Xuất khẩu gạo cần giải pháp cấp bách

5 giờ trướcBài gốc

Rủi ro bất ngờ từ thị trường truyền thống

Trong nhiều năm qua, Philippines luôn là một trong những khách hàng lớn nhất của gạo Việt Nam, chiếm tới hàng triệu tấn mỗi năm. Việc đột ngột tạm ngừng nhập khẩu khiến các hợp đồng đang đàm phán hoặc chuẩn bị giao hàng bị đình trệ. Doanh nghiệp xuất khẩu đứng trước bài toán tồn kho, vốn chôn vào hàng hóa, chi phí logistics tăng cao.

Đại diện công ty Cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An chia sẻ, đơn vị đã ký hợp đồng nguyên tắc với đối tác Philippines cho các lô hàng tháng 10, nhưng nay phải dừng lại. Hàng nghìn tấn gạo đã chuẩn bị xuất đi, nếu không tìm đầu ra thay thế kịp thời thì nguy cơ lỗ vốn rất lớn.

Không chỉ doanh nghiệp, mà người nông dân - mắt xích quan trọng nhất của ngành lúa gạo cũng là đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề. Khi doanh nghiệp hạn chế thu mua ngay lập tức đẩy giá tại ruộng xuống thấp. Theo các chuyên gia, điều này có thể tạo hiệu ứng dây chuyền, ảnh hưởng đến sinh kế của hàng triệu hộ nông dân, vốn đang phụ thuộc vào xuất khẩu.

Việc mất đi một thị trường lớn khiến nguồn cung trong nước tăng mạnh, tạo áp lực lên giá gạo. Tuy nhiên, nhu cầu tiêu thụ nội địa không thể hấp thụ hết, dẫn đến nguy cơ mất cân đối. Nếu không có giải pháp điều tiết, cả nông dân và doanh nghiệp đều đối diện rủi ro.

PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, chuyên gia kinh tế nông nghiệp phân tích, ngành gạo Việt Nam đã nhiều lần đối mặt với tình trạng phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống. Câu chuyện từ Philippines là hồi chuông cảnh tỉnh, buộc chúng ta phải vừa giải quyết tình huống trước mắt và vừa phải có chiến lược lâu dài.

Doanh nghiệp ngành gạo hướng đến đa dạng hóa thị trường và nâng cao chất lượng sản phẩm

Giải pháp cấp bách để gỡ khó

Để giảm thiểu tác động trước mắt, các chuyên gia và doanh nghiệp cùng chung nhận định, cần có những giải pháp cấp bách như: Đẩy mạnh tiêu thụ trong nước. Nhà nước có thể tăng cường mua dự trữ quốc gia, tổ chức các chương trình bình ổn giá, khuyến khích siêu thị, chuỗi bán lẻ thu mua gạo trực tiếp từ doanh nghiệp. Đây vừa là cách hỗ trợ nông dân, vừa giúp ổn định thị trường; Mở rộng thị trường thay thế. Ngoài Philippines, các thị trường như Trung Quốc, Indonesia, Malaysia vẫn có nhu cầu lớn. Việt Nam cần tranh thủ kênh ngoại giao để thúc đẩy hợp đồng ngắn hạn từ các quốc gia này. Đồng thời, đẩy mạnh xúc tiến thương mại tại các thị trường châu Phi và Trung Đông; Tăng cường các gói tín dụng ưu đãi, khoanh nợ, giảm lãi suất có thể giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động. Bên cạnh đó, cần hỗ trợ chi phí logistics, bảo quản hàng tồn để doanh nghiệp không buộc phải bán tháo.

Đồng thời, tăng cường kết nối chặt chẽ doanh nghiệp - nông dân. Việc duy trì liên kết chuỗi là yếu tố then chốt. Doanh nghiệp cần giữ cam kết bao tiêu, chia sẻ rủi ro với nông dân. Các hợp tác xã có thể đóng vai trò trung gian, đảm bảo lợi ích đôi bên. Bên cạnh đó, cần tập trung đẩy mạnh chế biến sâu. Không chỉ là giải pháp dài hạn, chế biến gạo thành sản phẩm cao cấp có thể giúp mở rộng kênh tiêu thụ ngay trong ngắn hạn. Đây cũng là hướng đi bền vững để thâm nhập các thị trường khó tính.

Từ câu chuyện Philippines cho thấy, vấn đề cốt lõi vẫn là sự phụ thuộc quá lớn vào một số thị trường truyền thống, khiến ngành gạo dễ bị tổn thương trước bất kỳ biến động chính sách nào.

Chính vì vậy, ngành gạo Việt Nam cần có chiến lược đa dạng hóa thị trường, tập trung vào gạo chất lượng cao, gạo hữu cơ để chinh phục những thị trường khó tính như Nhật Bản, EU. Chỉ khi thoát khỏi sự phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống ngành gạo mới có thể phát triển bền vững.

Đức Hiền

Nguồn TBNH : https://thoibaonganhang.vn/xuat-khau-gao-can-giai-phap-cap-bach-170794.html