguyên cùng một số vùng khác, cây có chu kỳ sinh trưởng ngắn (4-5 tháng) và đạt năng suất cao. Thị trường tiêu thụ cũng rộng mở với nhu cầu đa dạng (trên 80% là sản phẩm chế biến và quả tươi).

Hiện tại, Tây Nguyên là thủ phủ chanh leo của cả nước. Ảnh: NN

Tuy nhiên, ngành chanh leo đang đối mặt với các thách thức về quản lý giống sạch bệnh, quy mô sản xuất nhỏ lẻ và quy trình canh tác tiên tiến chưa toàn diện. Mặt khác, liên kết chuỗi còn lỏng lẻo, công nghệ bảo quản - chế biến sâu thiếu đồng bộ, nguồn cung không ổn định, trong khi các rào cản kỹ thuật và yêu cầu kiểm dịch quốc tế ngày càng khắt khe.

Ông Hồ Hải Quân, Giám đốc Công ty CP Nafoods Tây Nguyên, cho biết, thị trường chanh leo thế giới đang thay đổi nhanh chóng, mở ra cả cơ hội lẫn thách thức cho người sản xuất và doanh nghiệp (DN) Việt Nam. Xu hướng tiêu dùng hiện nay nghiêng mạnh về các loại đồ uống tự nhiên, ít xử lý hóa học, ưu tiên sản phẩm hữu cơ và những dòng sản phẩm giàu dinh dưỡng, ít đường, tốt cho sức khỏe. Người tiêu dùng cũng tìm kiếm những hương vị mới, tạo điều kiện để các sản phẩm từ chanh leo mở rộng thị phần.

Đi cùng với xu hướng này, các nhà nhập khẩu đặt ra những yêu cầu ngày càng khắt khe. An toàn thực phẩm, kiểm dịch và mức dư lượng cho phép là những tiêu chí bắt buộc. Chuỗi cung ứng phải có hệ thống truy xuất nguồn gốc đầy đủ, minh bạch. DN muốn xuất khẩu phải đạt các chứng chỉ quốc tế như HACCP, ISO, BRC, Halal, GlobalGAP, đồng thời đáp ứng yêu cầu ESG về lao động, môi trường và quản trị bền vững

Nâng cao chất lượng đáp ứng tốt nhu cầu của thị trường

Theo Đề án Phát triển cây ăn quả chủ lực giai đoạn 2025-2030, chanh leo được định hướng trở thành ngành hàng phát triển bền vững, với mục tiêu duy trì 12-15 nghìn ha và sản lượng 250 - 300 nghìn tấn, tập trung tại các tỉnh trọng điểm như Lâm Đồng, Gia Lai, Đắk Lắk, Quảng trị, Nghệ An và Sơn La.

“Để hiện thực hóa mục tiêu, các địa phương cần rà soát diện tích, hình thành vùng sản xuất tập trung gắn với hạ tầng và chế biến. Đồng thời, kiểm soát phát triển tự phát, khuyến khích hợp tác xã liên kết DN và sản xuất theo hợp đồng, theo chuẩn an toàn và truy xuất nguồn gốc”, ông Tô Văn Huấn nhấn mạnh.

Ông Tô Văn Huấn, đại diện Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Bộ NNMT. Ảnh: NN

Ở góc độ địa phương, ông Đoàn Ngọc Có, Phó Giám đốc Sở NNMT Gia Lai cho biết, việc chanh leo Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc từ tháng 7/2022 đã mở ra một cơ hội lớn, tạo động lực mạnh mẽ để ngành hàng này phát triển. Từ cánh cửa thị trường rộng mở, thu nhập và lợi nhuận của nông dân, hợp tác xã và DN trong chuỗi giá trị đều gia tăng rõ rệt.

Tại Gia Lai, một số DN đã bắt tay liên kết với hợp tác xã và người trồng để xây dựng chuỗi sản xuất - chế biến - tiêu thụ chanh leo theo hướng bền vững. Những liên kết này không chỉ giúp hình thành vùng nguyên liệu ổn định mà còn đáp ứng yêu cầu xây dựng mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói, đồng thời phục vụ chế biến sâu và xuất khẩu với sản lượng lớn. Tuy nhiên, sự phát triển của ngành hàng vẫn đối mặt với nhiều thách thức như biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp; nhiều diện tích trồng chanh leo còn manh mún, rời rạc; không ít hộ dân vẫn trồng tự phát trên những chân đất và điều kiện nước tưới chưa phù hợp; công tác quản lý chất lượng giống chưa thật sự vững chắc; trong khi các thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản và Trung Quốc ngày càng đưa ra yêu cầu nghiêm ngặt hơn về tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lượng và truy xuất nguồn gốc.

“Muốn thúc đẩy ngành hàng chanh leo phát triển bền vững theo chuỗi liên kết thì cần sự thống nhất cao về nhận thức và hành động giữa các chủ thể tham gia. Trong đó, mối quan hệ hữu cơ giữa nông dân - hợp tác xã - doanh nghiệp chính là yếu tố quyết định thành công của toàn chuỗi giá trị”, ông Đoàn Ngọc Có nhấn mạnh.

Thực tế sản xuất cho thấy dịch bệnh trên cây chanh leo đang diễn biến ngày càng phức tạp. Cùng với dịch bệnh, vấn đề chất lượng giống tiếp tục là một “nút thắt” lớn chưa được tháo gỡ triệt để. Hệ quả là nhiều vườn chanh leo phát triển không đồng đều, khả năng kháng bệnh kém, thậm chí không cho quả, làm suy giảm niềm tin của người dân đối với một ngành hàng từng được xem là cây trồng mang lại cơ hội làm giàu bền vững trên chính quê hương mình.

Đề xuất giải pháp, bà Nguyễn Thị Bích Ngọc, Phó Viện trưởng Viện Bảo vệ thực vật (Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam), kiến nghị sớm xây dựng bộ tiêu chuẩn quốc gia cho cây giống chanh leo sạch bệnh, tăng cường quản lý giống thương mại và áp dụng hệ thống nhà lưới 3 cấp trong sản xuất giống.

Đồng thời, đề xuất hình thành vùng nguyên liệu quy mô lớn, đồng nhất về giống và quy trình kỹ thuật, có sự tham gia giám sát, cảnh báo dịch hại của Viện Bảo vệ thực vật. Đẩy mạnh xây dựng các mô hình sản xuất đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP để nâng cao chất lượng chanh leo và đáp ứng tốt hơn các yêu cầu của thị trường xuất khẩu.

Thanh Bình

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/xuat-khau-chanh-leo-tang-truong-cao.html