Đất hiếm được đưa đi xuất khẩu tại Liên Vân Cảng ở tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. (Ảnh: AFP/TTXVN)
Theo mạng South China Morning Post ngày 21/10, xu hướng sụt giảm trong xuất khẩu nam châm đất hiếm của Trung Quốc sang Mỹ đã tăng tốc trong tháng 9/2025 trong bối cảnh Trung Quốc chuẩn bị áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới.
Đây là một dấu hiệu cho thấy lĩnh vực này vẫn là một chiến trường quan trọng trong cuộc chiến thương mại đang diễn ra giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Theo dữ liệu do Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố ngày 20/10, xuất khẩu nam châm đất hiếm của Trung Quốc sang Mỹ đạt 420,5 tấn vào tháng 9 (giảm 28,7% so với tháng 8). Nam châm đất hiếm là thành phần thiết yếu trong sản xuất của một số ngành công nghệ cao, bao gồm xe điện và quốc phòng.
Kim ngạch xuất khẩu nam châm đất hiếm từ Trung Quốc sang Mỹ đã giảm trong hai tháng liên tiếp, phá vỡ sự phục hồi ngắn ngủi bắt đầu vào tháng 6 - khi Trung Quốc đồng ý đẩy nhanh việc cấp phép xuất khẩu đất hiếm cho các chuyến hàng đến người dùng cuối tại Mỹ trong các cuộc đàm phán với Mỹ tại London.
So với cùng kỳ năm ngoái, lượng nam châm đất hiếm xuất khẩu sang Mỹ cũng giảm 29,5% trong tháng 9, sau khi giảm 11,9% trong tháng 8.
Mỹ là nước nhập khẩu nam châm đất hiếm lớn thứ tư của Trung Quốc vào tháng trước (sau Đức, Hàn Quốc và Việt Nam), giảm từ vị trí thứ hai trong tháng 8 và chiếm 7,3% tổng kim ngạch xuất khẩu tính theo khối lượng.
Sự thống trị toàn cầu của Trung Quốc trong lĩnh vực chế biến đất hiếm, khiến nước này trở thành nhà cung cấp nam châm đất hiếm lớn nhất thế giới.
Trung Quốc ngày càng sử dụng vị thế này làm đòn bẩy trong các cuộc đàm phán với Mỹ kể từ khi chiến tranh thương mại giữa hai bên bùng phát trở lại vào đầu năm nay.
Vào tháng 4, Trung Quốc đã áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với bảy nguyên tố đất hiếm và nam châm vĩnh cửu. Đây được coi là một động thái trả đũa việc Tổng thống Mỹ Donald Trump tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc.
Những biện pháp này đã gây chấn động chuỗi cung ứng toàn cầu, với việc nhà sản xuất ôtô Mỹ Ford cho biết đã buộc phải tạm dừng một số hoạt động sản xuất tại Mỹ vào tháng 6 do thiếu hụt nam châm vĩnh cửu từ Trung Quốc.
Trong cả tháng 4 và tháng 5, xuất khẩu nam châm vĩnh cửu đất hiếm của Trung Quốc đã giảm mạnh khoảng 50% so với tháng trước đó về mặt khối lượng.
Đầu tháng này, Trung Quốc đã siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm. Ngay sau đó Tổng thống Trump đã tuyên bố áp thuế bổ sung 100% đối với hàng hóa Trung Quố.
Dù sau đó căng thẳng tạm lắng, song Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent vẫn xác nhận kế hoạch hội đàm với người đồng cấp Trung Quốc là Phó Thủ tướng Hà Lập Phong và ông Trump cũng thừa nhận mức thuế quan ba chữ số là "không bền vững" - vấn đề này gần như chắc chắn sẽ vẫn là một điểm nóng khi hai nền kinh tế cạnh tranh giành vị trí dẫn đầu toàn cầu trong một số lĩnh vực mới nổi và phức tạp về công nghệ.
Xuất khẩu tất cả các loại nam châm vĩnh cửu của Trung Quốc - bao gồm các loại có chứa một lượng nhỏ các nguyên tố đất hiếm, trong tháng 9/2025 đã giảm 11,8% xuống 5.774 tấn, đánh dấu sự sụt giảm đầu tiên kể từ tháng 6.
Xuất khẩu sang Liên minh châu Âu trong tháng 9/2025 đạt 2.461 tấn, chiếm 42,6% tổng lượng hàng xuất khẩu của Trung Quốc. Tuy nhiên, khối lượng đã giảm 4,7% so với tháng 8 và chấm dứt chuỗi tăng trưởng ba tháng liên tiếp.
Trong ba quý đầu năm 2025, Trung Quốc đã xuất khẩu tổng cộng 40.219 tấn nam châm vĩnh cửu, giảm 6,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Xuất khẩu sang Mỹ trong cùng kỳ đạt 4.131 tấn, giảm 24,6% so với cùng kỳ năm 2024./.
(TTXVN/Vietnam+)