Xuất khẩu thủy sản sang Mỹ suy giảm mạnh trong tháng 6/2025

8 giờ trướcBài gốc

Xuất khẩu cá tra sẽ vẫn lạc quan

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), sau khi tăng mạnh trên 20% trong tháng 5, kim ngạch xuất khẩu thủy sản trong tháng 6/2025 vẫn cao hơn cùng kỳ năm trước, nhưng mức tăng khiêm tốn chỉ còn 4%, đạt 876 triệu USD. Lũy kế 6 tháng đầu năm, xuất khẩu thủy sản đạt 5,2 tỷ USD, tăng gần 19% so với cùng kỳ năm ngoái.

CÁC THỊ TRƯỜNG ĐÔNG Á VẪN TĂNG TRƯỞNG

Trung Quốc, Mỹ và Nhật Bản là 3 thị trường tiêu thụ hàng thủy sản lớn nhất của Việt Nam trong nửa đầu năm nay, chiếm thị phần lần lượt là 19,6%, 18,2% và 15%.

Trong đó, xuất khẩu thủy sản sang thị trường Mỹ trong tháng 6/2025 đã giảm 26% so với cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế 6 tháng, xuất khẩu sang Mỹ đạt 891 triệu USD, vẫn tăng 16% nhờ đợt “tăng tốc” giao hàng trước mốc 9/7 – thời điểm Hoa Kỳ áp dụng thuế đối ứng mới. Tuy nhiên, từ tháng 6, nhiều doanh nghiệp đã chủ động dừng xuất khẩu sang Mỹ để tránh rủi ro bị đánh thuế cao.

Xuất khẩu thủy sản 6 tháng đầu năm 2025. Nguồn VASEP

Các thị trường Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và ASEAN tiếp tục duy trì đà tăng trưởng tốt trong tháng 6, tăng từ 15% đến gần 28%. Trong khi đó, xuất khẩu sang EU chững lại, giảm nhẹ 1%, trong khi khu vực Trung Đông giảm mạnh 16% do ảnh hưởng của chiến sự.

Đáng chú ý, xuất khẩu sang Israel – thị trường tiêu thụ lớn cá ngừ hộp – giảm hơn 50%. Trong nhóm 15 thị trường xuất khẩu lớn nhất, giá trị xuất khẩu hàng thủy sản tăng mạnh nhất ở thị trường Brazil với mức tăng 71,3%

"Trong kịch bản xấu nhất, nếu tới đây các quốc gia cạnh tranh với thủy sản Việt Nam Ecuador, Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia được Mỹ áp thuế thấp hơn so với Việt Nam, thì cạnh tranh sẽ trở nên gay gắt hơn. Khi đó, thủy sản Việt Nam sẽ dịch chuyển sang các thị trường trung lập như Nhật Bản, EU và ASEAN, nhưng khả năng bù đắp là có hạn trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng toàn cầu chưa phục hồi mạnh".

Bà Lê Hằng, Phó Tổng thư ký VASEP.

Về mặt hàng, cá ngừ là nhóm sụt giảm mạnh nhất trong tháng 6, giảm hơn 31% so với cùng kỳ, chủ yếu do ảnh hưởng thuế quan từ Hoa Kỳ – thị trường chiếm tỷ trọng lớn. Lũy kế 6 tháng, xuất khẩu cá ngừ giảm gần 2%. Trong khi đó, tôm và cá tra tăng trưởng chậm lại, do cũng bị ảnh hưởng từ chính sách thuế của Mỹ. Tính đến hết tháng 6, xuất khẩu tôm đạt 2,07 tỷ USD (tăng 26%), cá tra đạt 1 tỷ USD (tăng 10%).

Tuy nhiên, triển vọng nửa cuối năm 2025 đối với hai ngành hàng chủ lực này phụ thuộc hoàn toàn vào chính sách thuế đối ứng của Mỹ. Đặc biệt, tôm có nguy cơ đối mặt với “thuế chồng thuế” gồm thuế đối ứng, thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp. Ngành cá tra có phần lạc quan hơn khi mới đây Bộ Thương mại Mỹ (DOC) công bố kết quả cuối cùng kỳ rà soát POR20, với 7 doanh nghiệp Việt Nam được hưởng mức thuế chống bán phá giá 0%. Nếu mức thuế đối ứng sắp tới được kiểm soát tốt, đây có thể là cơ hội để cá tra Việt Nam bứt phá.

VASEP đưa ra hai kịch bản dự báo cho xuất khẩu thủy sản trong nửa cuối năm 2025.

Kịch bản 1 – Thuế đối ứng của Mỹ sau 9/7 là 10%: Tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2025 có thể giảm còn khoảng 9,5 tỷ USD, giảm 500 triệu USD so với dự báo trước đó. Các thị trường khác như Trung Quốc, ASEAN, Nhật Bản và EU có thể hấp thụ một phần hàng hóa điều tiết từ Mỹ.

Kịch bản 2 – Thuế đối ứng trên 10%, xuất khẩu có nguy cơ giảm sâu chỉ còn 9 tỷ USD hoặc thấp hơn. Hoa Kỳ sẽ không còn là thị trường ổn định, nhất là với các mặt hàng có chuỗi cung ứng phức tạp.

ỨNG PHÓ VỚI NHỮNG BIẾN ĐỘNG TẠI THỊ TRƯỜNG TRUNG ĐÔNG

Theo VASEP, Trung Đông – khu vực nổi bật với nhu cầu tiêu thụ thủy sản cao và nhiều nền kinh tế giàu có như Israel, UAE, Ả Rập Xê Út, Qatar – đã và đang trở thành thị trường chiến lược của thủy sản Việt Nam. Tuy nhiên, từ giữa tháng 6/2025, khi xung đột vũ trang giữa Israel và Iran bùng phát và nhanh chóng lan rộng, thị trường này cũng trở thành phép thử khắc nghiệt đối với năng lực thích ứng của các doanh nghiệp xuất khẩu.

Tăng trưởng gần gấp đôi trong 5 năm, từ 198 triệu USD (2020) lên 366 triệu USD (2024), Trung Đông là điểm sáng của thủy sản Việt Nam trong hành trình đa dạng hóa thị trường. Năm 2024, giá trị xuất khẩu sang khu vực này tăng 18% so với năm trước, bất chấp bối cảnh toàn cầu khó khăn.

Trong 5 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang thị trường Trung Đông đạt 130 triệu USD, giảm 12%. Nguyên nhân có phần do cuộc xung đột phức tạp, kéo dài ở Trung Đông trong nhiều năm qua và đỉnh điểm leo thang xung đột vào giữa tháng 6/2025.

"Doanh nghiệp mong muốn cơ quan chức năng tăng cường thông tin thị trường và xúc tiến thương mại tại Trung Đông và các khu vực thay thế. Đồng thời, đề xuất thành lập tổ công tác liên ngành để kịp thời xử lý các tình huống khẩn cấp phát sinh tại thị trường Trung Đông trong bối cảnh bất ổn địa chính trị kéo dài".

Bà Kim Thu – Chuyên gia phân tích ngành hàng của VASEP.

Đáng chú ý, hai nhóm sản phẩm chủ lực là cá ngừ và cá tra chiếm tới 70% tổng kim ngạch vào Trung Đông. Trong đó: Cá ngừ đóng hộp và đóng túi – đặc biệt là loại ngâm dầu hoặc nước muối – đang rất được ưa chuộng, chiếm hơn 2/3 giá trị xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang khu vực này.

Với dân số trẻ, tầng lớp trung lưu tăng nhanh và sự phát triển mạnh mẽ của ngành khách sạn – du lịch, nhu cầu tiêu thụ thủy sản tại các quốc gia như UAE, Qatar, Kuwait, Ai Cập… còn rất lớn. Bên cạnh đó, yếu tố tôn giáo cũng mở ra cơ hội lớn – khi sản phẩm thủy sản đạt chứng nhận Halal đang có sức hút vượt trội.

Chiến dịch quân sự của Israel từ ngày 13/6/2025 – với tên gọi “Sư tử trỗi dậy” – kéo theo loạt phản ứng quân sự từ Iran và các lực lượng trong khu vực, đã khiến cước vận tải và bảo hiểm tăng, tuyến hàng hải qua kênh đào Suez – Biển Đỏ bị gián đoạn nghiêm trọng.

“Căng thẳng leo thang khiến doanh nghiệp e ngại rủi ro giao nhận và thanh toán. Tại Ai Cập, Iraq, UAE… thủ tục hải quan và logistics cũng trở nên chậm trễ, ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ giao hàng. Chi phí đầu vào tăng, biên lợi nhuận co hẹp: Giá dầu và nhiên liệu tăng mạnh, kéo theo chi phí bao bì, cấp đông, bảo quản và vận hành nhà máy tăng theo. Với các sản phẩm đông lạnh – vốn chiếm tỷ trọng lớn – áp lực chi phí càng lớn. Doanh nghiệp nhỏ, năng lực tài chính hạn chế gặp khó trong việc duy trì đơn hàng dài hạn”, bà Kim Thu – Chuyên gia của VASEP chia sẻ.

Nhằm thích ứng với những biến động mới tại thị trường Trung Đông, bà Kim Thu khuyến cáo các doanh nghiệp thủy sản khi xuất khẩu vào thị trường này, thay vì tập trung vào Israel hoặc UAE, doanh nghiệp nên tiếp cận các thị trường Hồi giáo mới nổi như Jordan, Libya, Pakistan, cũng như đẩy mạnh xuất khẩu vào EU, Nhật Bản, ASEAN – nơi có hiệp định thương mại ưu đãi và nhu cầu phục hồi. Cùng với đó, cần mở rộng số lượng nhà máy đạt chứng nhận được công nhận tại các quốc gia Hồi giáo như Saudi Arabia, UAE.

Trước bối cảnh xung đột Trung Đông leo thang, cộng đồng doanh nghiệp thủy sản Việt Nam mong các chính sách hỗ trợ của cơ quan chức năng được kịp thời. Doanh nghiệp cũng đề xuất được tiếp cận tín dụng ưu đãi. Bên cạnh đó, cần thúc đẩy công nhận chứng nhận Halal và thành lập trung tâm tư vấn Halal tại Việt Nam để mở rộng xuất khẩu sang thị trường Hồi giáo.

Chu Khôi

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/xuat-khau-thuy-san-sang-my-suy-giam-manh-trong-thang-6-2025.htm