Giàn khoan mỏ khí đốt Leviathan ở ngoài khơi thành phố Haifa, Israel, ngày 31/1/2019. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Đây là bước tiến tiếp theo trong xu hướng tăng trưởng mạnh mẽ của ngành khí đốt Israel những năm gần đây, kể từ khi họ bắt đầu khai thác mỏ Leviathan ngoài khơi vào tháng 12/2019 và mỏ Karish vào tháng 10/2022. Từ năm 2021 đến nay, xuất khẩu khí đốt của Israel đã tăng 86%. Hiện Israel xuất khẩu 49% sản lượng khí đốt, trong khi 51% còn lại phục vụ nhu cầu trong nước.
Khí đốt Israel chủ yếu được xuất khẩu sang Ai Cập qua đường ống EMG và hệ thống truyền dẫn khí tại Jordan. Ai Cập nhập khẩu khoảng 10 BCM khí mỗi năm từ Israel, còn Jordan mua khoảng 3,1 BCM. Cơ quan Khí đốt Tự nhiên Israel dự báo nhu cầu khí đốt tại Jordan và đặc biệt tại Ai Cập sẽ tăng mạnh trong những năm tới, đồng nghĩa hai quốc gia này sẽ tiếp tục phụ thuộc nhiều vào nguồn cung từ Israel. Từ năm 2021 đến 2024, lượng khí đốt Israel xuất sang Ai Cập đã tăng hơn gấp đôi.
Việc xuất khẩu khí đốt quy mô lớn mang lại lợi nhuận đáng kể cho các công ty năng lượng và Bộ Tài chính Israel thông qua tiền bản quyền và thuế lợi nhuận vượt mức, được chuyển vào quỹ đầu tư quốc gia. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều lo ngại rằng xuất khẩu quá mức có thể khiến Israel không còn đủ khí đốt dự trữ cho nhu cầu trong nước trong những năm tới.
Vấn đề này đã được thảo luận sâu trong Ủy ban Dayan về chính sách khí đốt, nơi Bộ Năng lượng và Cơ sở hạ tầng ủng hộ tiếp tục chính sách xuất khẩu hiện tại, trong khi Bộ Tài chính đề xuất ưu tiên giữ lại khí đốt cho thị trường nội địa.
Hiện khoảng 80% lượng khí tiêu thụ trong nước được dùng để sản xuất điện, phần còn lại phục vụ công nghiệp. Mạng lưới phân phối khí đốt tại Israel tiếp tục được mở rộng. Tính đến nay, chiều dài tích lũy các tuyến ống dẫn khí đạt 729 km, tăng so với 662 km năm 2024 và 414 km năm 2020. Công ty Israel Natural Gas Lines vận hành chính mạng lưới này, thuê ngoài các doanh nghiệp địa phương để kết nối với các nhà máy khí. Tuy nhiên, tại khu vực Jerusalem, công ty đã thu hồi lại mạng lưới từ một nhà vận hành địa phương do đơn vị này không kết nối đủ khách hàng.
Giá khí đốt tại Israel được đánh giá đặc biệt ổn định, dao động quanh mức 4,5 USD mỗi đơn vị nhiệt kể từ đầu năm 2022. Điều này trái ngược với sự biến động mạnh tại châu Âu, nơi giá khí vào cuối năm 2024 lên tới 14,2 USD mỗi đơn vị nhiệt. Tuy nhiên, giá tại Israel vẫn cao hơn so với Mỹ - quốc gia có sản lượng nội địa lớn - với mức giá khoảng 3 USD mỗi đơn vị nhiệt. Giá khí thấp và ổn định giúp Israel duy trì giá điện ở mức thấp so với châu Âu, dù hệ thống sản xuất và phân phối điện vẫn phải đối mặt nhiều chi phí và chậm trễ.
Thanh Bình (P/v TTXVN tại Israel)