Xuất khẩu sầu riêng Việt giảm hơn 60% và bài toán 'luồng xanh'

6 giờ trướcBài gốc

Năm 2024, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam đạt kỷ lục 3,2 tỉ USD, nhưng hiện đã hết quý 1/2025, ngành hàng này mới đạt 98 triệu USD, giảm 61% so cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân là do Trung Quốc - thị trường xuất khẩu chính của sầu riêng Việt Nam, đang siết chặt việc kiểm định chất vàng O và cadimin, khiến cho sầu riêng Việt Nam chật vật hơn tại thị trường này.

Đáng lo ngại, sầu riêng còn đang vào vụ thu hoạch gây áp lực nặng nề lên chuỗi cung ứng, nhất là khi thị trường vốn chịu nhiều sự cạnh tranh với các quốc gia láng giềng.

Để gỡ khó, tìm luồng xanh, theo các chuyên gia, nhà vườn cần phải giải quyết ngay từ khâu chăm sóc tới khi xuất khẩu.

+Ông Nguyễn Văn Mười, Phó tổng thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam:

Cần quy chuẩn ngay từ vườn

Để giải quyết thế khó cho sầu riêng, trước hết phải xác định rõ trách nhiệm người sản xuất. Hiện nay nông dân hầu như không xét nghiệm đất, nước, hay sản phẩm mình làm ra và cũng ít tìm hiểu kỹ các loại phân, thuốc cỏ có chứa chất cấm, chứa cadimin hay vàng O hay không. Do đó khi xảy ra sự cố cũng khó mà truy được nguyên nhân. Vì thế tôi cho rằng cần phải quy định bắt buộc người trồng phải xét nghiệm sản phẩm trước khi thu hoạch. Theo đó, nông dân, nhà vườn cần chủ động kiểm định các chất ít nhất nửa tháng trước khi thu hoạch để đảm bảo sản phẩm đạt chất lượng. Tăng cường lượng phân bón hữu cơ, vi sinh học và giảm lượng phân vô cơ.

Ông Nguyễn Văn Mười, Phó tổng thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam

Thêm vào đó, khi trao đổi với các trung tâm kiểm định, họ chỉ ra chất vàng O không chỉ tồn dư trong quá trình bảo quản, mà còn ở công đoạn phun các hóa chất xử lý nấm bệnh. Vì thế, người trồng sầu riêng cũng cần lưu ý lựa chọn thuốc phù hợp khi xử lý nấm bệnh trên cây.

Đối với doanh nghiệp khi thu mua cũng cần phải yêu cầu giấy chứng nhận kiểm nghiệm, giấy này phải theo suốt lô hàng, đảm bảo nguồn gốc và chất lượng. Chúng ta có thể nhìn thấy bài học từ Thái Lan, khi họ xử lý rất nhanh, bài bản với hai lớp kiểm soát. Trong đó, nông dân phải xét nghiệp sản phẩm tại vườn, tức chịu trách nhiệm về sản phẩm của mình; doanh nghiệp sau thu mua cũng phải kiểm tra lại trước khi xuất khẩu. Nhờ đó đến cửa khẩu sản phẩm đã được kiểm duyệt kỹ càng, Trung Quốc kiểm tra lại thì tỉ lệ không đạt rất ít.

Về phía nhà nước, tôi cho rằng Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần phối hợp với Bộ Khoa học – Công nghệ để sớm ban hành các tiêu chuẩn quốc gia về chất lượng sầu riêng để các địa phương có có sở quản lý giám sát. Hiện nay muốn xuất khẩu sầu riêng bền vững phải có hành lang pháp lý và kiểm soát chất lượng từ gốc. Do đó nhà nước phải có một khung pháp lý trong sản xuất, kinh doanh sầu riêng.

Cạnh đó, chính phủ cần tiếp tục tăng cường trao đổi và gỡ khó với Trung Quốc trong vấn đề xuất khẩu hàng hóa, nhất là đàm phán về việc Trung Quốc cần tăng số lượng nhân sự kiểm định chất vàng O và Cadimi ở khâu nhập khẩu vào nước này.

Lý do là vì với sản lượng sầu riêng lớn, nếu nước bạn tăng cường nhân sự thì thời gian kiểm định cũng được rút ngắn, từ đó thúc đẩy vấn đề thông quan nhanh hơn.

+Ông Vũ Đức Côn, Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng tỉnh Đắk Lắk:

Cần mở rộng các phòng kiểm nghiệm

Mới đây Hiệp hội sầu riêng Đăk Lăk cũng đã có công văn gửi tới Bộ Nông nghiệp và Môi Trường (NN-MT) về các đề xuất tháo gỡ khó khăn cho ngành sầu riêng trong bối cảnh hiện nay. Trong đó có nội dung đề xuất về hướng dẫn công khai hoạt động kiểm tra chất lượng của các phòng kiểm nghiệm được phía Trung Quốc phê duyệt.

Theo đó chúng tôi đề nghị Bộ NN-MT cần chỉ đạo các phòng thí nghiệm tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp kết nối, không đứt gãy thông tin với chi phí ổn định và hợp lý, tránh trường hợp độc quyền trục lợi, tạo ra cơ chế xin - cho, không công bằng với các doanh nghiệp xuất khẩu.

Đồng thời tiếp tục đàm phán với phía Trung Quốc để mở thêm nhiều phòng thí nghiệm được phép kiểm tra để doanh nghiệp có nhiều lựa chọn. Bởi hiện nay nhiều phòng liên tục bị thu hồi, dẫn đến việc kiểm nghiệm hàng hóa không được thường xuyên, chậm trễ, không minh bạch, khiến cho các doanh nghiệp trong ngành gặp khó trong việc tìm kiếm, kết nối các phòng thí nghiệm khi có lô hàng xuất khẩu.

Doanh nghiệp và chuyên gia mong muốn mở rộng thêm các phòng kiểm nghiệm. ẢNH: THU HÀ

Ông Trần Văn Thắng, Giám đốc Hợp tác xã Nông Nghiệp Xanh, huyện Krông Pắc, Đắk Lắk:

Xanh hóa với sầu riêng

Chất vàng O hay Cadimin là những nguyên nhân khiến việc xuất khẩu sầu riêng Việt Nam vẫn chưa được khơi thông trở lại. Do đó tôi cho rằng, cần khuyến khích canh tác sầu riêng theo hướng VietGap, hữu cơ, để xuất khẩu bền vững.

HTX luôn tuyên truyền đến các thành viên về tác hại của chất vàng O, những sản phẩm phân bón có nguy cơ gây tồn dư kim loại nặng ở trái; tăng cường phương pháp canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ.

Để bảo đảm chất lượng sầu riêng xuất khẩu, HTX đã khuyến khích nông dân sử dụng thuốc trừ sâu sinh học từ cây quế và áp dụng thời gian cách ly trước thu hoạch lên 30 ngày thay vì 15 ngày như trước.

Ông Nguyễn Viết Thanh, kỹ sư hóa học tại Lâm Đồng:

Cần bộ quy chuẩn chăm sóc cho sầu riêng

Hiện nay, người trồng sầu riêng đang rất tù mù về cách bón phân và nguồn gốc của chất cấm, nhất là cadimin.

Đối với cadimin, thường tồn dư chúng bị tồn dư trong đất, hoặc do quá trình bón phân lân, một số loại phân lân hiện nay cũng thể hiện hàm lượng cadimin ngay trên bao bì, Trong khi đó người dân trồng sầu riêng vẫn chưa có một quy chuẩn nào về trồng trọt sầu riêng, bón phân hàm lượng thế nào, bón loại gì và bón làm sao để không bị tồn dư.

Do đó, tôi cho rằng, cần phải nhanh chóng có một quy chuẩn chăm sóc, nhất là việc bón phân cho sầu riêng.

Cần chú trọng thị trường nội địa

Theo ông Nguyễn Văn Mười, các doanh nghiệp nên xem thị trường nội địa là thị trường tiềm năng với sức tiêu thụ lớn. Tuy nhiên, để khai thác tiềm năng này, doanh nghiệp cần cung cấp sản phẩm an toàn, chất lượng tốt với giá cả hợp lý.

Ông Mười nhấn mạnh, các lô hàng sầu riêng xuất khẩu bị trả về do vấn đề an toàn thực phẩm cần được tiêu hủy ngay, không nên bán lại trong nước. Điều này nhằm đảm bảo an toàn sức khỏe cho người tiêu dùng trong nước, đồng thời góp phần xây dựng thị trường tiêu thụ nội địa lành mạnh.

HẠ QUYÊN

Nguồn PLO : https://plo.vn/xuat-khau-sau-rieng-viet-giam-hon-60-va-bai-toan-luong-xanh-post850388.html